Ανομοιομορφία σε αποδόσεις και ποιότητα και ανεπάρκεια εργατών ελαιοσυλλογής
Συνεχίζεται εντατικά, πάρα τα προβλήματα, η συγκομιδή της ελιάς
Παρά την καθυστέρηση και την ανεπάρκεια των βροχών η σχετική καλοκαιρία του Νοεμβρίου, επέτρεψε και επέσπευσε την γενίκευση και ένταση της ελαιοσυγκομιδής σε όλη σχεδόν την χώρα και ιδιαιτέρα στην Κρήτη.
Οπωσδήποτε η γενική εικόνα δείχνει ότι όσο προχωρεί η συγκομιδή οι αποδόσεις φαίνεται να βελτιώνονται όχι όμως και η ποιότητα.
Ωστόσο τόσο οι αποδόσεις όσο και οι οξύτητες δείχνουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ τους ανάλογα με τις ποικιλίες, το ύψος της καρποφορίας, αλλά και την γεωγραφική θέση των ελαιώνων.
Έτσι, ελαιόκαρπος από δέντρα με χαμηλή παραγωγή μεγαλόκαρπων ποικιλιών έχει όπως είναι φυσικό καλύτερες αποδόσεις σε ελαιόλαδο που φτάνουν και μέχρι 25% αλλά και κάπως αυξημένες οξύτητες που φτάνουν στο 0,6ο -0,8ο .
Αντίθετα ελαιόκαρπος από δέντρα με πλούσια καρποφορία έχει χαμηλότερη απόδοση που φθάνει στα 6-8 προς 1 (14,5%-12,5%) αλλά καλύτερες οξύτητες γύρω στα 0,3ο -0,5ο .
Ωστόσο υπάρχουν και περιπτώσεις όπου οι οξύτητες είναι κατά πολύ μεγαλύτερες και φθάνουν μέχρι 0,8ο -1,4ο εξαιτίας του αρκετά υψηλού ποσοστού δακοπροσβολών που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνει και άνω του 10%.
Και οι περιπτώσεις αυτές στην Κρήτη, δεν εντοπίζονται, ως ίσως ανέμεναν κάποιοι, στις παραθαλάσσιες ζώνες αλλά σε ημιορεινές και ορεινές ζώνες με τις μεγαλόκαρπες ποικιλίες Χονδρολιά (Μεσσαρά), Θρουμπολιά (Ρέθυμνο) και Τσουνάτη (Χανιά) να παρουσιάζουν την μεγαλύτερη ευπάθειας.
Από την άλλη πλευρά, προβλήματα, φαίνεται να υπάρχουν και με υπολείμματα φυτοφαρμάκων στο ελαιόλαδο. Οι υψηλές δακοσυλήψεις που εμφανίζονταν σχεδόν σε όλη την θερινή περίοδο σε αρκετές περιοχές, φαίνεται ότι εξώθησαν πολλούς παραγωγούς σε εφαρμογή ψεκασμών κάλυψης με ισχυρά εντομοκτόνα, με αποτέλεσμα την εμφάνιση υπολειμμάτων φαρμάκων σε διάφορα ελαιόλαδα ο βαθμός και η έκταση της οποίας δεν έχει προσδιοριστεί.
Ανάλογα προβλήματα στις αποδόσεις και ποιότητα φαίνεται ότι υπάρχουν και στην Ιταλία και Ισπανία αλλά το είδος και η έκταση τους δεν είναι ακριβώς γνωστή. Στην Ιταλία πάντως η συγκομιδή προχωρεί εντατικά όπως και στην Ελλάδα, ενώ στην Ισπανία εκτός από λίγες περιπτώσεις, η συγκομιδή εξαιτίας της συνεχιζόμενης ξηρασίας καθυστέρησε και πρακτικά άρχισε μετά τις 20 Νοεμβρίου.
Η έλλειψη εργατών πλήττει
κυρίως τους μεγάλους
Ωστόσο εκτός από τις αποδόσεις και την ποιότητα, έντονα προβλήματα υπάρχουν φέτος και στην εκτέλεση της συγκομιδής εξαιτίας της μεγάλης έλλειψης αλλοδαπών εργατών, αλλά και της απροθυμίας των εγχώριων να ασχοληθούν με την ελαιοσυγκομιδή!
Φυσική συνεπεία αυτών είναι όχι απλά η αύξηση, αλλά σχεδόν ο διπλασιασμός των ημερομισθίων τα όποια φαίνεται να κυμαίνονται κατά περιοχές από 40-70 €/ήμερα.
Ωστόσο το πρόβλημα φαίνεται να είναι εντονότερο στους μεγάλους παραγωγούς αφού οι μικροί φαίνεται να το αντιμετωπίζουν με αυξημένη απασχόληση των μελών της οικογένειας η και σε ολιγοήμερη επιστράτευση παιδιών που εργάζονται σε άλλους τομείς, φοιτητών, κ.α. Αποδεικνύεται έτσι ότι οι μικρές εκμεταλλεύσεις οι οποίες καίτοι αποτελούν την πλειονότητα, «καταδιώκονται σφοδρά» με την νέα ΚΑΠ με περικοπές από τις αναδιανεμητικές η και πλήρη αποκλεισμό από την βασική όταν δικαιούνται μικρά ποσά, είναι ανθεκτικότερες στα προβλήματα και οπωσδήποτε επιμελέστερες στην καλλιέργεια!
Τιμές: Εκτίναξη στα 7,50 € στην Ιταλία και στα 7,0 € στην Ισπανία!
■ Χαμηλότερες κατά 2,50 € σε Τυνησία και… Ελλάδα!
Ενώ η συγκομιδή συνεχίζεται και εντείνεται σε όλες τις Μεσογειακές χώρες οι προβλέψεις για πολύ μειωμένη παραγωγή στην Ισπανία και Ιταλία αλλά και η σχετικά χαμηλή παραγωγή στην Τυνησία επαληθεύονται. Υψηλή παραγωγή με βεβαιότητα φαίνεται να έχει μόνο η Ελλάδα και από όσα δημοσιεύονται η Τουρκία και η Συρία που όμως συνολικά δεν πρεπει να μπορούν να καλύψουν στην πράξη το έλλειμμα που αφήνουν Ισπανία και Ιταλία.
Από την άλλη πλευρά, στην πράξη η προσφορά νέων λαδιών από την πλευρά των παραγωγών σε τιμές που θα επιθυμούσαν οι μεγάλες Βιομηχανίες δεν φαίνεται να ικανοποιείται, με συνεπεία οι ήδη υψηλές τιμές παραγωγού για το έξτρα σε Ιταλία και Ισπανία να αυξάνονται συνεχώς ενώ οι κατά 2,30-2,60€ χαμηλότερες τιμές στην Ελλάδα διατηρούνται στα ίδια σχεδόν επίπεδα.
Οπωσδήποτε, οι διεθνείς αυτές αυξητικές τάσεις έχουν θορυβήσει τις μεγάλες Βιομηχανίες οι οποίες εναγωνίως αναζητούν ελαιόλαδα με τις δυνατόν χαμηλότερες τιμές, χωρίς όμως πάντοτε να το επιτυγχάνουν.
Έτσι, χαρακτηριστικό είναι το γεγονός της εμφάνισης αγοραστών στην Ελληνική αγορά, ειδικά φέτος, όχι μόνο από Ιταλία όπως συνήθως, αλλά και από Ισπανία!
Εκτός όμως από τις Βιομηχανίες, φαίνεται ότι σοβαρά ανησυχούν και κάποιες Κυβερνήσεις όπως στην Ισπανία, όπου ο Υπουργός Γεωργίας Luis Planas δήλωσε ότι φοβάται ότι οι αυξήσεις στις τιμές παραγωγού θα μεταφερθούν και στις τιμές καταναλωτή επιδεινώνοντας την κατάσταση της ακρίβειας στην αγορά.
Στην Ιταλία επίσης ο Andrea Carassi, γενικός διευθυντής της Ιταλικής Ένωσης Βιομηχανιών Βρώσιμων Ελαίων (Assitol), δήλωσε ότι η Ιταλία αντιμετωπίζει την μεγαλύτερη έλλειψη ελαιολάδου της τελευταίας γενιάς.
Στην Ελλάδα η κατάσταση της αγοράς παρουσιάζει κάποια ένταση και νευρικότητα με κάποιες σημαντικές τροποποιήσεις. Όπως φαίνεται από το Δελτιο τιμών του ΣΕΔΗΚ () τα περισσότερα ελαιοτριβεία δίδουν τιμές μόνο για λάδια νέας εσοδείας, χωρίς να κάνουν κάποια αναφορά για τα παλιά.
Από την άλλη πλευρά αγοραστές που είχαν πωλήσει αποθηκευμένα ελαιόλαδα παραγωγών χωρίς να τους εξοφλήσουν άμεσα προβληματίζονται όταν οι παραγωγοί ζητούν να «κόψουν» (πληρωθούν) όλο η μέρος από το αποθηκευμένο ελαιόλαδο τους και θέλουν να πληρωθούν ως συνήθως με τις τρέχουσες υψηλότερες τιμές!
Βέβαια, η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει την ανάγκη που έχουμε ήδη επισημάνει πολλές φορές, η αποθήκευση του ελαιολάδου σε δεξαμενές ελαιοτριβείων, που πράγματι είναι αρκετά καλύτερος και συμφερόμενος τρόπος αποθήκευσης, να γίνεται με βάση κάποια έγγραφη συμφωνία η οποία να προβλέπει και τους όρους διάθεσης.
Η διακύμανση των τιμών κατά χώρες
Μέσα στο περιβάλλον αυτό οι τιμές στις κύριες ελαιοπαραγωγές χώρες, όπως προκύπτει και από το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 29-11-22 (βλ. ), διαμορφώνονται ως εξής:
Στην Ισπανία οι μέγιστες τιμές, εκτινάχτηκαν την 29/11 στα 6,98€/κ, ενώ οι μέσες έφτασαν στα 4,96€/κ και οι ελάχιστες στα 4,72€/κ. Παράλληλα όμως στην Ισπανία αυξηθήκαν και οι τιμές του (απλού) Παρθένου ( οξ.< 2που έφτασαν στα 4,72€/κ και του Λαμπάντε (οξ.>2ο ) που έφτασαν στα 4,48€/κ
Στην Ελλάδα οι τιμές παραγωγού για το εξτρά 0,3ο φαίνεται να ακλουθούν τις τιμές του απλού Παρθένου της Ισπανίας. Έτσι, οι χαμηλότερες είναι γύρω στα 4,40€, ενώ οι υψηλότερες στην Πελοπόννησο είναι 4,80€/κ, στην Κρήτη 4,60€/κ και στα Νησιά από 4,55€/κ (Πιν.1)
Στην Ιταλία οι τιμές του εξτρά, με μικρές αλλά συνεχείς αυξήσεις, έφτασαν στα 7,50€/κ (Ragusa) και η μέση τιμή χωράς στα 5,82€/κ
Στην Τυνησία επίσης τα έξτρα από 4,50€/κ αυξήθηκαν στα 4,73€/κ
Σημαντική η επιτυχία της περιηγητικής ημερίδας ελαιοτουρισμού του ΣΕΔΗΚ
■ Εντυπωσίασαν οι εισηγήσεις και βραβεύσεις ελαιοτουρισμού και η επίδειξη γευσιγνωσίας ελαιολάδου
Σημαντική ήταν η επιτυχία και εξαιρετικές οι εντυπώσεις από την περιηγητική ημερίδα για την προώθηση του ελαιοτουρισμού που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στα Χανιά και αξιόλογες οι εμπειρίες που αποκόμισαν οι συμμετέχοντες οι περί τους 100 συμμετέχοντες.
Στόχος της ημερίδας ήταν η ευαισθητοποίηση παραγόντων και του κοινού για την ανάπτυξη του Ελαιοτουρισμού στην ενδοχώρα της Κρήτης η όποια διαθέτει αρκετά συγκριτικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη της νέας αυτής εναλλακτικής μορφής τουρισμού.
Η ημερίδα που οργανώθηκε από τον ΣΕΔΗΚ σε συνεργασία με το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, την Περιφέρεια Κρήτης, τον Δήμο Πλατάνια, και τον Σύνδεσμο Τουριστικών Γραφείων Δ. Κρήτης περιέλαβε στο πρόγραμμα της επισκέψεις στην Μνημειακή «Υψωμένη Ελιά» και το «Μουσείο Λαδιού» στον Βατόλακκο, ενημερώσεις και βραβεύσεις για δράσεις ελαιοτουρισμού στο «Τσιράκειο ίδρυμα» στον Σκηνέ και επίδειξη γευσιγνωσίας ελαιολάδου στο Βοτανικό πάρκο.
Η ημερίδα στο “Τσιράκειο”
Κατά την ημερίδα οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση που μετακινήθηκαν με Λεωφορείο που διέθεσαν οι οργανωτές αλλά και με αυτοκίνητα ΙΧ, αφού επισκέφτηκαν την «Υψωμένη ελιά» και το «Μουσείο Λαδιού» στον Βατόλακκο, μετακινήθηκαν στο ίδρυμα «Ιουλιανός Τσιράκης» στον Σκηνέ όπου πραγματοποιήθηκε ενημερωτική ημερίδα με εισηγήσεις και βραβεύσεις για τον Ελαιοτουρισμό.
Κατά την έναρξη χαιρετισμούς απεύθυναν ο Πρόεδρος του Τσιράκειου Ιατρός Δρ. Σ. Καστανάκης και οι εκπρόσωποι των οργανωτών κύριοι:
Γ. Μαρινακης Δήμαρχος Ρεθύμνου και Πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ, Γ. Μαλανδρακης Δήμαρχος Πλατανιά, Κ. Κώστογλου, Αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού και Ειρ. Χουδετσιανάκη Αντιπεριφερειάρχης Πρωτογενούς.
Σχετικές δηλώσεις των εκπρόσωπων των οργανωτών παρουσιάζονται και σε video αναρτημένα στην ιστοσελίδα του ΣΕΔΗΚ (ΕΛΑΙΟΝΕΑ 23-11-22).
Στην συνέχεια παρουσιάστηκαν οι εισηγήσεις:
-«Η διατροφή στην Προϊστορική και Μινωική Κρήτη» από την Αρχαιολόγο Ανάγια Σαρπάκη
-«Η Ελιά και το λαδί στην Λογοτεχνία και Ζωγραφική» από την Φιλόλογο Αγγέλα Μάλμου
-«Ο Ελαιοτουρισμός σαν μια νέα μορφή εναλλακτικού τουρισμού στην Κρήτη» από τον Δρ. Γεωπόνο Νίκο Μιχελακη
Οι βραβευθέντες στον ελαιοτουρισμό
Ακολούθησε η απονομή των βραβεύσεων για Ελαιοτουριστικές δράσεις. Τα βραβεία ήταν καλαίσθητες πλακέτες με την ΠΡΑΣΙΝΗ ΜΙΝΩΙΚΗ ΕΛΙΑ και ΕΠΑΙΝΟΙ και απονεμηθήκαν σε 14 Ελαιομουσεία, Ελαιοτριβεία, Ξενοδοχεία, και Κέντρα Κρητικής διατροφής ( βλέπε Πιν.1 και Φώτο)
Η απονομή έγινε από τον κ. Δήμαρχο Ρεθύμνου και Πρόεδρο του ΣΕΔΗΚ κ. Γ. Μαρινάκη, τον Δήμαρχο Πλατανιά κ. Γ. Μαλανδράκη, τους Αντιπεριφερειάρχες Τουρισμού κ. Κυρ. Κώστογλου και Πρωτογενούς κ. Ειρ. Χουδετσιανάκη, τους Αντιδημάρχους κ.κ. Μ. Βουλγαράκη του Δ. Πλατανιά, Στ. Σταυρουλάκη του Δήμου Αποκορώνου και τον Ιερέα του Σκινέ π. Λαδόπουλο.
Η επίδειξη γευσιγνωσίας
Μετά το «Τσιράκειο» οι συμμετέχοντες μετακινήθηκαν στο «Βοτανικό Πάρκο» στους χώρους του οποίου πραγματοποιήθηκε η προγραμματισμένη στην ημερίδα επίδειξη γευσιγνωσίας ελαιολάδου και η απόλαυση διαφόρων ελαιοεδεσμάτων.
Η επίδειξη της γευσιγνωσίας στην όποια έλαβαν μέρος οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες, οι όποιοι παρακάθισαν σε τραπέζια τοποθετημένα σε σχήμα Π μέσα σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα.
Στην θέση κάθε συμμετέχοντα υπήρχαν δείγματα τριών ποιοτήτων ελαιολάδου (εξαιρετικό, μέτριο και άσχημο) τοποθετημένα μέσα σε ειδικές συσκευασίες και έντυπες πληροφορίες.
Στην θέση αυτή μετά από ενημέρωση από τον Δρ Νίκο Μιχελακη και από χαιρετισμό του Δ/ντη του Βοτανικού Πάρκου κ. Πέτρου Μαρινάκη, η ειδική γευσιγνώστρια ελαιολάδου κ. Ελευθερία Γερμανάκη ενημέρωσε αρχικά τους συμμετέχοντες για τις οργανοληπτικές ιδιότητες του ελαιολάδου και τους τρόπους αξιολόγησης τους επέδειξε τον τρόπο της δοκιμασίας για την εκτίμηση τους. Στην συνέχεια οι συμμετέχοντες με καθοδήγηση της κ. Γερμανάκη δοκίμασαν καθένας χωριστά τις τρεις ποιοτικές κατηγορίες που υπήρχαν στις θέσεις τους ώστε να αποκτήσουν και πρακτική εμπειρία για τις καλές και κακές γεύσεις και τα οσμές του ελαιολάδου.
Στο τέλος της εκδήλωσης οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν και εδέσματα παρασκευασμένα με ελαιόλαδο και να ανταλλάξουν απόψεις για όσα άκουσαν και είδαν κατά την ημερίδα
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του (nmixel@otenet.gr
