Μπορούμε να κινητοποιήσουμε κάθε μέλος μιας ομάδας, μιας σχολικής τάξης, ή μια ολόκληρη γενιά;’
Η απάντηση είναι καταφατική. Αρκεί να ερευνήσουμε γιατί μερικά άτομα εμφανίζονται να έχουν περισσότερα κίνητρα.
Το θέμα το έθιξα στο 1ο μέρος που δημοσιεύτηκε στη στήλη την 9.6.21. Συνεχίζω σήμερα με αφορμή την έναρξη του σχολικού έτους και την πρόσφατη ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής στα Α.Ε.Ι.
Η έγκαιρη κινητοποίηση όλων των μαθητών είναι ανάγκη.
Τους αυτάρκεις σε κίνητρα Χανιώτες κάθε ηλικίας τους γνωρίζουμε. Είναι αυτοί που ξυπνάνε αξημέρωτα για άθληση και εργασία.
Είναι οι μαθητές μας που προκόβουν χωρίς να έχουν υλικά εφόδια.
Είναι οι Χανιώτες που πρώτευσαν στις Πανελλαδικές εξετάσεις.
Στο σημείωμα συμπληρώνω τα στοιχεία για τα μυστικά των ενεργών ατόμων που δημοσίευσα τον περασμένο Ιούνιο.
Κυρίαρχο το περιβάλλον
Η παροχή κινήτρων είναι στον πυρήνα κάθε σύγχρονης πρωτοβουλίας ή διαφημιστικής εκστρατείας. Καταναλωτές, εργαζόμενοι, μαθητές όλοι έχουν εθιστεί. Μας δίνουν κίνητρα, για να πετύχουμε στόχους, για να κάνουμε παιδιά, για να εμβολιαστούμε…
Τα κίνητρα μετατρέπουν τους στόχους μας σε ενέργειες. Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει βιολογικά και ψυχολογικά στοιχεία, όλα σε λεπτή αλληλεπίδραση με τις εμπειρίες μας.
‘Έρευνα (2015) έδειξε ότι το 50-60% των διαφορών στο κίνητρο για μάθηση μπορούν να αποδοθούν στο περιβάλλον.
Εργαζόμενοι και μαθητές κινητοποιούνται, συμμετέχουν κι αποδίδουν αν το περιβάλλον είναι φιλικό, ασφαλές και διασφαλίζει τα δικαιώματα τους.
Eχουμε παρατηρήσει τη δραματική βελτίωση ‘αδιάφορων’ μαθητών, οι οποίοι μεταμορφώνονται σε διάστημα λίγων εβδομάδων.
Θα έχετε προνόμια…
Τα παραπάνω είχε υπόψη της η διοίκηση της ποδοσφαιρικής ομάδας των εφήβων του ΣΥΝΚΑ.
«Θα συναντηθείτε με τη διοίκηση για να σας ανακοινώσει τα προνόμια σας» τους είπαν. Η προσμονή των εφήβων μεγάλη.
Η προφορική ανακοίνωση της Διοίκησης σύντομη και λιτή…
«Τα αποδυτήρια, τα ντουλάπια, το ψυγείο είναι αποκλειστικά για σας. Θα έχετε στολές προπόνησης και στολή αγώνα, ένα αντιαναιμικό και καινούργιες μπάλες».
Καλά, θα αναρωτηθείτε, είναι προνόμια αυτά;
Κι όμως είναι. Οι Χανιώτες έφηβοι ικανοποιήθηκαν με την επισήμανση της Διοίκησης «Εσείς είστε η ομάδα μας σήμερα».
Το κρυφό χαρτί αυτής της ομάδας είναι η συνοχή της και η ηλικία τους– όλοι οι έφηβοι είναι γέννημα μιας χρονιάς.
Δεν θα κρεμάσω την ομάδα…
Χανιώτισσα έφηβη ιστιοπλόος δεν αισθανόταν καλά, για να πάει στην πολύωρη προπόνηση.
Η μητέρα της προσπαθούσε να την πείσει να μείνει σπίτι. «Μαμά θα πάω. Δεν θα κρεμάσω εγώ την ομάδα μου». Και πήγε.
Η ισχυρή ανάγκη του ατόμου να είναι μέλος μιας ομάδας, ενός οργανισμού ή ενός συλλόγου καταγράφηκε νωρίς από το ψυχολόγο Α.Maslow. Η επιρροή της ομάδας είναι καθοριστική στις περιπτώσεις ‘αδιάφορων’ μαθητών.
Γονείς και εκπαιδευτικοί ‘κτίζουν’ συνεκτικές ομάδες που κινητοποιούν τα μέλη τους με στόχο τη βελτιοδοξία, την αλληλοβοήθεια και τις άριστες σχέσεις.
1ο μάθημα βελτιοδοξίας
Προ ημερών Χανιώτης σαραντάρης πατέρας δύο νηπίων μου εκμυστηρεύτηκε ότι βαρέθηκε να τους αφηγείται παραμύθια για δράκους.
Η πρόταση μου ήταν να δημιουργεί μικρές αυτοτελείς ιστορίες με στοιχεία αληθοφάνειας. Κοινό στοιχείο τους θα είναι η περιέργεια, η προθυμία και η κινητοποίηση των ηρώων που ζουν ανάμεσα μας.
Τα μικρά κατορθώματα τους να ενσταλάζουν πνεύμα ενεργοποίησης, ανταμοιβής και βελτιοδοξίας. Του χάρισα το μικρό βιβλίο μου ‘Μια ιστορία την ημέρα’ για να έχει ένα μπούσουλα στις αφηγήσεις του.
Ελαχιστοποίηση της προσπάθειας
Οι μαθητές της χιλιετίας (όσοι γεννήθηκαν μετά το 2000) γνωρίζουν ότι υπάρχουν τρόποι να πετύχουν τους στόχους τους με την ελάχιστη προσπάθεια. Κινητοποιούνται αν τους δοθούν τα εργαλεία και η εκπαίδευση να το πετύχουν. Διαφορετικά αδιαφορούν. Αυτά είχα υπόψη ότι δημιούργησα τα εγχειρίδια ‘Μαθαίνω εύκολα’ (2004), ‘Θυμάμαι εύκολα’ (2010) και ‘Μελετώ αποτελεσματικά’ (2014).
Αυτή η τάση των μαθητών συμφωνεί με πρόσφατα ευρήματα (2018) ότι ο εγκέφαλος μας καταβάλει μεγαλύτερη προσπάθεια για να αποφύγει καθιστικές συνήθειες. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλος μας προτιμά να ελαχιστοποιεί την προσπάθεια του.
Η εξοικονόμηση ενέργειας δίνει πλεονεκτήματα υπεροχής στους μαθητές, υπό τον όρο ότι…
•Οργανώνουν τον χρόνο και τις δραστηριότητες τους όπως κάνει κάθε υπεύθυνος επαγγελματίας-επιστήμονας.
•Εφαρμόζουν στρατηγικές μελέτης-μνήμης, για να μαθαίνουν εύκολα.
•Η μνήμη εργασίας τους – με ευθύνη των εκπαιδευτικών- δεν υπερφορτώνεται.
Το αποτέλεσμα είναι ότι οι φαινομενικά αδιάφοροι μαθητές κινητοποιούνται, και γίνονται ενεργοί στην καθημερινότητα τους.
✓ Περίληψη του 1ου μέρους
• Η διατροφή ίσως να ευθύνεται για την αδιαφορία και την αναβλητικότητα μας. Υποστηρίζεται ότι οι πρωτεΐνες βοηθούν να παράγονται στον εγκέφαλο χημικές ουσίες που είναι η πηγή για την ενεργοποίηση μας.
• Η δυναμική ρεαλιστική σκέψη μας βοηθά να σκεπτόμαστε θετικά και να οραματιζόμαστε το επιθυμητό μας μέλλον.
• Η επιβράβευση αξιόλογων πράξεων και ενεργειών μας κινητοποιεί να τις επαναλάβουμε. Τα παιδιά ικανοποιούνται με μια αγκαλιά, ένα αυτοκόλλητο, ένα παγωτό.
• Η σωματική άσκηση και η καλή διάθεση ενισχύουν τον μηχανισμό μας των κίνητρων.
• Ο οραματισμός μας του μέλλοντος σε θετικά και αρνητικά σενάρια.
Συμπερασματικά
✓ Όλοι οι μαθητές κινητοποιούνται αν βρεθούν σε κατάλληλο περιβάλλον με τα εργαλεία μάθησης και την εκπαίδευση να τα χρησιμοποιήσουν.
✓ Οι μέθοδοι διδασκαλίας είναι καθοριστικοί παράγοντες για την κινητοποίηση ή μη των μαθητών κάθε ηλικίας.
✓ Αν η μνήμη εργασίας των μαθητών δεν υπερφορτώνεται, τότε μαθαίνουν εύκολα και το ενδιαφέρον τους για μάθηση ανατροφοδοτείται.
✓ Συμπλήρωμα απαραίτητο των εσωτερικών κινήτρων του ατόμου είναι να συνυπάρχουν ισχυρά, πάγια, κοινωνικά (εξωτερικά) κίνητρα.
Ακολουθεί το 3ο μέρος την επόμενη Τετάρτη.
Τα βιβλία του “Μαθαίνω εύκολα”, “Θυμάμαι εύκολα”, “Γνωστική ανάπτυξη” διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία ΚΥΒΟΣ και LIBRAIRIE.
