Η τουριστική βιοµηχανία αποτελεί µία ανθούσα και αναπτυσσόµενη βιοµηχανία της χώρας ενώ σε πολλά νησιά αποτελεί τη κύρια δραστηριότητά τους.
Η συµβολή των ξενοδοχείων στη κλιµατική κρίση είναι σηµαντική καθώς τα κτίρια των τουριστικών µονάδων καταναλώνουν σηµαντικά ποσά ενέργειας σε σχέση µε άλλα ιδιωτικά ή δηµόσια κτίρια. Καθώς όλο και περισσότεροι οργανισµοί προσπαθούν να µηδενίσουν τις καθαρές εκποµπές άνθρακα, µε ορίζοντα το 2050, η επίτευξη κλιµατικής ουδετερότητας στα ξενοδοχεία αποτελεί µία πρόκληση. Στη πλειονότητα τους χρησιµοποιούν ορυκτά καύσιµα για τη κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών σε θέρµανση, ψύξη και ηλεκτρική ενέργεια ενώ η χρήση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας σε αυτά είναι µέχρι σήµερα περιορισµένη. Το ενεργειακό κόστος των ξενοδοχειακών µονάδων αποτελεί σχετικά µικρό µέρος του λειτουργικού τους κόστους το οποίο συνήθως κυµαίνεται µεταξύ 4-10%. Σε πολλές χώρες η δηµιουργία ξενοδοχείων µε µηδενικό κλιµατικό αποτύπωµα αποτελεί ήδη πραγµατικότητα.
Η µείωση ή και ο µηδενισµός των εκποµπών άνθρακα λόγω της χρήσης ενέργειας στα ξενοδοχεία µπορεί να επιτευχθεί µε:
Α) Την αλλαγή της συµπεριφοράς των επισκεπτών και του προσωπικού τους,
Β) Τη πραγµατοποίηση αλλαγών στα χρησιµοποιούµενα µηχανήµατα και συσκευές µε την αντικατάσταση µη ηλεκτρικών συσκευών µε ηλεκτρικές,
Γ) Τη χρήση τεχνολογιών εξοικονόµησης ενέργειας και ενεργειακών τεχνολογιών χαµηλών εκποµπών άνθρακα,
∆) Την αγορά πράσινης ηλεκτρικής ή/και θερµικής ενέργειας από εξωτερικούς παρόχους ή ενεργειακούς συνεταιρισµούς, και
Ε) Την αντιστάθµιση των ανθρακούχων εκποµπών τους.
Αξίζει να σηµειωθεί ότι τα ξενοδοχεία έχουν συνήθως πολλαπλές επιλογές για την επίτευξη κλιµατικής ουδετερότητας.
Οι πράσινες ενεργειακές τεχνολογίες
Η επιτευχθείσα τεχνολογική πρόοδος τα τελευταία χρόνια στην αξιοποίηση των αειφορικών ενεργειακών τεχνολογιών επιτρέπει τη χρήση τους στα ξενοδοχεία για τη κάλυψη µέρους ή όλων των ενεργειακών τους αναγκών µε οικονοµικά ελκυστικό αποδοτικό τρόπο.
Οι πράσινες ενεργειακές τεχνολογίες οι οποίες θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν σε ξενοδοχεία της χώρας περιλαµβάνουν:
Τη χρήση διαφόρων τεχνικών και τεχνολογιών εξοικονόµησης ενέργειας,
Τη χρήση ηλιακών θερµικών τεχνολογιών για παραγωγή θερµότητας, θερµού νερού (ή και ψύξης),
Τη χρήση ηλιακής φωτοβολταϊκής τεχνολογίας για τη παραγωγή ηλεκτρισµού,
Τη χρήση της βιοµάζας για θέρµανση και παραγωγή ζεστού νερού,
Τη χρήση αντλιών θερµότητας υψηλής απόδοσης για τη παραγωγή θερµότητας, ψύξης και ζεστού νερού,
Τη χρήση συστηµάτων συµπαραγωγής θερµότητας, ζεστού νερού και ηλεκτρικής ενέργειας,
Την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας.
Ορισµένες από τις τεχνολογίες αυτές µπορούν να χρησιµοποιηθούν µόνο σε µεγάλα ξενοδοχεία (όπως η τεχνολογία της συµπαραγωγής), άλλες σε µικρά (όπως η χρήση βιοµάζας) ενώ άλλες τεχνολογίες σε ξενοδοχεία όλων των µεγεθών (όπως η ηλιοθερµική και η Φωτοβολταϊκή τεχνολογία).
Η οικονοµική βιωσιµότητα
των προαναφερθέντων πράσινων ενεργειακών τεχνολογιών
Οι προαναφερθείσες αειφορικές ενεργειακές τεχνολογίες έχουν χρησιµοποιηθεί και χρησιµοποιούνται όλο και περισσότερο για τη παραγωγή ενέργειας σε διάφορους τοµείς συµπεριλαµβανοµένων και των ξενοδοχείων της χώρας. Είναι αξιόπιστες και ώριµες τεχνολογίες. Η οικονοµική τους ελκυστικότητα και βιωσιµότητα είναι αποδεδειγµένη χωρίς κάποια οικονοµική ενίσχυση από τη πολιτεία. Σε ορισµένες περιπτώσεις προσφέρονται επιδοτήσεις, µέσω των Ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταµείων, για την εγκατάσταση πράσινων ενεργειακών συστηµάτων σε τουριστικά καταλύµατα.
Το θεσµικό πλαίσιο
Το υπάρχον θεσµικό πλαίσιο στη χώρα προάγει τη κλιµατική ουδετερότητα των ξενοδοχείων. Στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίµα (ΕΣΕΚ) αναφέρεται ότι επιβάλλεται ο µηδενισµός του ανθρακικού αποτυπώµατος του κτιριακού αποθέµατος µε ορίζοντα το 2050 που συµπεριλαµβάνει και τα κτίρια των τουριστικών καταλυµάτων. Η ενεργειακή αναβάθµιση των κτιρίων των ξενοδοχείων συνεπάγεται τη βελτίωση της ενεργειακής τους κατηγοριοποίησης. Η καθαρή ενεργειακή τους µετάβαση διευκολύνεται καθώς η πολιτεία επιτρέπει σήµερα τη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε ξενοδοχειακές µονάδες και την αποθήκευση τυχόν πλεονάζουσας ηλεκτρικής ενέργειας στο ηλεκτρικό δίκτυο. Ταυτόχρονα είναι εφικτή η πιστοποίηση τους σύµφωνα µε τους κανονισµούς LEED και Green Key η οποία υποδεικνύει στους επισκέπτες τη περιβαλλοντικά φιλική συµπεριφορά τους.
Η αντιστάθµιση των εκποµπών άνθρακα των ξενοδοχείων
Μετά τη µείωση των εκποµπών άνθρακα που µπορεί να επιτευχθεί µε διάφορους τρόπους σε τουριστικά καταλύµατα τυχόν υπόλοιπες εκποµπές µπορούν να εξαλειφθούν µε την αντιστάθµιση των εκποµπών τους σύµφωνα µε τους διεθνείς µηχανισµούς οι οποίοι καθιερώθηκαν το 1997 µε το πρωτόκολλο του Κιότο. Η αντιστάθµιση των εκποµπών τους επιτυγχάνεται µε την εξαγορά ισόποσων δικαιωµάτων εκποµπών από ειδικούς οργανισµούς ή εταιρείες που υλοποιούν έργα τα οποία αποδεδειγµένα συµβάλλουν στη µείωση των ανθρακούχων ρύπων.
Η χρηµατοδότηση των πράσινων ενεργειακών επενδύσεων
Η υλοποίηση πράσινων ενεργειακών επενδύσεων σε τουριστικά καταλύµατα απαιτεί κεφάλαια τα οποία είτε µπορεί να µην είναι διαθέσιµα ή να διατίθενται σε διαφορετικούς τοµείς των καταλυµάτων που ίσως έχουν προτεραιότητα. Σε κάθε περίπτωση η χρηµατοδότηση των επενδύσεων αυτών µπορεί να επιτευχθεί µε:
Α) Ίδια κεφάλαια,
Β) Τραπεζικό δανεισµό,
Γ) Αύξηση µετοχικού κεφαλαίου για µεγάλες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις,
∆) Κάποια µορφή επιδότησης,
Ε) Χρηµατοδότηση από εξειδικευµένες εταιρείες παροχής ενεργειακών υπηρεσιών εφόσον είναι δυνατόν, ή
ΣΤ) Συνδυασµό των προαναφερθέντων.
Τα οφέλη των τουριστικών καταλυµάτων από την επίτευξη κλιµατικής ουδετερότητας
Τα ξενοδοχεία έχουν σηµαντικά οφέλη από τη µείωση ή το µηδενισµό των ανθρακούχων εκποµπών τους λόγω της χρήσης ενέργειας όπως:
Συµβάλλουν στην επίτευξη των εθνικών και Ευρωπαϊκών στόχων για το µετριασµό της κλιµατικής αλλαγής,
Βελτιώνουν την ενεργειακή συµπεριφορά τους και γίνονται ελκυστικότερα στους περιβαλλοντικά ευαισθητοποιηµένους επισκέπτες,
Μειώνουν το ενεργειακό και το λειτουργικό κόστος τους ενώ οι όποιες πράσινες ενεργειακές επενδύσεις τους έχουν θετικό οικονοµικό αποτέλεσµα,
Αυξάνουν την ενεργειακή επάρκεια και ασφάλεια τους καθώς και την ανθεκτικότητα τους στη κλιµατική αλλαγή,
∆εν επηρεάζονται από µελλοντικές αυξήσεις στις τιµές των καυσίµων και της ηλεκτρικής ενέργειας,
Συµβάλλουν στη τοπική ανάπτυξη, στη δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας και δίδουν το παράδειγµα σωστής περιβαλλοντικής συµπεριφοράς στις τοπικές κοινωνίες.
Συµπερασµατικά µπορεί να λεχθεί ότι η επίτευξη κλιµατικής ουδετερότητας στα ξενοδοχεία της χώρας είναι εφικτή σήµερα καθώς το θεσµικό πλαίσιο είναι ευνοϊκό ενώ υπάρχουν οι απαραίτητες µέθοδοι και τεχνολογίες οι οποίες είναι ώριµες, αξιόπιστες και οικονοµικά ελκυστικές. Ανάλογα µε τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες του κάθε ξενοδοχείου υπάρχουν διάφορες επιλογές για το µηδενισµό του κλιµατικού αποτυπώµατος του.
*Ο Γιάννης Στυλ. Βουρδουµπάς είναι χηµικός µηχανικός ΕΜΠ, M.Sc., Ph.D.
