Γνωστά και πολυ- προσκυνημένα από πιστούς ανά την Ελλάδα και το εξωτερικό αλλά άγνωστης εν πολλοίς «καλλιτεχνικής πατρότητας», ιστορικής πορείας και «γεγονότων» εκκλησιαστικά τέμπλα, ιστορημένα από εμβληματικές μορφές εικαστικών δημιουργών (Νίκου Εγγονόπουλου, Κωνσταντίνου Παρθένη, Πολύκλειτου Ρέγκου, Σπύρου Βασιλείου κ.ά.) περιλαμβάνει η μεγάλη έκθεση με τίτλο «ΤΕΜΠΛΟΝ. Άγιες μορφές, αόρατες πύλες πίστης. 20ός και 21ος αιώνας» που θα εγκαινιάσει την ερχόμενη Παρασκευή, 27 Οκτωβρίου, στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στη Θεσσαλονίκη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος.
Η λέξη τέμπλο προέρχεται από την λατινική λέξη templum που σημαίνει τέμενος, δηλαδή, χώρος ιερός, διακριτός από κάποιον άλλο και προοριζόμενος για τη λατρεία του Θεού.
Το τέμπλο ως ένα είδος διαχωριστικού φράγματος (μεταξύ του κυρίως ναού και του άδυτου) δεν ήταν άγνωστο στους προχριστιανικούς αρχαίους ελληνικούς και ιουδαΐκούς ναούς.
Φυσικό σύνορο ανάμεσα στον ανθρώπινο κόσμο (κυρίως ναός) και τον επουράνιο (ιερό βήμα), το τέμπλο συνιστά συμβολικό σημείο συνάντησης του νοητού και του αισθητού, του επέκεινα και του εφήμερου.
Χαμηλά και υψηλά φράγματα-τέμπλα κατασκευασμένα από μέταλλο η ξύλο, ενώ από τα μέσα του 4ου αιώνα και λίθινο, ύψους από 30 έως 70 εκατοστά (εξ αυτού προκύπτουν οι ονομασίες του ως «στηθέον» ή «θώραξ», επειδή προσέγγιζε στο ύψος του ανθρώπινου στήθους σχεδόν ως τον 7ο αιώνα οπότε και αναφέρονται μόνο υψηλά φράγματα) τα εκκλησιαστικά τέμπλα (εικονοστάσια) συγκροτούν τις πιο χαρακτηριστικές και επιβλητικές αρχιτεκτονικές και διακοσμητικές ενότητες του εσωτερικού χώρου των νεοελληνικών ναών.
Στην έκθεση που διοργανώνει το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη και η MVN Consultants, παρουσιάζονται συνολικά 97 εκθέματα που συνδέονται άρρηκτα με το «Τέμπλο». Από τα 97 εκθέματα (βημόθυρα και θύρες, δεσποτικές εικόνες, σχέδια και ανθίβολα για δεσποτικές εικόνες και εικόνες επιστυλίου -αποστολικών, δωδεκαόρτου- για επιστέψεις όπως Εσταυρωμένος και λυπηρά κ.ά.) – τα 82 παρουσιάζονται για πρώτη φορά, μαζί με μια σειρά τεκμηρίων από προσωπικά αρχεία των καλλιτεχνών, μέσα σε προθήκες κ.ά., επιχειρώντας μια ανάγνωση του τέμπλου ως σύνθετη λατρευτική, καλλιτεχνική και πολιτισμική αναπαραστάση, παρακολουθώντας την εξέλιξή του μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα ναών από τον 19ο αιώνα έως σήμερα.
Τα εκθέματα -στην πλειονότητα δημιουργίες εμβληματικών καλλιτεχνών (Στ. Αλμαλιώτη, Κ. Αρτέμη, Σπ. Βασιλείου, Γ. Γλιάτα, Ν. Εγγονόπουλου Γ. Καρούσου, Φ. Κόντογλου, Ρ. Κοψίδη, Μ. Ματσάκη, Κ. Παρθένη, Δ. Πελεκάση, Π. Ρέγκου) συγκροτούν ένα πανόραμα της νεοελληνικής θρησκευτικής ζωγραφικής προσεγγίζοντας όλες τις παραμέτρους του τέμπλου ως σύνθετης λατρευτικής, καλλιτεχνικής και πολιτισμικής αναπαράστασης, τους συμβολισμούς, την εικαστική έκφραση κάθε δημιουργού, την εξέλιξη της εικονογραφίας.
