Δημιουργικότητα είναι να φτιάχνεις κάτι νέο και επιθυμητό, είναι η ικανότητα να βελτιώνεις συνεχώς σχέδια, τεχνολογίες, πρακτικές, είναι η συνήθεια να οραματίζεσαι λύσεις…
Περιτριγυρισμένοι από αμέτρητα τεχνολογικά και καλλιτεχνικά δημιουργήματα θεωρούμε ότι αυτά είναι δεδομένα κι απαραίτητα συμπληρώματα του περιβάλλοντός μας. Τα πράγματα δεν ήταν πάντοτε έτσι.
Φυλές που ζούσαν στο Νίγηρα, πριν 40 χρόνια, αντίκριζαν με δέος φορτηγά πλοία να φθάνουν στα χωριά τους μέχρι και 160 χιλιόμετρα από τις εκβολές του ποταμού. Για τους ιθαγενείς η τεχνολογία της εποχής που χρησιμοποιούσαμε ήταν κάτι μαγικό κι εμείς είμαστε οι αφέντες.
Σήμερα έχουμε αποδεχθεί ότι όσοι δεν δημιουργούν, υποτάσσονται κι όσοι υποκύπτουν στους περιορισμούς της συνήθειας και της συντηρητικής αγωγής, υποφέρουν.
Σήμερα επιβιώνουν, αναπτύσσονται και ευημερούν αυτοί που εκμεταλλεύονται επιτεύγματα προηγούμενων γενιών, τα τροποποιούν και τα βελτιώνουν…
Νήπια και παιδιά δημιουργοί
Μία συνηθισμένη απασχόληση νηπίων και μικρών παιδιών, το μουτζούρωμα χαρτιών, μπορεί να μας αποκαλύψει μελλοντικά ταλέντα σε απεικονιστικές τέχνες και επιστήμες. Αρκεί να παρατηρήσουμε ορισμένα χαρακτηριστικά τους όπως… ρεαλισμός σε εξαιρετικό βαθμό, πρωτοτυπία, προσοχή στη λεπτομέρεια, στη σύνθεση, στη χρήση των χρωμάτων, στην εκφραστική ικανότητα κ.α. Κάποια παιδιά εστιάζουν την προσοχή τους σε σχήματα, ανωμαλίες, στα μέρη παρά στη συνολική εικόνα.
Αν τα κατορθώματά τους δεν οφείλονται σε πολύωρη καθημερινή ενασχόλησή τους με το μουτζούρωμα, κι αν υπερτερούν σημαντικά από τις δημιουργίες των συνομήλικών τους, τότε να τα προσέξουμε. Αλλωστε αυτά είναι τα χαρακτηριστικά της παιδικής ηλικίας πολλών φτασμένων καλλιτεχνών.
Μικροί ερευνητές
Η δημιουργικότητα των παιδιών έχει πολλές μορφές που αρχίζει με την παρατήρηση και φθάνει στις κατασκευές. Είναι σύνηθες παιδιά να παρατηρούν και να ερευνούν πέτρες, φύλλα, ζωύφια, φυτά, φρούτα με ένα μεγεθυντικό φακό, ισχυρή ένδειξη του ενδιαφέροντος τους να κατανοήσουν τη Φύση και για τις επιστήμες της γης. Οι πρόσφατες πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών να δημιουργήσουν μικρούς κήπους ή θερμοκήπια σε Νηπιαγωγεία, Δημοτικά Σχολεία, Γυμνάσια και Λύκεια στο Νομό μας είναι άξιες επαίνου και πρέπει να υποστηρίζονται. Είναι βέβαιο ότι η επαφή των παιδιών και εφήβων με τη Φύση και τα φαινόμενα της θα ενισχύσει την δημιουργικότητα τους. Ορισμένα παιδιά προσπαθούν να σχεδιάσουν μικροσκοπικά σχήματα χρησιμοποιώντας άλλα αντικείμενα.
Αλλα δημιουργούν και κατασκευάζουν παιχνίδια ή ‘χρήσιμα’ αντικείμενα χρησιμοποιώντας παλαιά υλικά. Ολα εργάζονται με πάθος και επιμονή. Οταν δυσκολεύονται χρησιμοποιούν εξ ίσου καλά και τα δύο τους χέρια.
Μπορεί το κίνητρο των παιδιών να μην είναι φανερό, αφού είναι μια απροσδιόριστη εσωτερική ανάγκη που τους ωθεί στη δημιουργία. Ας το σεβαστούμε όλοι γονείς και εκπαιδευτικοί κι ας μη τα ρωτάμε την ώρα που είναι σε κατάσταση ροής, “Γιατί το κάνεις αυτό;”.
Είναι γνωστό ότι η κριτική σκοτώνει την δημιουργικότητα σε κάθε επίπεδο της. Αντίθετα, οι μικροί ερευνητές περιμένουν ένα θετικό μας σχόλιο, την επιβράβευση τους και ερωτήσεις του τύπου “Απορώ, πως τα καταφέρνεις;” “Θα μου δείξεις κι εμένα;”
Μάθημα Δημιουργικότητας στα Χανιά
Αύριο το πρωί στο Κέντρο Παιδικής Δημιουργίας του Αη Γιάννη του Δήμου Χανίων θα παρουσιάσω ιδέες δημιουργικής σκέψης σε μαθητές ενός Δημοτικού Σχολείου. Το θέμα μας θα είναι “Πώς να γίνω ένας μικρός εφευρέτης” μια πρόγευση του ομώνυμου εργαστηρίου των 10 ωρών που παρουσιάζω κάθε Ιούνιο στο ίδιο κέντρο.
Το θέμα συζήτησα προχθές με μια ομάδα εφήβων που πρότεινε την καθιέρωση διαγωνισμών λογοτεχνικής, δημοσιογραφικής και σχεδιαστικής δημιουργίας στα Χανιά.
Συμπέρασμα
Σήμερα είναι επιτακτικό να ενισχύουμε πρωτοβουλίες που βοηθούν παιδιά κάθε ηλικίας να αναπτύσσουν τη δημιουργικότητ;;a τους.
Οφείλουμε να αποδεχτούμε ότι δεν είναι δυνατόν να εκπαιδευτούν οι νέοι μας από άτομα που δεν είναι τα ίδια δημιουργικά και να βρούμε λύσεις.
Λύσεις που θα περιλαμβάνουν γνήσιες θεσμοθετημένες δομές για “Δημιουργία” παντού στις πόλεις, σε σχολεία, σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.
Η στήλη θα απουσιάσει τις επόμενες 2 εβδομάδες.
* συγγραφέας “Μαθαίνω εύκολα”, “Θυμάμαι εύκολα”
