Ελαιοκομικά νέα

Τιμές: Στάση στις υψηλότερες, μικρές αυξήσεις στις χαμηλότερες

■Ελπίδες και φόβοι για τις μελλοντικές εξελίξεις – Κλειδί για το μέλλον των τιμών η ερχόμενη ελαιοπαραγωγή

Σε στασιμότητα, άγνωστης διάρκειας, φαίνεται να βρίσκονται αυτή την εβδομάδα οι υψηλότερης τιμές στην Ελλάδα, Ισπανία και Ιταλία, ενώ αυξητικά δείχνουν να κινούνται οι χαμηλότερες σημειώνοντας αυξήσεις από 3% ως 7% με τις οποίες προσεγγίζουν ή και υπερβαίνουν τα 3€/κ.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 25ης Μαΐου 2021, οι υψηλότερες τιμές για λάδια οξύτητας 0,3ο έφτασαν στα  3,65€ στην Πελοπόννησο και στα 3,48 € στην Κρήτη, ενώ οι χαμηλότερες ξεπέρασαν τα 3,10€/κ.(Πιν.1)
Στην Ισπανία οι μέγιστες τιμές στα έξτρα παρθένα έφτασαν στα 3,70€/kg ενώ οι ελάχιστες βρίσκονται στα 3,20€/kg.
Στην Ιταλία οι μέγιστες τιμές για το έξτρα έπεσαν στα 4,70€/kg  (από 4,90) και ελάχιστες διατηρούνται στα 4,55€/κ.
Αναλυτικότερα οι τιμές στην Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρο και Τυνησία όπως και οι τιμές των πρόσφατων διαγωνισμών, φαίνονται στο Δελτίο τιμών της 25ης Μαΐου του ΣΕΔΗΚ (βλ. www.sedik.gr)

Οι αντιδράσεις παραγωγών και διακινητών

Οι απροσδόκητες αυξήσεις στις τιμές που άρχισαν από τα μέσα Απριλίου έχουν προκαλέσει, οπωσδήποτε, ανάμεικτες αντιδράσεις σε όλους όσοι εμπλέκονται από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση του ελαιόλαδου σε διεθνές και βέβαια και σε ελληνικό επίπεδο.
Στην πλευρά των παραγωγών, προκάλεσαν οπωσδήποτε αισιοδοξία όχι όμως σε όλους. Ικανοποιημένοι φαίνονται να είναι όσοι έχουν λάδια ακόμα «άκοπα» (απούλητα), ενώ απογοητευμένοι δείχνουν εκείνοι που αναγκάστηκαν να πουλήσουν νωρίς σε τιμές κάτω του κόστους.
Στην πλευρά των διακινητών και τυποποιητών, οι εξελίξεις έγιναν επίσης δεκτές με ποικίλες αντιδράσεις. Όσοι είχαν «κόψει» (πληρώσει ) στους παραγωγούς λάδια με χαμηλές τιμές και τα είχαν αδιάθετα οπωσδήποτε ήταν κερδισμένοι. Αντίθετα όσοι είχαν πωλήσει αυθαίρετα λάδια παραγωγών «άκοπα» (χωρίς να τα έχουν πληρώσει), βρέθηκαν σε αδιέξοδο γιατί, είτε θα υποχρεωθούν να πληρώσουν σε τιμές υψηλότερες από εκείνες που πούλησαν, είτε να εφεύρουν διάφορες αιτιολογίες που δύσκολα θα πείσουν τους παραγωγούς!

Ο αποφασιστικός ρόλος του τρόπου διάθεσης στις τιμές παραγωγού

■ Οι μειοδοτικοί διαγωνισμοί των αγοραστών και οι πλειοδοτικοί των παραγωγών

Οι πρόσφατες εξελίξεις στις τιμές αποκάλυψαν αρκετά τον ρόλο και την σημασία του τρόπου διάθεσης στις τιμές.
Το σύστημα, των προτάσεων αγοραστών, με το οποίο καλούνται, μέσω των ελαιοτριβείων, οι παραγωγοί που έχουν αποθηκευμένο λάδι σε αυτά , να πουλήσουν ποσότητες στις τιμές που αυτοί προσφέρουν, τελικά διαμορφώνει χαμηλές τιμές για τους παραγώγους. Κι αυτό γιατί, λειτουργώντας ως μειοδοτικός διαγωνισμός στην πράξη, επιλέγει τους παραγώγους που αναγκάζονται να αποδεχτούν τις συνήθως χαμηλές τιμές που προφέρουν οι αγοραστές.
Αντίθετα το σύστημα των δημοπρασιών, η διαγωνισμών, με το οποίο Συν/κα κυρίως ελαιοτριβεία πουλούν ποσότητες της τάξεως των 25-100 τόνων στους αγοραστές που προσφέρουν τις καλύτερες τιμές, διαμορφώνει οπωσδήποτε καλύτερες τιμές για τους παραγώγους, αφού λειτούργει ως πλειοδοτικός διαγωνισμός μεταξύ των αγοραστών.
Τέτοιοι διαγωνισμοί γίνονται στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη από ορισμένους Συν/σμούς όπως της Ζάκρου, Κριτσάς, Εμπάρου, Θραψανού κ.α. οι οποίοι δημοσιεύονται δωρεάν στην ιστοσελίδα του ΣΕΔΗΚ
Και μην ξεχνάμε ότι το πρώτο βήμα για τις πρόσφατες αυξήσεις έγινε με τον διαγωνισμό του Α.Σ. Ζάκρου για λάδι οξυτ. 0,38ο , που έγινε στις 13 Απρίλιου 21 και πέρασε το φράγμα των 3 €/κ!

H ερχόμενη ελαιοπαραγωγή κλειδί για τις μελλοντικές εξελίξεις στις τιμές

Θα αυξηθούν ακόμα και πόσο, οι τιμές, διερωτώνται οι παραγωγοί, η θα μειωθούν σύντομα και ποσό, προβληματίζονται οι αγοραστές.
Ωστόσο, βασικός ρυθμιστής για τις προσεχείς εξελίξεις στις τιμές είναι η εικόνα της προφοράς και ζήτησης που θα διαμορφώνεται στο εξής σε διάφορες χρονικές περιόδους, σε παγκόσμιο αλλά και τοπικό επίπεδο.
Και η εικόνα της προσφοράς οπωσδήποτε διαμορφώνεται από τα υπάρχοντα αποθέματα στα χέρια παραγωγών και ελαιοτριβείων αλλά κυρίως από το ύψος της ερχόμενης σοδειάς.
Από την άλλη πλευρά, η εικόνα της ζήτησης εξαρτάται από τα αποθέματα των Βιομηχανιών και την παγκόσμια κατανάλωση.
Ωστόσο όλα τα μεγέθη αυτά είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθούν με κάποια αξιοπιστία.
Η παραγωγή της ερχόμενης χρονιάς, η όποια σίγουρα αποτελεί τον κύριο παράγοντα και το κλειδί στην εξίσωση προσφορά –ζήτηση, οπωσδήποτε την περίοδο αυτή, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί.
Έτσι, οι όποιες εκτιμήσεις γίνονται είναι τελείως γενικές και επιφυλακτικές και πάντοτε συνδέονται με τις καιρικές συνθήκες της Άνοιξης και ιδίως τις βροχές και βέβαια την εξέλιξη της ανθοφορίας.
Πάντως στην Ισπανία, οι βροχές, προς το παρόν, είναι πολύ ελλειμματικές και οι συνήθως ενθουσιώδεις προεκτιμήσεις, φέτος δεν έχουν κάνει την εμφάνιση τους. Αλλά και στην Ιταλία και Ελλάδα, αισιόδοξες εκτιμήσεις δεν υπάρχουν. Ειδικά στην Κρήτη είναι φανερή η έντονη ανομοιομορφία της ανθοφορίας από πλευράς χρονικής εξέλιξης αλλά και τοπικής κατανομής. Επί πλέον ήδη γίνονται ορατές, σοβαρές ζημιές τους καύσωνες των άρχων Μαΐου.
Τα αποθέματα, στην Ευρώπη σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο τέλος της περιόδου 2021 προβλέπονται στην Ευρώπη σε περίπου 500 χ.τ., δηλαδή 21% χαμηλότερα από ότι την αντίστοιχη περσινή περίοδο ( Ισπανία 35) χ.τ., Ιταλία 85χ.τ., Ελλάδα 60 χ.τ.)
Στην Ελλάδα (Πελοπόννησος, Κρήτη) Συνεταιριστές εκτιμούν ότι η τρέχουσα σοδειά έχει ήδη εξαντληθεί κατά 60%
Η κατανάλωση σε παγκόσμιο επίπεδο παρά τις αλλαγές διατροφικών συνηθειών που έχει επιφέρει η πανδημία, δε φαίνεται να παρουσιάζει κάμψη. Το κλείσιμο της εστίασης δεν έφερε μείωση στην κατανάλωση λαδιού, αφού η διατροφή στα Σπάτα μάλλον καταναλώνει το ίδιο η και περισσότερο ελαιόλαδο από ότι στα καταστήματα εστίασης.

Χαμηλή και “τριφασική” η φετινή καρποφορία στις ελιές

■ Οι επιπτώσεις από τους καύσωνες και ο ΕΛΓΑ

Η ανομοιόμορφη χρονικά εξέλιξη της φετινής ανθοφορίας αποτελεί κύριο χαρακτηριστικό της ερχόμενης παραγωγής, που μπορεί να έχει ποικίλες και σοβαρές επιπτώσεις.
Η ανομοιομορφία είναι εμφανής, όχι μόνο μεταξύ περιοχών- η οποία θα ήταν φυσιολογική – άλλα και μεταξύ ελαιώνων η και δέντρων της ίδιας περιοχής. Ακόμη και στο ίδιο δέντρο σε πολλές περιπτώσεις, παρατηρούνται όλα τα στάδια της άνθησης, από το κρόκιασμα μέχρι την άνθηση και καρπόδεση!
Έτσι, μικρά καρπίδια μεγέθους μπιζελιού (5-12 χιλ) εμφανίζονται σε αρκετά ελαιόδεντρα (βλ. Φώτο), μαζί με άνθη που μόλις ανοίγουν ή γυρίζουν.
Βασικά αίτια της εξέλιξης αυτής, όπως έχει ήδη αναφερθεί (ΕΛΑΙΟΝΕΑ 23.03.21, www.sedik.gr) είναι οι μεγάλες θερμοκρασιακές διακυμάνσεις, άλλα και το ύψος και ο χρόνος συγκομιδής της περσινής παραγωγής.
Γενικά, δέντρα με χαμηλή η καθόλου περσινή παραγωγή άνθισαν ενωρίτερα και πλούσια, ενώ δέντρα με πλούσια περσινή παραγωγή η όψιμη συγκομιδή άνθισαν αργότερα η και καθόλου.
Έτσι, τελικά η φετινή ανθοφορία παρουσιάστηκε σε τρεις διαφορετικές φάσεις
Η 1η άνθηση άρχισε από τέλη Φεβρουαρίου εξαιτίας του θερμότερου χειμώνα και από αυτή έχουμε ήδη καρπούς Χρονάκης μήκους άνω από 1εκ. που ήδη έφτασαν στο στάδιο της πήξης του πυρήνα!
Η 2η άνθηση εμφανίστηκε μετά τις υψηλές θερμοκρασίες άνω 33 oC που παρατηρήθηκαν στα μέσα Απρίλιου σε διαφορές περιοχές της Κρήτης, η όποια όμως δεν φαίνεται ούτε να γενικεύτηκε ούτε να εξελίχθητε σωστά.
Η 3η άνθηση προκλήθηκε από τις ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες (καύσωνες) άνω των 35ο C που επεκράτησαν κατά τις ήμερες του Πάσχα (1-3 Μάιου) φθάνοντας μέχρι και 38,8ο σε αρκετές περιοχές οι όποιες όμως δυστυχώς προκάλεσαν ζημιές στα δέντρα που βρισκόταν ήδη σε άνθηση.
Και ενώ αυτά συμβαίνουν ο ΕΛΓΑ συνεχίζει να αγνοεί την ανάγκη αποζημιώσεων που προκαλούνται από υψηλές θερμοκρασίες στην άνθηση, όπως γίνεται με τον παγετό και πεισματικά να δεν διορθώνει τον κανονισμό του. Γιαυτό όμως ως φαίνεται δεν ευθύνεται μόνο αυτός!

Δακοκτονία: Σε νέες περιπέτειες με ευθύνες της κεντρικής διοίκησης!

■ Ενώ οι περίφημες αποζημιώσεις για τις δακοπροσβολές του 2019 οδηγήθηκαν στις καλένδες!

Με τις κλιματικές συνθήκες και τις εξελίξεις στην καρποφορία που έχουν τελευταία επικρατήσει, η σχετικά μικρή ερχόμενη ελαιοπαραγωγή, δείχνει να εισέρχεται σε επικίνδυνες περιπέτειες!
Ωστόσο, ενώ η κατάσταση αυτή θα έπρεπε να έχει σημάνει συναγερμό για επίσπευση της δακοκτονίας τουλάχιστο στις περιοχές με προχωρημένη ανάπτυξη καρπού, από τις ανακοινώσεις που είδαμε δεν επιβεβαιώνεται κάτι τέτοιο.
Εκτίμηση των υπηρεσιών είναι ότι ο πρώτος ψεκασμός μπορεί να γίνει στο τέλος του 1ου δεκαημέρου του Ιούνιου και μάλιστα χωρίς επίβλεψη τομεαρχών, αφού η πρόσληψη τους εκτιμάται ότι θα γίνει μετά τα μέσα Ιουνίου. Έτσι, για μια ακόμη χρονιά, με ευθύνη της Κεντρικής διοίκησης, ο πρώτος και πλέον κρίσιμος ψεκασμός εκτιμάται ότι θα γίνει κατόπιν εορτής!
Κι αυτό, ενώ ελαιόκαρπος, δεκτικός δακοπροσβολών αφού έφτασε ήδη στην πήξη του πυρήνα, υπάρχει ήδη σε διάφορες περιοχές και ενώ από παρατηρήσεις παγίδων Συν/σμων και Παραγωγών διαπιστώνεται ότι σημαντικοί δακοπληθυσμοί βρίσκονται προ των πυλών, έτοιμοι για επίθεση!

Οι ευθύνες της κεντρικής διοίκησης και των πολιτικών

Η κεντρική διοίκηση έχει χρέος να κατανοήσει ότι δεν μπορεί να συνεχίζει την τακτική του ανεύθυνο-υπεύθυνου, άλλα και οι τοπικοί πολιτικοί και οι περιφερειακές υπηρεσίες δεν πρεπει να της το επιτρέπουν !
Επιμένει έτσι, να κράτα την αρμοδιότητα της προμηθείας των φάρμακων αδυνατώντας επί χρονιά να τα παραδώσει ποτέ στην ώρα τους με συνέπεια και οι πρώτοι κρίσιμοι ψεκασμοί να γίνονται πάντοτε όχι με τα πλέον κατάλληλα φάρμακα , άλλα με τα υπόλοιπα φάρμακων της περσινής περιόδου, χωρίς να έχει ελεγχθεί αν διατηρείται η δραστικότητα τους.
Επιμένει επίσης να κράτα την αρμοδιότητα των προσλήψεων του επιστημονικού προσωπικού (τομεαρχών) τους όποιους προσλαμβάνει συνήθως αφού έχει γίνει ο πρώτος κρίσιμος ψεκασμός, αφήνοντας την ποιότητα της εκτέλεσης του στην καλή πρόθεση των εργολάβων!
Κατά τα άλλα, «ελαφρά τη καρδία» μεταφέρει τις ευθύνες των αποτυχιών της στις περιφερειακές υπηρεσίες και στις ακραίες κλιματικές συνθήκες, αναζητώντας από την Ε.Ε. αποζημιώσεις, οι όποιες, όπως ήταν φυσικό, υπορράφθηκαν, συμφωνά με πληροφορίες Αγροτοσυνδικαλιστων.
Τελικά, η κεντρική διοίκηση πρεπει να αποκτήσει το θάρρος να περιφερειοποιήσει όλες τις επιστημονικές, διοικητικές και οικονομικές αρμοδιότητες της δακοκτονίας δίδοντας εντολή για την σύνταξη ειδικών κατά Περιφέρεια Πρωτόκολλων εφαρμογής όπως έχει προταθεί από πολλούς και πολλές φορές.

Το βιβλίο “Μνημειακά Ελαιόδεντρα”

■ Περιεχόμενο, κριτικές, διάθεση

Κυκλοφόρησε προσφατα η έκδοση «Μνημειακά Ελαιόδεντρα- Ζωντανά Μνημεία της φύσης και του ανθρώπου» του Νικ. Μιχελάκη, που εκδόθηκε από τον ΣΕΔΗΚ με την υποστήριξη και της Περιφέρειας Κρήτης. Το περιεχόμενο της έκδοσης, με 176 σελίδες και πάνω από 350 φωτογραφίες, περιλαμβάνει τα κεφάλαια
-Χαρακτηριστικά Μνημειακών ( Ηλικιακά, Μορφολογικά, Πολιτιστικά, Αισθητικά)
-Γεωλογικά τεκμήρια (Πρώτα ίχνη ελιάς στον κόσμο, Απολιθώματα φύλλων στην Σαντορίνη)
-Ελιές της Μινωικής Κρήτης ( Ιερά δέντρα, Ιερό άλσος Κνωσού, εφορμών Ταύρος, Μινωικά δακτυλίδια)
-Μυθικές Ελιές της Ελλάδας (Ελιά της Αθηνάς, Ο κότινος του Ηρακλή)
-Ιστορικές ελιές της Ελλάδας (Η τανύφυλλος της Ιθάκης, Οι Μορέες ελιές της Αττικής, Η ελιά του Πλάτωνα, η ελιά του Πεισίστρατου)
-Μνημειακές Ελιές Κρήτης (Βουβών, Καβουσίου, Βατολάκκου, Καντάνου, Π. Ρουμάτων, Σαμωνά, Γόρτυνας, Πανασού, Παλιάμας, Καμηλαρίου, Αμαρίου, , Λάστρου, Κ. Τριπόδο. Γέννας, Ακρωτηρίου, Άστρικα)
-Ιστορικές Ελιές Κρήτης (Ελιές Σητείας, Βουτά, Ιτζεδίν, Παναγίας Θυμιανής)
-Μνημειακές στην Ελλάδα (Ελιές Καλαμάτας, Λέσβου, Ιθάκης, Νάξου, Αίγινας
-Αιωνόβιες ξένων χώρων (Ιταλίας, Ισπανίας, Κύπρου, Αγίων Τόπων, Αργεντινής, Μοντενέγκρο, Κίνας, Μαρόκου)
Η έκδοση έχει συγκεντρώσει αρκετές ευμενείς κριτικές έγκριτων επιστημόνων και συγγραφέων που στέλνονται στον ΣΕΔΗΚ και δημοσιεύονται στον τοπικό τύπο
Η διάθεση του βιβλίου σε ειδικούς ενδιαφερομένους γίνεται ήδη από την Περιφέρεια Κρήτης και τους Δήμους Ρεθύμνης, Πλατανιά κ.α. ενώ για το ευρύ κοινό γίνεται από περιορισμένο αριθμό Βιβλιοπωλείων της Κρήτης όπως τα εξής;
Στα ΧΑΝΙΑ από τα: ΒΙΒΛΙΟΕΜΠΟΡΙΚΗ και ΕΣΤΙΑ, στο ΡΕΘΥΜΝΟ από το: ΑΦΟΙ ΚΛΑΨΙΝΑΚΗ, στο ΗΡΑΚΛΕΙΟ από τα ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗΣ και ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ , στην ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ από το ΠΑΠΥΡΟΣ, στην ΣΗΤΕΙΑ από ΤΟ ΘΡΑΝΙΟ, στον ΑΓ.ΝΙΚΟΛΑΟ από ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ, στην ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΑ από το ΦΑΛΕΛΑΚΗ –ΖΟΥΡΙΔΗ, στις ΜΟΙΡΕΣ από το ΛΥΧΝΑΡΙ,