Εκκλησία και εθνική επιβίωση

Οι μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας που περνάμε, εν μέσω της πανδημίας, ευνοούν πολύ κόσμο να κάνει σκέψεις γύρω απ’ τον Θεάνθρωπο, απ’ τα έθιμα και τις συνήθειές μας, που έχουν ανατραπεί. Η μεγαλύτερη γιορτή της ορθοδοξίας, το ΠΑΣΧΑ, λαμβάνει χώραν συνήθως στην ύπαιθρο την ώρα που αναγεννάται η φύση, ανθίζουν οι κάμποι και ζεσταίνονται οι παγωμένες ψυχές μας.
Τώρα, όμως, θα το γιορτάσουμε οι περισσότεροι στους τέσσερις τοίχους. Οβελίας, κοκορέτσι, κεφτέδες και παϊδάκια στη σχάρα, στ’ αναμμένα κάρβουνα δεν θα λείψουν στις αυλές των σπιτιών στα χωριά, ή σε καμιά ταράτσα στις πόλεις, χωρίς συγγενείς και φίλους.
Τρόμαξαν οι πολιτικοί, κατόπιν υποδείξεως των επιδημιολόγων, να πείσουν τους ιερωμένους, να μην γκρεμιστεί ότι χτίστηκε μέχρι τώρα και να απαγορευθεί ο συγχρωτισμός, που γίνεται κατά την έλευση των πιστών στις εκκλησίες τη Μεγαλοβδομάδα και την Ανάσταση.
Αυτό το Πάσχα εξελίσσεται σ’ ένα κυνηγητό μεταξύ αυτών που πιστεύουν ότι η Εκκλησία είναι απολύτως ασφαλής, όσον αφορά τη δημόσια υγεία και εκείνων που θεωρούν ότι όσοι έχουν τυφλή πίστη μπορεί να οδηγήσουν τους συνανθρώπους τους και τους ίδιους σε θανάσιμες καταστάσεις. Οι πρώτοι ρισκάρουν για τη δημόσια υγεία, οι δεύτεροι συντάσσονται με αυτά που αποφασίζει η υγεία με τη συναίνεση της ιεραρχίας της Εκκλησίας. Εδώ που τα λέμε, κανείς δεν χάνει τίποτα αν δεν προσκυνήσει μια φορά τις εικόνες, δεν περάσει κάτω απ’ τον Επιτάφιο και στερηθεί την ιεροτελεστία διά ζώσης.
Η Ορθοδοξία είναι συνυφασμένη με την εθνική μας ιδεολογία, η οποία συμπορεύεται με την πολιτεία. Εγινε τμήμα του δημοσίου συμφέροντος εξαργυρώνοντας τη θρησκευτικότητα με τον πολιτικό ρόλο. Κάθε φορά που συνέτρεχαν εθνικές δοκιμασίες ή ανατάσεις, η Εκκλησία ήταν πρόθυμη να έχει ιδιαίτερη συμβολή εξισορρόπησης των καταστάσεων. Πάντως η Εκκλησία όποτε κι αν ταυτίστηκε με την πολιτική, διατήρησε τα κεκτημένα της και παρέμεινε ισχυρή, «έχουσα το μονοπώλιο της λατρευτικής εκδήλωσης» με τους πιστούς. Οσάκις, ο εκάστοτε προκαθήμενος βρέθηκε σε θέση αλληλοσυγκρουόμενων απόψεων δεν ήρθε σε αντίθεση με την πολιτεία και υποχώρησε απέναντι σε δεοντολογικές συμπεριφορές προς χάριν του δημοσίου συμφέροντος και της εθνικής επιβίωσης.
Με αυτοσυγκράτηση και αυτοκυριαρχία οδηγηθήκαμε σ’ αυτή τη δύσκολη φάση στέρησης παγιωμένων λατρευτικών εθίμων να μην εορτάσουμε τούτο το Πάσχα, όπως τα προηγούμενα, αλλά να εκφράσουμε τα θρησκευτικά μας συναισθήματα εν μέσω περιοριστικών μέτρων. Μην ξεχνάμε ότι διά του θανάτου κερδήθηκε η ζωή και αυτό συμβαίνει τώρα συμβολικά. Με τον προσωρινό “θάνατο” του Μεγαλοβδόμαδου διασώζεται η ζωή.
Κρίσιμη, λοιπόν, η Μεγάλη Εβδομάδα, αλλά και το επόμενο επταήμερο. Ο Γολγοθάς ήταν το προανάκρουσμα της Ανάστασης. Ο δικός μας “Γολγοθάς” θα συνεχισθεί μέχρι να ‘ρθει η αρχή του τέλους του μαρτυρίου απ’ τον εφιάλτη που ζούμε εδώ κι ένα μήνα περιμένοντας να επιστρέψουμε στην κανονικότητα. Σταδιακή θα είναι η αποκλιμάκωση των μέτρων. Θα επιστρέψει ο κόσμος στις δουλειές του από τον Μάιο και βλέπουμε. Θα ‘χουμε δηλαδή μερική κανονικότητα. Θ’ αποδεσμευθούν πρώτα οι νέοι, μετά οι ενήλικοι και τελευταίοι οι ανήκοντες στις ευάλωτες ομάδες.
Την οδύνη την αντιμετωπίζουμε με πνεύμα αυτοσυγκράτησης. Ο θρησκευτικός χαρακτήρας δεν έπαθε τίποτα. Διευκόλυνε την επικράτηση του δημοσίου συμφέροντος χωρίς να επιβληθεί με συγκρούσεις.