Για τους Αμερικανούς ψηφοφόρους, αυτή είναι μάλλον η πιο σημαντική εκλογική αναμέτρηση της ζωής τους. Για όσους την παρακολουθούν ανά τον πλανήτη, είναι σίγουρα η πιο ασυνήθιστη.
Η 3η Νοεμβρίου είναι επισήμως η ημέρα που θα κρίνει τον επόμενο ένοικο του Λευκού Οίκου. Όμως πριν ακόμα ξημερώσει η ημέρα των εκλογών, 98 εκατομμύρια Αμερικανών έχουν ήδη δώσει την ψήφο τους, καθώς η πανδημία του κορωνοϊού κάνει αυτή την εκλογική αναμέτρηση διαφορετική από όλες τις άλλες: Είναι η πρώτη στην ιστορία όπου περισσότεροι Αμερικανοί ψήφισαν πριν από την ημέρα των εκλογών παρά κατά τη διάρκειά της. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων…
Αυτή η εκλογική βραδιά αναμένεται να είναι εξαιρετικά ασυνήθιστη, αφού τα εκατομμύρια των επιστολικών ψήφων υπόσχονται μία διαδικασία για γερά νεύρα: Σε κάποια μέρη τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν γρηγορότερα από ό,τι συνήθως και σε κάποια άλλα θα καθυστερήσουν περισσότερο. Και βέβαια, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι ο Ντόναλντ Τραμπ και το επιτελείο του θα ανατρέψουν τη διαδικασία με κάποια αλλοπρόσαλλη στρατηγική.
Συνεπώς, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι έως τα μεσάνυχτα της Τρίτης (7 το πρωί, ώρα Ελλάδος) ο πλανήτης θα γνωρίζει το όνομα του νικητή των εκλογών. Όμως αυτό δεν θα είναι κάτι ασυνήθιστο: Η καταμέτρηση των ψήφων συνεχίστηκε και μετά τα μεσάνυχτα σε τρεις από τις πέντε τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις (και συγκεκριμένα το 2000, το 2004 και το 2016). Στις προηγούμενες εκλογές, η ήττα της Χίλαρι Κλίντον θεωρήθηκε αναπόφευκτη στη 1:35 τη νύχτα, όταν η Πενσιλβάνια «κλείδωσε» υπέρ του Τραμπ.
Πότε θα έχουμε το τελικό αποτέλεσμα;
Έχοντας πάρει το μάθημά τους από το 2016, τα αμερικανικά media θα είναι επιφυλακτικά να ανακοινώσουν τη νίκη του ενός ή του άλλου υποψηφίου. Βέβαια εάν τα αποτελέσματα βγαίνουν σαρωτικά υπέρ του Τζο Μπάιντεν, τότε το πιθανότερο είναι ότι η νίκη του θα ανακοινωθεί σχετικά νωρίς το βράδυ της Τρίτης. Το 2008, το Fox News ανακοίνωσε τη νίκη του Μπαράκ Ομπάμα στις 11 ακριβώς. Το 2012, το Associated Press ανακήρυξε τον Ομπάμα νικητή στις 11:38. Ακόμα και το 2016, όταν οι διαφορές ήταν οριακές, το Associated Press μίλησε για νίκη του Τραμπ στις 2:29 το βράδυ.
Αυτή τη φορά, εάν το αποτέλεσμα αποδειχθεί αμφίρροπο, τότε ο νικητής ίσως να μην βγει παρά την Τετάρτη. Και εάν τα πράγματα είναι εντελώς οριακά, τότε η καταμέτρηση των επιστολικών ψήφων και οι αγωγές στις κρίσιμες Πολιτείες ενδεχομένως να απαιτήσουν μέρες ή ακόμα και εβδομάδες.
Πότε βγαίνουν τα πρώτα σημαντικά αποτελέσματα;
Η πρώτη πολιτεία την οποία πρέπει κανείς να κοιτάζει είναι η Φλόριντα, όπου οι κάλπες κλείνουν στις 8 το βράδυ. Οι δύο υποψήφιοι θα δώσουν σκληρή μάχη για την πολιτεία και εάν ο Μπάιντεν κερδίσει, τότε οι Δημοκρατικοί μπορούν να έχουν βάσιμες ελπίδες για την επικράτησή τους σε εθνικό επίπεδο.
Ποιες άλλες πολιτείες πρέπει να κοιτάζει κάποιος;
Οι κλασικές πολιτείες τις οποίες παρακολουθούν όσοι ξέρουν είναι αυτές της λεγόμενης «ζώνης της σκουριάς», Μίσιγκαν, Ουισκόνσιν και Πενσιλβάνια. Η Φλόριντα ανήκει πάντα στα λεγόμενα «swing states», δηλαδή στις πολιτείες που κρίνουν το αποτέλεσμα. Όμως το τελευταίο διάστημα, μεγάλο ενδιαφέρον έχουν αποκτήσει το Τέξας, η Τζόρτζια, το Οχάιο, η Αϊόβα, η Αριζόνα και η Β. Καρολίνα, καθώς η άνοδος των ποσοστών του Μπάιντεν διεύρυνε τη λίστα με τις πολιτείες τις οποίες οι Δημοκρατικοί ελπίζουν να αποσπάσουν από τους Ρεπουμπλικάνους.
Χρονικά, τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται από τη Τζόρτζια, όπου οι κάλπες κλείνουν στις 7, μισή ώρα αργότερα ακολουθεί η Β. Καρολίνα και στις 8 ολοκληρώνεται η εκλογική διαδικασία στο Οχάιο και τη Φλόριντα (αυτή η Πολιτεία έχει κρίνει το όνομα του νικητή ουκ ολίγες φορές). Οι κάλπες στην Πενσιλβάνια κλείνουν στις 8, ενώ στο Τέξας, την Αριζόνα, το Ουισκόνσιν και το Μίσιγκαν στις 9.
Γιατί η λαϊκή ψήφος δεν αποφασίζει τον πρόεδρο;
Στην πραγματικότητα, ο επόμενος Αμερικανός πρόεδρος δεν θα κριθεί από τις ψήφους των Αμερικανών, αλλά από το λεγόμενο Κολλέγιο Εκλεκτόρων. Κάθε πολιτεία εκλέγει έναν αριθμό εκλεκτόρων, ανάλογα με το μέγεθος του πληθυσμού της. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο υποψήφιος που θα κερδίσει την πολιτεία παίρνει και όλους τους εκλέκτορές της, οι οποίοι στη συνέχεια συναντώνται για να επιλέξουν τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο. Με δεδομένο ότι ο συνολικός αριθμός των εκλεκτόρων είναι 538, ένας υποψήφιος πρέπει να κερδίσει τουλάχιστον 270 για να γίνει πρόεδρος.
Πότε καταμετρώνται οι επιστολικές ψήφοι;
Αυτό διαφέρει από πολιτεία σε πολιτεία, και κάποιες φορές από κομητεία σε κομητεία. Σε κάποιες περιπτώσεις, ψήφοι γίνονται δεκτές ακόμα και μετά την ημέρα των εκλογών, κάτι που σημαίνει ότι κάποιες πολιτείες δεν θα δώσουν το τελικό τους αποτέλεσμα παρά μέρες μετά την 3η Νοεμβρίου. Αυτό σημαίνει ότι η εκλογική βραδιά ίσως να περάσει χωρίς να γίνει γνωστό το όνομα του νικητή, ενώ δεν αποκλείεται να δούμε και ένα μπαράζ από αγωγές, όπου και οι δύο υποψήφιοι θα προσπαθούν να ακυρώσουν ψήφους του αντιπάλου τους. Εάν οι αγωγές αυτές καταλήξουν στο Ανώτατο Δικαστήριο, όπως συνέβη το 2000 στη Φλόριντα, τότε η «βιασύνη» του Ντόναλντ Τραμπ να καλύψει την κενή θέση της Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ και να «κλειδώσει» τη συντηρητική ροπή του δικαστηρίου, ίσως να μετρήσει υπέρ του.
Πώς επηρεάζει το αποτέλεσμα η υψηλή εκλογική συμμετοχή;
Η προσέλευση των ψηφοφόρων προβλέπεται να σημειώσει ρεκόρ, και αυτό εκτιμάται ότι ευνοεί τους Δημοκρατικούς, καθώς ενδεχομένως να σχετίζεται με πληθυσμιακές ομάδες (π.χ. οι νέοι) που υποστηρίζουν μεν το κόμμα αλλά παραδοσιακά απείχαν από την εκλογική διαδικασία. Όμως σε μία τόσο πολωμένη κοινωνία, ενδεχομένως η υψηλή προσέλευση να μαρτυρά απλά τη μεγαλύτερη κινητοποίηση των ψηφοφόρων, χωρίς να έχει κατ΄ ανάγκη σημασία για το ένα ή το άλλο κόμμα.
Και οι «άλλες» εκλογές
Με την άνοδο των Δημοκρατικών το τελευταίο διάστημα, έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν και τα σενάρια του λεγόμενου «Μπλε Κύματος», όπου το κόμμα θα βρεθεί να ελέγχει το Λευκό Οίκο, τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Πραγματικά, εάν ο έλεγχος της Γερουσίας περάσει στους Δημοκρατικούς (οι οποίοι ήδη ελέγχουν και τη Βουλή), τότε το κόμμα θα μπορεί πολύ ευκολότερα να περνά νόμους, ουσιαστικά «λύνοντας» τα χέρια του Τζο Μπάιντεν.
