Η 1η Αυγούστου του 1941 αποτελεί για την περιοχή του Αλικιανού και για ολόκληρη την Κρήτη μία αποφράδα μέρα, τότε που οι Γερμανοί κατακτητές προχώρησαν στην εκτέλεση στον ποταμό Κερίτη 118 ατόμων.
Το χρονικό της εκτέλεσης καθώς και καταγεγραμμένες μαρτυρίες από ανθρώπους που έζησαν τα τραγικά γεγονότα παρουσιάστηκαν το βράδυ της Δευτέρας σε εκδήλωση στο Ιδρυμα Καψωμένου στον Αλικιανό.
Κύριος ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο ιστορικός ερευνητής κ. Γιάννης Γαλανάκης, ο οποίος αναφέρθηκε στα γεγονότα που έλαβαν πριν και κατά τη διάρκεια των εκτελέσεων, γεγονότα τα οποία είναι από μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν το χρονικό της εκτέλεσης, κυρίως του Μανώλη Κατσούλη, αλλά και των Νικολάου Καψωμένου και Στέλιου Σφυριδάκη.
Ο κ. Γαλανάκης παράλληλα με τα γεγονότα, ξεκινώντας την ομιλία του υπογράμμισε ότι «όταν όλη η Ευρώπη είχε καταληφθεί και ο Χιτλερισμός είχε θριαμβεύσει, τότε ο μικρός λαός της Κρήτης ανέστησε όλες τις κλονισμένες ψυχές και σκόρπισε ελπίδες στην Ευρώπη και σε όλον τον κόσμο. Αυτό ήταν η Κρήτη! Αυτός ήταν ο λαός της! Ορθιος! Ετσι όρθιος αντιμετώπισε και τούτο τον εχθρό, έτσι όπως έκανε και στο παρελθόν γαλουχημένος από την παράδοση που του κληροδότησαν οι πρόγονοί τους. Τότε όλοι οι ηγέτες του κόσμου εξέφρασαν τον θαυμασμό τους και μίλησαν με τα ωραιότερα λόγια για την Κρήτη. Αργότερα στα χρόνια που ακολούθησαν, δεν στάθηκαν όλοι αυτοί στο ύψος τους και δεν φάνηκαν αντάξιοι στο χρέος τους. Οπως ο κατακτητής ανίκανος να συλλάβει το βαθύτερο νόημα μίας τέτοιας αντίστασης, έδειξε όλη του τη βαρβαρότητα τόση όσο σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου. Τότε άρχισε να εκδικείται και να σκορπά τον θάνατο στον πληθυσμό της Κρήτης. Τα χώματα της Κρήτης βάφτηκαν με το αίμα των παιδιών της και τα χωριά της να κλαίνε με δεκάδες και εκατοντάδες θύματα. Σε πλήθος χωριά η βάρβαρη συμπεριφορά τους έδειξε το βάθος και την έκταση του επιπέδου του πολιτισμού τους. Ετσι ξεκίνησαν την εκδίκησή τους και οργάνωσαν τις μαζικές εκτελέσεις».
Ο κ. Γαλανάκης αναφορικά με τις εκτελέσεις που έκαναν οι κατακτητές στην Κρήτη και ιδιαίτερα στον Νομό μας τόνισε ότι «η πρώτη εκτέλεση από τους κατακτητές έγινε στις 24 Μαΐου, στις 2 του Ιούνη ακολούθησε η δεύτερη σε πολλούς τόπους την ίδια μέρα στο Κοντομαρί, στο Πατελάρι, στο Κυρτομάδω, στην Αγιά, στον Αλικιανό. Η τρίτη εκτέλεση έγινε την 1η Αυγούστου στον ποταμό Κερίτη στον Αλικιανό. Τα γεγονότα της ημέρας εκείνης βασίζονται πάνω στην μαρτυρία του Μανώλη Κατσούλη που έζησε και κατάφερε να διαφυλάξει στη μνήμη του τα τραγικά περιστατικά προτού φύγει από τη ζωή και να τα περιγράψει σε πρόσωπα που τα κατέγραψαν για να φωτίζουν τις σελίδες της ιστορίας και να παρουσιάζουν τις εκφράσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς».
Ο ίδιος επεσήμανε στην ομιλία του ότι «οι Μανώλης Κατσούλης και Νικόλαος Καψωμένος με τα ντοκουμέντα και τις μαρτυρίες τους προσφέρουν υλικό και ανοίγουν καινούργιες σελίδες ιστορίας, ενώ ρίχνουν “φως” στην πραγματική αλήθεια».
Σε δήλωσή του στα “Χ.Ν.” ο πρόεδρος της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών – “Ιδρυμα Γεωργίου και Αρτεμισίας Καψωμένου”, Ερατοσθένης Καψωμένος τόνισε ότι «σ’ αυτές τις δύσκολες εποχές που βιώνει η χώρα μας και ο λαός μας και μέσα σε μία συγκυρία γεγονότων κρίσιμων για την ανθρωπότητα, είναι αναγκαίο όσο ποτέ το παράδειγμα των προγόνων μας -που αγωνίστηκαν για την ελευθερία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια- να παραμένει ζωντανό στις επερχόμενες γενιές και μαζί με το ήθος που ανέκαθεν χαρακτήριζε τον λαό μας να αποτελεί την ταυτότητά μας στο πέρασμα των χρόνων. Αυτή την ταυτότητα θα πρέπει με κάθε θυσία να διαφυλάξουμε».
Να σημειωθεί ότι η εκδήλωση συνοδεύτηκε από φωτογραφικό υλικό με τα πρόσωπα όλων των εκτελεσθέντων, ενώ προβλήθηκε σχετική εκπομπή της ΕΡΤ.
