Είναι χρήσιμη ή αναγκαία η ενασχόληση του πολίτη με τα κοινά;

Η “ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΠΑΡΕΑ ΧΑΝΙΩΝ” ΓΡAΦΕΙ

(Θουκυδίδης 460-400 π.Χ.)
Είναι αχρείοι = σιχαμεροί όσοι δεν υπερασπίζονται το κοινωνικό δίκαιο. Ο εκλεγμένος Στρατηγός, ο πολεμιστής που καταδικάστηκε σε ισόβια εξορία και που κατά τη διάρκειά της συνέγραψε 8 βιβλία, που περιέγραψε την ιστορία των Πελοποννησιακών Πολέμων, και που έμεινε κληρονομιά –αμύθητης αξίας- στην παγκόσμια επιστημονική Κοινότητα. Ο άνθρωπος, που μεταξύ των άλλων, έγραψε και τη φράση του προλόγου μου.*
Ας επιτραπεί στην ταπεινότητά μου να υποθέσω ότι δεν εννοούσε τους άχρηστους όπως κάποιοι τον ερμηνεύουν, αλλά αυτούς που από τότε μέχρι και τώρα, μεθοδεύουν και διατηρούν την μεγάλη μάζα των λαών στην αμάθεια, εξωθώντας τους σε πολεμικές συρράξεις, για να γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης από την ελίτ των ισχυρών…
Μια παλιά παγκόσμια λαϊκή παροιμία, λέει: «Βοήθησε να βελτιωθεί η ζωή του γείτονα, για να βελτιωθεί η δική σου ζωή».
Μετά από τα παραπάνω, θεωρώ ότι η ενασχόληση του πολίτη με τα κοινά, δεν είναι απλά χρήσιμη, αλλά αναγκαίο καθήκον του.

* Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια “Φάρος”, σελ. 121.

Σήφης Εμμ. Χιωτάκης

Διόλου ρητορικό το ερώτημα, περιέχει μάλιστα την πεμπτουσία της αντίληψης περί της προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο μέρος του οποίου αποτελούμε όλοι σαν μονάδες. Εάν η συμμετοχή στα κοινά δεν λειτουργούσε σαν αναγκαία ενασχόληση, έστω λίγων ατόμων από την οικογένεια ή την μικρή κοινότητα που ζούμε, τότε θα έπρεπε να αναμένουμε την επίλυση των κοινών προβλημάτων μας μόνο από τους έχοντες την εξουσία!  Όμως που θα οδηγούσε αυτό; Ποια θα ήταν η «τύχη»μας;
Συνειδητή θα πρέπει να είναι η έγνοια συμμετοχής κάθε ενός από εμάς, που φορές μας αρέσει να κρίνουμε και να κατακρίνουμε την …. ανεπάρκεια ή την …. πλημμελή εκτέλεση των καθηκόντων άλλων, που συμμετέχουν σε φορείς εκπροσώπησης ή σε θέσεις κυβερνητικής ή άλλης εξουσίας.
Όχι μόνο χρήσιμη αλλά αναγκαία θεωρώ την ενασχόληση του πολίτη με τα κοινά και θα ονόμαζα αυτούς τους πολίτες«κοινωνικούς αγωνιστές», με αναγνωρίσιμη και γενναία την προσφορά τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι αφού συμβάλλουν τα μέγιστα στην πρόοδο και ευημερία των πολιτών!

Γιάννης Μ. Γαβριλάκης
Διηγηματογράφος – Αρθρογράφος

*********
Συνήθως ως ενασχόληση με τα κοινά  σκεφτόμαστε το πεδίο της πολιτικής. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Το πεδίο δράσης είναι ευρύτατο. Όπως η συμμετοχή σε οικολογικό κίνημα , η εθελοντική παροχή υπηρεσιών προς τους συνανθρώπους μας, η συμμετοχή στην οργάνωση πολιτιστικών δρώμενων του τόπου μας κ.α. Ο ιδιωτικός και ο δημόσιος χώρος είναι αλληλένδετοι, τέμνονται.
Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ότι ο άνθρωπος είναι πολίτης δηλαδή συμμετέχων στη λήψη αποφάσεων που αφορούσαν τη πόλη του, πόλη- κράτος  τότε.  Αλλιώς ελέγετο ιδιώτης δηλαδή ηλίθιος, αδρανής, idiot όπως έμεινε ο όρος στα αγγλικά και χρησιμοποιείται επίσημα στην ιατρική.
Ο άνθρωπος οφείλει σε κάθε ηλικία και εφ’ όσον  του το επιτρέπει η υγεία του, να ασχολείται με τα κοινά ώστε να είναι συνυπεύθυνος για τις δράσεις που επηρεάζουν τη ζωή του. Δε νοείται να “ νίπτει τας χείρας του”.
Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία διαθέτουν την εμπειρία τους και οι νέοι την όρεξη και τη δύναμη για δουλειά, αλλά και τις γνώσεις που παρέχει η καλπάζουσα τεχνολογία. Από τους ενεργούς πολίτες και διορατικούς ανθρώπους, κάθε ηλικίας, που ζουν στους σύγχρονους ρυθμούς και που αποτελούν την αιχμή του δόρατος, θα προκύψει η αναβάθμιση της επιστήμης και του πολιτισμού.

Χρυσούλα Καψωμένου
Φυσικός

*********
Χρήσιμο ή αναγκαίο ν’ ασχολείται ο καθείς,
μ’ότι αφορά τον ίδιο ή να μένει απαθής.
Και ν’ αποφασίζουν άλλοι για όσα’ κείνον αφορούν,
δίχως να τον ερωτήσουν, περιττό να το θωρούν.
Στο ερώτημα του τίτλου μια απάντηση χωρεί,
αναγκαίο το λογιάζω, σφάλ’ όποιος δεν το θωρεί.
Ο πολίτης πρέπει γνώμη, μα και θέση να κρατά
και να την υποστηρίζει, κι ας αδικηθεί μετά.
Υποχρέωση δική του και ανάγκη άμα θες,
τα κοινά να τον τσμπλάνε, σαν καθημερνός καφές.
Εφησυχασμός σημαίνει μη ανάληψ’ ευθυνών,
άρνηση δικαιωμάτων και συσσώρευση δεινών.
`Αλλ’ άμα’ χουν το κουμάντο σ’ότι αφορά αυτόν,
διόλου δεν τον λογαριάζουν, τον πατούν σαν ερπετό.
Όταν όμως ασχολείται ενεργώς με τα κοινά,
μπαίνει σφήνα στους κρατούντες και τα νήματα κινά.
Το συμφέρον σ’ επιτάσσει να αγωνιστείς γι’ αυτό,
και τη συνταγή ετούτη, να την έχεις…φυλαχτό.
Να την(ε) κρατάς αιώνια όσο βρίσκεσ’ εν ζωή,
δύναμη ν’ αντλείς και θάρρος, ως την ύστερη πνοή.

Εννιαχωριανός

Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο της μνήμης
Άκρως απαραίτητη η συμμετοχή του πολίτη στα κοινά, κι όχι μόνο με λόγια ή διαμαρτυρίες, μα με πράξεις! Αν γυρίζαμε σελίδες στο βιβλίο της μνήμης, θα θυμόμασταν τις μακριές αλυσίδες ανθρώπινων χεριών που έφερναν πέτρα-πέτρα το υλικό απ’ το βουνό για την κατασκευή δημόσιου κτηρίου, δρόμου ή εκκλησίας… Τότε που η κατάσβεση πυρκαγιάς στο δάσος ή σε σπίτι, ήταν υποχρέωση όλων…
Στην ακριτική Σάμο, όπου συχνά-πυκνά έφταναν κολυμπώντας αγρίμια απ’ τις κοντινές Μικρασιατικές ακτές, το κυνήγι τους -αλλά και του ανθρώπου που είχε παρανομήσει- ήταν κάτι που αφορούσε όλη την κοινωνία, κι ο κάθε πολίτης συνέδραμε όσο μπορούσε. Για χήρες, ορφανά κι ανήμπορους υπήρχε το «Μιτζί», σύμφωνα με το οποίο ομάδες νέων αναλάμβαναν στις αργίες όλες τους τις γεωργικές εργασίες. Αλλά κι «Η αγγαρειά»: Δωρεάν μικροεπισκευές και τεχνική βοήθεια από ειδικούς, σε όσους είχαν ανάγκη! Και βεβαίως «Οι αλλαξιές» όπου οικογένειες αλληλοβοηθούνταν στις διάφορες εργασίες. Κι όλα αυτά, με μόνη ανταπόδοση λίγο σπιτίσιο φαγητό, λίγο κρασάκι, καλή παρέα και καλή καρδιά.
Κάπως έτσι έζησαν κι επέζησαν οι παππούδες μας, προσφέροντας ο ένας στον άλλο, κι όλοι μαζί στο σύνολο!

Αθηνά Κανιτσάκη
Συγγραφέας

Αν αγαπάς τον τόπο σου

Είναι σωστό ν’ αναλωθείς με το καλό του τόπου,
μα πρέπει να’ χεις πρώτιστα και “δίπλωμα ανθρώπου”.
Να νοιάζεσαι για τους πολλούς και όχι για τη θέση,
να’ σαι σωστός και δίκαιος, σ’ αρέσει, δε σ’ αρέσει.

Να’ σαι παρών κάθε στιγμή, ρουσφέτι να μην κάνεις,
το ήθος και την ηθική, προσκέφαλο να βάνεις.
Τη θέση που ανάλαβες πρέπει να την τιμήσεις,
και να νοιαστείς για τα’ όνομα που φεύγοντας, θ’ αφήσεις.

Γιατί, όποιος είναι τίμιος σε όλα του τα ζάλα,
είν’ ικανός αργότερα, να κάνει πιο μεγάλα.
Υπόσχεση που δε μπορεί ποτέ να γίνει πράξη,
ο τίμιος κι ειλικρινής ποτέ του δε θα τάξει.

Κι αν στο μυαλό σου έβαλες σκοπό, να θησαυρίσεις,
καλύτερα τον τόπο σου ήσυχο να αφήσεις.
Μ’ αν θα προσφέρεις τίμια, σα να’ ναι η φαμελιά σου,
ας κάνεις το κοινό καλό, μέλημα και δουλειά σου.

Ν’ ασχοληθείς με τα κοινά, προβλήματα να λύνεις,
μόνο αν έχεις σύντροφο, το “αίσθημα ευθύνης”.
Αν αγαπάς τον τόπο σου, μαζί του ν’ασχολείσαι,
αλλιώς –κατά τον Περικλή – “άχρηστος” θεωρείσαι.

Αν όλα αυτά…κι άλλα πολλά, μπορείς να εφαρμόσεις,
τότε μπορείς στον τόπο σου, βοήθεια να δώσεις.

Μαρία Βογιατζάκη-Ντούζα
Φιλόλογος

Η ενασχόληση με τα κοινά, είναι μια ανάγκη των ενεργών ατόμων να προσπαθούν για το καλύτερο. Ταχτοποιώντας τα μικρά καθημερινά πράγματα της γειτονιάς, της περιοχής, της πόλης, συμβάλλουμε στην καλυτέρευση της ζωής μας. Δίνουμε ώθηση για πραγματοποίηση κάποιου έργου, έμπνευση για τελειοποίηση μιας ιδέας, και τόσα άλλα. Όπως έχει ειπωθεί, μικρά πράγματα αποτελούν την τελειότητα.
Κάθε κίνησή μας που έχει ενδιαφέρον μέσα της, θα αποδώσει και καλά αποτελέσματα.
Πέρα όμως από το μεράκι κάποιων να συμμετέχουν στα κοινά, υπάρχει και η υποχρέωση του κάθε πολίτη να συμβάλλει με όποιον τρόπο μπορεί. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός στο εκάστοτε θέμα, απλά να έχει πραγματικό ενδιαφέρον για τη λύση του, για την πορεία που θα πάρει.
Μια πρόταση από τον έναν, μια ιδέα από τον άλλον, μία επισήμανση από κάποιον τρίτο, και πολλές παροτρύνσεις για την επίλυση, για την προώθηση κάποιου θέματος, αποφέρουν στο σύνολο μεγάλη διαφορά. Δεν είναι καθόλου υπεύθυνο να βλέπουμε προβλήματα και παραλείψεις, και να αδιαφορούμε ή μόνο να τα συζητάμε μεταξύ μας. Το μόνο που θα γίνει εν καιρώ, θα είναι να συσσωρευτούν και να μας βαραίνουν.
Θα πρέπει να ενεργοποιηθούμε όλοι. Όχι αφημένοι στο τυχαίο και στις δράσεις άλλων. Όχι μόνο οι άλλοι! Και εμείς!

Μαίρη Σκαμνάκη (Κουτρούλη)
Ιδ. Υπάλ. – Συγγραφέας, Μέλος Δ.Σ. “Ενωσης Πνευματικών Δημιουργών Χανίων ”