Ο χαµογελαστός Ευρωπαίος επιστήµονας όποτε βρεθεί µπροστά σε ακροατήριο βγάζει από τον σάκο του και παρουσιάζει δύο κοινά διαφανή βάζα που περιέχουν τρίµµα από ένα περίεργο σκούρο υλικό. Στη συνέχεια εξηγεί πως το υλικό αυτό αποτελεί ιδιαίτερα µια απλή στην σύσταση, καινοτόµο όµως ουσία, ένα… µυστικό που µπορεί να αποτελέσει λύση σε ένα από τα µεγάλα προβλήµατα της ανθρωπότητας.
«Είµαι ο Πιότρ Μπάρζακ (Piotr Barczak), είµαι Circular Economy Program Manager στο Ίδρυµα African Circular Economy Network (ACEN), ειδικός σε θέµατα µηδενικών αποβλήτων -waste policies, zero waste, separate collection- και θέλω να σας µιλήσω για την τεχνολογία Black Soldier Fly, µια καινοτόµο τεχνολογία διαχείρισης βιολογικών λυµάτων. Μια τεχνολογία που έχει µια προέλευση ιδιαίτερα… ενδιαφέρουσα!» δηλώνει µε µια ελαφρά δόση µυστηρίου στον ραδιοφωνικό σταθµό του ΑΠΕ ΜΠΕ, «Πρακτορείο 104.9FM».
ΟΙ ΜΥΓΕΣ – ΗΡΩΕΣ
Το µεγάλο πρόβληµα που έχει σήµερα ο πλανήτης Γη µε τα οκτώ και πλέον δισεκατοµµύρια κατοίκων του είναι τα απόβλητα και η τεχνολογία Black Soldier Fly χρησιµοποιεί ως µέσο αντιµετώπισης την… ταπεινή κοινή µύγα που ζει όπου κυριαρχούν οι υψηλές θερµοκρασίες. «Ναι, είναι οι γνωστές σε όλους µας… οι κοινές µύγες. Μέσα από την συγκεκριµένη τεχνολογία µπορεί κανείς να πάρει και να χρησιµοποιήσει τις προνύµφες τους που είναι µία σηµαντική πηγή καθαρής πρωτεΐνης όπως και λίπους. Είναι υλικά που µπορούν στη συνέχεια να δοθούν ως στροφή σε ζώα, ενώ η τροφή που τρώνε αυτές οι προνύµφες έρχεται από ροές βιοαποβλήτων. Ταυτόχρονα όµως από τη διαδικασία αυτή και πέρα από τις τροφές που οι προνύµφες καταναλώνουν , παράγεται και µία ακόµη ουσία, κάτι που στην ουσία είναι τα… κόπρανα των προνυµφών. Το αποτέλεσµα : µέσα από έναν τόνο βιοαποβλήτων να έχεις παραγωγή 400 κιλών τέτοιων υλικών όπως και 200 κιλών προνυµφών» εξηγεί ο κ. Μπάρζακ και τονίζει πως «τα συγκεκριµένα, είναι προϊόντα τα οποία µπορούν στη συνέχεια να πουληθούν και για αυτά υπάρχει µάλιστα πολύ µεγάλη ζήτηση στην αγορά.
«Όλοι έχουµε στο νου µας τις µύγες ως κάτι ιδιαίτερα ενοχλητικό, στην πραγµατικότητα όµως η µύγες ζούν µόνο και µόνο για να αναπαράγονται. ∆εν έχουν ένα στόµα για να δαγκώσουν, να φάνε, οπότε στην πραγµατικότητα δεν είναι καθόλου ενοχλητικές. Το µόνο που κάνουν είναι να πίνουν και να αναπαράγονται και έτσι οι προνύµφες χρησιµοποιούν τα δικά µας βιοαπόβλητα και µε αυτό τον τρόπο ακόµα π.χ και τα ανθρώπινα απόβλητα µπορούν να µετατραπούν σε οργανική ύλη για λίπασµα αλλά και σε πρωτεΐνες οι οποίες µπορούν να επιστρέψουν στη συνέχεια στην κτηνοτροφική παραγωγή. Θα αντικαταστήσουν µε αυτόν τον τρόπο παρασκευές λιπασµάτων που έχουν ως βάση τους την σόγια ή και άλλα συνθετικά λιπάσµατα. Αυτή λοιπόν είναι µία λύση για να πάµε τα πράγµατα παρακάτω, µία λύση στην οποία µπορούµε να επενδύσουµε περισσότερο αφού σήµερα είναι µία υποτιµηµένη λύση συγκριτικά µε άλλες υπάρχουσες» , εξηγεί ο Ευρωπαίος επιστήµονας..
«Είναι κάτι που έχουν ανάγκη οι αγρότες για την παραγωγή στις κτηνοτροφικές µονάδες αλλά και στην παραγωγή κηπευτικών καθώς µε το προϊόν αυτό µπορεί να βελτιωθεί η ποιότητα του χώµατος και να βελτιωθούν οι σοδειές. Ταυτόχρονα όµως µε αυτή την τεχνολογία διαχειρίζεσαι καλύτερα τα βιοαπορρίµµατά σου κάτι που είναι πολύ σηµαντικό σε όλο τον κόσµο, ιδιαίτερα όµως στο νότιο ηµισφαίριο», αναφέρει µε έµφαση ο ειδικός σε θέµατα µηδενικών αποβλήτων. Τα υπολείµµατα τροφών είναι ένα κορυφαίας σηµασίας ζήτηµα στον παγκόσµιο νότο. «Εκεί έχουµε πάρα πολλά βιοαπορρίµµατα ενώ µέχρι και το 60% µε 70% αυτών είναι οργανικά απόβλητα οπότε για να γίνει σωστή διαχείριση αυτής της κατάστασης, το να δηµιουργήσουµε τέτοια προϊόντα είναι ένας δρόµος προς τα µπροστά» προσθέτει ο κ. Μπάρζακ που σπεύδει να τονίσει πως αυτή η τεχνολογία δεν είναι ανταγωνιστική της κοµποστοποίησης την οποία χαρακτηρίζει ως εξαιρετική λύση, αλλά αποτελεί µία συµπληρωµατική διαδικασία. «Είναι διαδικασία που η ίδια η φύση δίνει σε εµάς, αφορά τις µύγες, και οι µύγες είναι αυτές που παράγουν αυτά τα προϊόντα», όπως περιγράφει.
ΚΕΡ∆ΟΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
Τα συγκεκριµένα προϊόντα όπως οι ζωωτροφές και οι πρωτεϊνες είναι, σύµφωνα µε τον Ευρωπαίο ειδικό, απολύτως ασφαλή ενώ η διαδικασία παραγωγής µπορεί να εκτελεστεί µε έναν αποκεντρωµένο, τοπικό τρόπο ώστε κάθε µικρός γεωργός να µπορεί να έχει πρόσβαση στην συγκεκριµένη τεχνολογία χωρίς να χρειάζεται να διαθέτει ιδιαίτερες δεξιότητες. «Είναι µία low tech (σ.σ χωρίς απαιτήσεις επενδύσεων µεγάλου κόστους) τεχνολογία που δεν έχει πολλές ανάγκες και απαιτήσεις σε ενέργεια.
Ουσιαστικά το µόνο που κάνεις είναι να διαχειρίζεται τις µύγες ώστε αυτές να αναπαράγονται, να παράγουν προνύµφες, να τρέφονται µε βιοαπορρίµµατα και στη συνέχεια να αναπαράγονται ξανά και ο κύκλος να συνεχίζεται. Σε όλη αυτή τη διαδικασία µειώνονται τα βιοαπόβλητα ενώ ταυτόχρονα βελτιώνεται και το κλίµα γιατί έχεις λιγότερα απορρίµµατα στις χωµατερές, οπότε έχεις και λιγότερο µεθάνιο να διαχέεται στην ατµόσφαιρα. ‘Αρα αυτή είναι µία wind-win-win τεχνολογία στην οποία όλοι κερδίζουν…» επισηµαίνει.
ΤΕΛΟΣ ΣΤΙΣ ΧΩΜΑΤΕΡΕΣ ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
Ο στόχος για την συγκεκριµένη τεχνολογία είναι φιλόδοξος αλλά ρεαλιστικός σύµφωνα µε τον κ. Μπάρζακ. «Ελπίζω πως αυτή η τεχνολογία θα λειτουργεί ως µία συµπληρωµατική διαδικασία στην κοµποστοποίηση και πως θα δώσει υψηλές οικονοµικές αξίες και θέσεις εργασίας ιδιαίτερα στον παγκόσµιο νότο. Αυτό γιατί ο παγκόσµιος νότος είναι πιο πολύ ταιριαστός για την συγκεκριµένη παραγωγή καθώς εκεί υπάρχει ζέστη -η ύπαρξη ζέστης είναι απαραίτητη για την διαδικασία Black Soldier Fly. Έτσι δεν θα πηγαίνουν πλέον οργανικά υλικά και απορρίµµατα στις χωµατερές. ∆εν θέλουµε οργανικά απορρίµµατα απόβλητα στις χωµατερές επιπλέον γιατί αυτά παράγουν µεθάνιο το οποίο είναι βλαβερό για το περιβάλλον ενώ ταυτόχρονα δεσµεύει πολλούς πόρους, πολλές σηµαντικές ουσίες για την καλλιέργεια.
Ουσίες τις οποίες στη συνέχεια θα πρέπει οι γεωργοί να επαναεισάγουν στο χώµα. Είναι πάντα απαραίτητο να αναζωογονούµε τα εδάφη µας και η Black Soldier Fly.είναι µία από τις τεχνολογίες µαζί µε το composting που µπορούν να αποτελέσουν την απάντηση σε αυτό το πρόβληµα. Αυτή είναι η ελπίδα µου το πρόγραµµά µας…» ,εξηγεί ο κ. Μπάρζακ.
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α
Όσο για µια εφαρµογή της τεχνολογίας στην Ελλάδα, ο Ευρωπαίος ειδικός εξέφρασε έναν προβληµατισµό του αλλά και µια αισιόδοξη οπτική. «Απ όσο γνωρίζω, η Ελλάδα δεν έχει εφαρµόσει σε πολύ καλό βαθµό τους κανονισµούς για τη συλλογή των βιοαπορριµµάτων κάτι το οποίο παρεµπιπτόντως είναι µία εντολή από φέτος, (2024) µε βάση την σχετική οδηγία, το λεγόµενο waste framework directive, άρθρο 22. Οφείλω να παροτρύνω τη χώρα σας να το κάνει όσο πιο γρήγορα γίνεται καθώς σε κάθε δήµο το 100% των οργανικών απορριµµάτων πρέπει να διαχωρίζονται. Στη συνέχεια, θα υπάρχουν αρκετοί τόνοι από υλικό τα οποία θα µπορούσαν να αποτελέσουν τροφή για κοµποστοποίηση, και, γιατί όχι, εάν κάποιοι καινοτόµοι επιχειρηµατίες ήθελαν να πάρουν αυτές τις τεχνολογίες που έχουµε αναφέρει µε τις προνύµφες Black Soldier Fly, θα ήµουνα πολύ χαρούµενος εάν µπορούσα να προσφέρω συµβουλευτικές υπηρεσίες µαζί µε την οµάδα που έχουµε για το πώς µπορεί να γίνει η οργάνωση αυτής της τεχνολογίας, να εγκατασταθεί και να λειτουργεί στην Ελλάδα», απαντά ο ειδικός σε θέµατα µηδενικών αποβλήτων.
Οι µύγες λοιπόν έχουν γίνει κάτι σαν µικροί… ήρωες; «Φυσικά! Θα σώσουν τον πλανήτη µας! Οι µύγες µπορούν να σώσουν τον πλανήτη µας… Θα το υιοθετήσω αυτό το slogan», σχολίασε ο Ευρωπαίος ειδικός επιστήµονας.
