Για την οργάνωση και παρουσίαση της έκθεσης σύγχρονης τέχνης ΕΝΟΡΜΗΣΕΙΣ, στην οποία συμμετέχουν οι καλλιτέχνες Nikos Iavazzo, Ανδρέας Κοντονής και Παναγιώτα Πιτσιρή, συνεργάζονται το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων Ελαιουργείον, η ΑΜΚΕ Πεδίον για την Τέχνη και τον Πολιτισμό και το Εικαστικό Πρόγραμμα ΧΑΝΙaRT-2023.
Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Τετάρτη, 19 Ιουλίου 2023, στις 20:30, στην Υπόγεια Κρήνη της Σπλάντζιας, Πλατεία 1821, Παλιά Πόλη.
Επιμέλεια: Νίκη Παπασπύρου.
Όπως αναφέρει η σχετική ανακοίνωση «το βράδυ των εγκαινίων θα γίνει παρουσίαση της μουσικής δράσης «Διέλευσις» σε σύνθεση του Νίκου Περάκη εμπνευσμένη από τα γεγονότα της Γέννησης, της Ζωής και του Θανάτου, με τον συνθέτη και την Αφροδίτη Μητσοτάκη στο πιάνο και τον Κώστα Κοκολογιαννάκη μαζί με την Δέσποινα Κατσανεβάκη στο τραγούδι.
Η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια Νίκη Παπασπύρου σημειώνει για την έκθεση: «Ο υπόγειος χώρος της Οθωμανικής Κρήνης προτάσσεται ως ένας εννοιολογικός και συμβολικός χώρος ανάμεσα στην ζωή και στον θάνατο, ανάμεσα στην ύπαρξη και στην ανυπαρξία. Ο χώρος «μοιράζεται» στους τρείς εικαστικούς που θα πραγματευτούν τις πολύσημες έννοιες της ζωής, του ενδιάμεσου, του ταξιδιού και του θανάτου. Ο κύκλος του νερού, το συνεχές της κυκλικής διαδικασίας που χαρακτηρίζει τον κύκλο του νερού μεταγράφεται στην αλληλένδετη ροή της ύπαρξης, από τη γέννηση στον θάνατο. Στους πολιτισμούς της Μεσογείου, όπως αποτυπώνεται στη μυθολογία, στη φιλοσοφία, στη θρησκεία, στα ήθη και στα έθιμά τους, το νερό κατέχει πρωταρχικό και σημαίνοντα ρόλο. Η σημασία του στις λατρευτικές τους εκδηλώσεις είναι έκδηλη. Το νερό και οι ζωτικές του ιδιότητες, στην ανθρώπινη ιστορία, συνδέονται στενά με την ιερότητα του περάσματος / της μετάβασης από την μια συνθήκη στην άλλη. Ιστορικά, η ίδια η Κρήνη εξυπηρετούσε, συν τοις άλλοις, τις θρησκευτικές τελετές κάθαρσης των μουσουλμάνων που προσεύχονταν στο Τζαμί του Ηγεμόνα, τον σημερινό ναό του Αγίου Νικολάου. Το νερό ήταν και είναι πολύτιμο. Η κλιματική αλλαγή αναπόφευκτα γίνεται πρόδηλη στον υδάτινο κόσμο. Το νερό κυριολεκτικά γίνεται πηγή ζωής και θανάτου».
Η οργάνωση της έκθεσης γίνεται από το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων Ελαιουργείον σε συνεργασία με την ΑΜΚΕ Πεδίον για την Τέχνη και τον Πολιτισμό και εντάσσεται στο Εικαστικό Πρόγραμμα ΧΑΝΙaRT-2023 για τον εορτασμό των 15 ΧΡΟΝΩΝ του Μουσείου Ελαιουργείον, συνδιοργανώνεται από την Περιφέρεια Κρήτης, την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, το Δήμο Πλατανιά, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων, την Αίθουσα Τέχνης Match More και το Ζεύξις Art Studio.
Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα σχεδίου / ζωγραφικής, εγκαταστάσεων και βιντεοτέχνης και η διάρκειά της θα είναι μέχρι την Κυριακή 30 Ιουλίου 2023. Ανοικτά από Δευτέρα μέχρι Κυριακή 20:00-23:00 με ελεύθερη είσοδο.
H ΥΠΟΓΕΙΑ ΚΡΗΝΗ ΤΗΣ ΣΠΛΑΝΤΖΙΑΣ
Στα δυτικά της σημερινής Πλατείας 1821, στην περιοχή Σπλάντζια, οι Οθωμανοί κατασκεύασαν κατά το 18ο αιώνα μια μεγάλη Υπόγεια Κρήνη για την ύδρευση της περιτειχισμένης πόλης των Χανίων. Η Κρήνη εξυπηρετούσε και τις θρησκευτικές τελετές κάθαρσης των μουσουλμάνων που προσεύχονταν στο ακριβώς απέναντι από την κρήνη, Τζαμί του Ηγεμόνα, τον σημερινό ναό του Αγίου Νικολάου. Το νερό μεταφερόταν σε υπόγεια θολωτή δεξαμενή με ένα καλοσχεδιασμένο σύστημα σωληνώσεων από τον Κλαδισό Ποταμό. Η τελική διαμόρφωση της πλατείας που δημιουργήθηκε πάνω από την Κρήνη έγινε στα τέλη του 19ου αιώνα με την κατασκευή ενός εντυπωσιακού περιπτέρου σε αραβικό ύφος.
Είκοσι έξι πέτρινα σκαλοπάτια οδηγούν στον χώρο της Υπόγειας Κρήνης, ο οποίος στηρίζεται σε δύο επιμελημένους πεσσούς και είναι χωρισμένος, από τοξοστοιχίες των δύο τόξων, σε τρεις στενόμακρες θολωτές αίθουσες με δώδεκα τετράγωνους μικρούς φεγγίτες στην κορυφή των θόλων. Ο δυτικός τοίχος είναι χτισμένος από επιμελημένη λαξευτή τοιχοποιία με γείσα και τρία ανάγλυφα οξυκόρυφα τόξα στα σημεία όπου βρίσκονται οι μαρμάρινοι κρουνοί. Πίσω από τον λαξευτό τοίχο υπάρχει η ισοπλατής θολοσκέπαστη δεξαμενή, που έχει ψηλά και δεξιά ορθογώνιο μικρό άνοιγμα για την υπερχείλιση του νερού, την επίσκεψή της και τον καθαρισμό της. Στο χαμηλότερο τμήμα του βορεινού τοίχου υπάρχει άνοιγμα με φρεάτιο που οδηγεί τα πλεονάζοντα ύδατα στη θάλασσα.
Πριν από μερικές δεκαετίες, κατά την περίοδο ανάπλασης ολόκληρης της περιοχής της Σπλάντζιας, η Υπόγεια Κρήνη αποκαταστάθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων και από τότε χρησιμοποιείται για την παρουσίαση δράσεων πολιτισμού».
