■ Αρκετά καλές οι πρώτες ενδείξεις για ποιότητα και αποδόσεις στα Χανιά
Άρχισε και προχωρεί και φέτος σποραδικά η συγκομιδή για ελαιόλαδα ειδικών ποικιλιών στην Πελοπόννησο, όπως η Μαυρολιά στην Μεσσηνία και το Μανάκι στην Αργολίδα. Παράλληλα όμως άρχισε σε λίγες περιοχές και στην Κρήτη κυρίως για βιολογικά λαδια και αγουρέλαια.
Ωστόσο, ενώ πρώτες ενδείξεις για την ποιότητα και τις αποδόσεις των πρώτων ελαιόλαδων που παράχθηκαν είναι αρκετά ικανοποιητικές, οι εκτιμήσεις για την ποσότητα δεν είναι καθόλου ευχάριστες. Αρκετά μειωμένη παρουσιάζεται η παραγωγή σε αρκετές περιοχές τόσο της Πελοποννήσου, όσο και της Κρήτης.
Κοινή είναι η διαπίστωση για μειωμένη παραγωγή κατά 50-60 % σε σχέση με πέρυσι στην Πελοπόννησο ενώ στην Κρήτη η ερχόμενη παραγωγή εκτιμάται ίδια η και χαμηλότερη από την επίσης χαμηλή περσινή δηλαδη κατω από 70 χι΄τονους.
Σύμφωνα με στοιχεία του Ελαιοτριβείου της Κολυμπάρι ΑΕ στον Άστρικα Κισάμου, το όποιο άρχισε να λειτουργεί από 25 Σεπτεμβρίου, η μέση απόδοση του ελαιοκάρπου σε λάδι για τους 70 τόνους περίπου που έχει παράγει μέχρι τέλη Οκτωβρίου, ήταν 5,2/1 , ενώ η οξύτητα στο 98% της ποσότητας ήταν 0,3ο .
Ωστόσο τα αποτελέσματα αυτά, αφορούν κυρίως ελαιόλαδα αρδευόμενων βιοκαλλιεργειών, οι οποίες συγκομίζονται και φέτος αρκετά νωρίς, όπως και πέρυσι, κυρίως προς αποφυγή δακοπροσβολών αλλά και παραγωγή αγουρελαίου. Επομένως δεν πρέπει να θεωρηθούν αντιπροσωπευτικά για όλες τις περιπτώσεις και περιοχές και να οδηγήσουν σε γενική επίσπευση της συγκομιδής!
Η αξιοποίηση των βροχών απαιτεί κάποια αναμονή
Οι σχετικά καλές βροχοπτώσεις που έπεσαν επί τέλους σχεδόν σε όλη την Κρήτη τον Οκτώβριο και εκείνες που έπεσαν σε λίγες περιοχές στα Χανιά τον Σεπτέμβριο μπορεί να μη ήταν τόσο άφθονες, όπως άλλες χρονιές, ήταν όμως ικανοποιητικές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των Σταθμών της ΕΜΥ που παρουσιάζονται συνοπτικά στην ιστοσελίδα του ΣΕΔΗΚ www.sedik.gr οι βροχοπτώσεις των μηνών Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου 2021 στην Κρήτη κυμάνθηκαν απο 45-130mm στα Χανιά, από 60-95mm στο Ρέθυμνο, από 20-80 mm στο Ηράκλειο και από 35-50 mm στο Λασίθι.
Ωστόσο η αξιοποίησή τους από τα ελαιόδεντρα για παραγωγή ελαιολάδου απαιτεί ένα ορισμένο αριθμό 20-30 ημερών με ηλιοφάνεια και επομένως απαιτεί κάποια αναμονή για την συγκομιδή.
Τιμές: Αναλαμπές ανάκαμψης αλλά άγνωστες οι εξελίξεις
Πρόκληση για πολιτικούς η διαφορά τιμών με Ιταλία και Ισπανία!
Κάποια σημάδια ανάκαμψης των τιμών φάνηκαν τελευταία σε περιορισμένες περιπτώσεις ειδικών λαδιών (Μαυρελιά και Μανάκι) στην Πελοπόννησο και αγουρόλαδων, βιολογικών κυρίως, στην Κρήτη. Και σε αυτά όμως οι τιμές δεν ξεπερνούν τα 3,50€/κ
Οι τιμές για τα συνήθη λάδια της περσινής περιόδου, τα οποία στα πλείστα ελαιοτριβεία ήδη εξαντλήθηκαν, σύμφωνα με το τελευταίο Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 27.10.21 (www.sedik.gr), συνεχίζουν να είναι περίπου ίδιες, κινούμενες στα 3,20-3,30€/κ
Σημειώνεται όμως ότι οι μέγιστες τιμές που διαμορφώθηκαν το 2021, στην Ισπανία και Ελλάδα, γενικά ήταν αρκετά υψηλότερες από ότι οι αντίστοιχες το 2019 και 2020 (Σχ.1).
Και αυτό, που οπωσδήποτε είναι συνέπεια της μειωμένης παραγωγής τόσο στην Ισπανία, όσο και στην Ελλάδα, δημιουργεί σοβαρή προϋπόθεση για διατήρηση η και άνοδο των τιμών. Ισχύει όμως, εάν και εφόσον οι παραγωγοί δεν υποκύψουν σε τεχνάσματα επιτηδείων και μεσιτών και δεν αρχίσουν να πουλούν στις χαμηλότερες προσφερόμενες τιμές.
Ωστόσο το σοβαρό πρόβλημα που συνεχίζει να υπάρχει προκλητικά επί σειρά ετών είναι η συνεχιζόμενη διαφορά τιμής όχι μονό σε σχέση με την Ισπανία αλλά και σε σχέση ακόμη και με την Ισπανία όπως φαίνεται από το Σχ.1. Και η πρόκληση αυτή βέβαια απευθύνεται κυρίως στους πολιτικούς της χωράς. Όμως απευθύνεται και στους Ελαιοπαραγωγούς και την ηγεσία τους που θα πρεπει κάποτε με τεκμηριωμένες προτάσεις να ζητήσουν την επίλυση του προβλήματος. Ο ΣΕΔΗΚ ήδη έκανε τις δίκες του. Επιβάλλεται όμως να γίνουν και από τους άμεσα ενδιαφερομένους.
Θολό το τοπίο για τα νέα λάδια στην Ισπανία
Τα αγουρέλαια δεν είναι ικανοποιητικά και η ξηρασία αναβάλει τη συγκομιδή
Σύμφωνα με Ισπανικά ΜΜΕ, η αγορά ελαιολάδου στην Ισπανία την τελευταία εβδομάδα του Οκτωβρίου χαρακτηρίστικε από συνέχιση των τιμών για τα κοινά παρθένα και κάποιο αυξημένο ενδιαφέρον των βιομηχανιών για τα βιομηχανικά λάδια.
Όσον αφορά τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα, οι μεγάλες βιομηχανίες τυποποίησης έδειξαν κάποιο περισσότερο ενδιαφέρον για λάδια της περασμένης περιόδου, αλλά και για αυτά οι αγοραπωλησίες ήταν περιορισμένες.
Οι υψηλές θερμοκρασίες του Οκτωβρίου έχουν επηρεάσει τα πρώτα ελαιόλαδα (αγουρόλαδα) τα οποια σε πολλές περιπτώσεις παρουσιάζουν οργανοληπτικά χαρακτηριστικά κατώτερα από αυτά που θα μπορούσαν να είναι.
Έτσι, οι τιμές των νέων έξτρα κυμαίνονται μεταξύ 3,40 € / kg και € 3,60 / kg με βάση την οργανοληπτική τους ανάλυση.
Ωστόσο, το πρόβλημα της ξηρασίας συνεχίζει να είναι η κύρια αιτία ανησυχίας για την ελαιοκομία της χώρας. Οι αρκετοί μήνες χωρίς βροχή επιβάρυναν σημαντικά τους ξερικούς ελαιώνες, οι οποίοι δεν μπορούν να συγκομιστούν με δονητές, καθώς θα μπορούσαν να υποστούν ζημίες στο ριζικό σύστημα και να οδηγήσουν στην απώλεια δέντρων
Στα πλαίσια αυτά φορείς της Ισπανίας σημειώνουν ότι ενόσω οι βροχές καθυστερούν δεν αναμένονται βραχυπρόθεσμα σημαντικές αλλαγές στις τιμές και εξετάζουν τις εξελίξεις που ενδέχεται να σημειωθούν σε άλλες χώρες στη λεκάνη της Μεσογείου.
Επανεκτίμηση της παραγωγής ζητούν Οργανώσεις
Παράλληλα Αγροτικές Οργανώσεις της χώρας ζητούν από το Υπουργείο Γεωργίας να προχωρήσει άμεσα σε επανεκτίμηση του για την ερχόμενη παραγωγή ελαιολάδου την οποία αρχικά είχε εκτιμήσει σε 1.400 χιλ. τόνους. Αυτό, κρίνεται αναγκαίο, συμφωνα με την Ένωση Μικρών Παραγωγών (UPA) Ανδαλουσίας, γιατί είναι φανερό ότι, η συνεχιζόμενη έλλειψη βροχών συντελεί σε σίγουρη μείωση της παραγωγής και η μη εκτίμηση της λειτουργεί σε βάρος των τιμών παραγωγού.
Απονομή Βραβεύσεων Ελαιοτριβείων για την Ποιότητα και την Διάθεση
Με μεγάλη επιτυχία, παρά τις δυσκολίες των υγειονομικών συνθηκών πραγματοποιήθηκε στις 26 Οκτωβρίου στο ΜΑΙΧ στα Χανιά η ημερίδα «Ποιότητα και Εμπορία Ελαιολάδου» που οργανώθηκε από τον ΣΕΔΗΚ, την Περιφέρεια Κρήτης, το ΜΑΙΧ και το Ινστιτούτο Ελιάς ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ
Παρά τις δυσκολίες των υγειονομικών συνθηκών αλλά και την απασχόληση των ελαιοτριβείων με την προετοιμασία τους για την έναρξη της νέας ελαιοκομικής περιόδου, η συμμετοχή στην ημερίδα που πραγματοποιήθηκε «υβριδικά», δηλαδή με φυσική παρουσία και διαδικτυακά, ήταν αρκετά αξιόλογη.
Στα πλαίσια της ημερίδας έγινε και η απονομή των Βραβεύσεων Ελαιοτριβείων που συμμετείχαν στους διαγωνισμούς Ποιότητας και Εμπορίας ελαιολάδου 2020/21 που είχε προκηρύξει ΣΕΔΗΚ κατά την οποία επιβραβεύτηκαν με πλακέτες της Χρυσής , Αργυρής και Χάλκινης Μινωικής Ελιάς και Επαίνους.
Οι διακρίσεις απονεμήθηκαν από τους εκπροσώπους των οργανωτών, που παραβρέθηκαν κατά την απονομή, ενώ στους απόντες βραβευόμενους θα σταλούν ταχυδρομικά.
Σε όλους του βραβευόμενους εκτός από την διάκριση προσφέρθηκε, ως αναμνηστικό δώρο, ένα αντίτυπο της πρόσφατης έκδοσης του ΣΕΔΗΚ «ΜΝΗΜΕΙΑΚΑ ΕΛΑΙΟΔΕΝΤΡΑ
Οι στόχοι των διαγωνισμών
Οι διαγωνισμοί ποιότητας και διάθεσης που οργανώθηκαν από τον ΣΕΔΗΚ σε συνεργασία και με άλλους φορείς απευθύνονταν σε Συνεταιρικά ή Ιδιωτικά Ελαιοτριβεία είχαν σαν βασικούς στόχους:
(α) Την ανάδειξη και προβολή των καλύτερων ποιοτικά ελαιόλαδων περιοχών.
.(β) Την επίτευξη καλύτερων όρων και υψηλοτέρων τιμών διάθεσης
(γ) Την ανάπτυξη ενδιαφέροντος για παραγωγή υψηλής ποιότητας ελαιολάδου
(δ) Την παρότρυνση των ελαιοτριβείων να ακολουθούν κανόνες διασφάλισης της ποιότητας
Η εξασφάλιση αμεροληψίας
Η συμμετοχή στους διαγωνισμούς ήταν δωρεάν για τα ελαιοτριβεία των Δήμων Μελών του ΣΕΔΗΚ αλλά έγινε με ιδιαιτέρα αυστηρές διαδικασίες διαφορετικές από ότι στους συνήθεις διαγωνισμούς. Και αυτό γιατι θεωρηθηκε απαραίτητο να εξασφαλιστεί η γνησιότητα της ταυτότητας αλλά και η αμεροληψία των αναλύσεων και εξετάσεων των δειγμάτων.
Τα δείγματα λήφθηκαν από 3/μελεις επιτροπές από δεξαμενές ελαιοτριβείων τουλάχιστο 20 τόνων και παραδόθηκαν με κωδικούς που κατατέθηκαν σε Συμβολαιογράφους για αναλύσεις ποιότητας και οργανοληπτικών, στα διαπιστευμένα εργαστήρια του Ινστιτούτου Ελιάς και Αμπέλου στα Χανιά και για αναλύσεις υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων στο διαπιστευμένο εργαστήριο «ΧΗΜΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ» στο Ρέθυμνο.
Τα βραβεία που απονεμήθηκαν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους βραβευθέντες για εμπορική προβολή της συγκεκριμένης παρτίδας του ελαιολάδου που βραβεύτηκε
Οι βραβευθέντες στην ποιότητα
Η αξιολόγηση της ποιότητας έγινε από Επιτροπή ειδικών με βάση τα χημικά χαρακτηριστικά (κυρίως οξύτητα, υπεροξείδια και φαινόλες) καθώς και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Μετα βαση τα χαρακτηριστικα αυτά καθοριστηκαν οι βραβευθεντες για την ποιοτητα όπως φαινονται στον Πιν.1.
Οι βραβευθέντες στη διάθεση
Η αξιολόγηση για τις βραβεύσεις στην διάθεση έγινε από Επιτροπή ειδικών με βαθμολόγηση διαφόρων δεδομένων και κριτηρίων. και κυρίως της εξασφάλισης διαφάνειας και της εφαρμογής διαγωνιστικών διαδικασιών για την διάθεση του χύμα καθώς και τον βαθμό διάθεσης τυποποιημένου. Με την αξιολάγηση αυτή βραβεύτηκαν τα ελαιοτριβεία που φαίνονται στον Πιν.2.
Διαφύλαξη της Ποιότητας και Εξορθολογισμός
της Εμπορίας
Σημαντικές επισημάνσεις και προτάσεις στο πλαίσιο ημερίδας
Σημαντικές ήταν οι επισημάνσεις και οι προτάσεις που έγιναν για την ποιότητα αλλά και την διάθεση ελαιολάδου, στα πλαίσια των εισηγήσεων και συζητήσεων που έγιναν κατά την ημερίδα «Ποιότητα και Εμπορία Ελαιολάδου» που οργανώθηκε από τον ΣΕΔΗΚ στις 26 Οκτωβρίου 2021 στο ΜΑΙΧ στα Χανιά
ΠOIOTHTA
Σχετικά με την ποιότητα επισημάνθηκαν τα εξής:
-Η φήμη της υψηλής ποιότητας που κατέχει το Κρητικό Ελαιόλαδο επί δεκαετίες πρέπει να διαφυλαχθεί πάση θυσία με μέριμνα υπηρεσιών και παραγωγών.
Αποφασιστικός παράγων για την ποιότητα είναι η αποτελεσματική καταπολέμηση του Δάκου με την δολωματική δακοκτονία για την οποια απαραίτητη είναι η πλήρης αναδιοργάνωση του ισχύοντος συστήματος.
– Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για την πλήρη αποφυγή υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων στο ελαιόλαδο τόσο με επιλογή των κατάλληλων φυτοφαρμάκων, όσο και με σωστή εφαρμογή τους κατά την δολωματική δακοκτονία, αλλά την χρήση τους για ψεκασμούς κάλυψης από ιδιώτες.
ΔΙΑΘΕΣΗ
Στον τομέα της διάθεσης επισημάνθηκαν τα εξής
-Η υψηλή ποιότητα απαιτεί μεγάλο κόστος και για αυτό πρεπει να αμειφθεί ανάλογα στο εμπόριο ώστε να αποφέρει στους παραγωγούς μια δίκαιη αμοιβή.
-Απαραίτητη είναι η διάθεση του χύμα ελαιολάδου με διαγωνισμούς τόσο από τα Συν/κα όσο και από τα Ιδιωτικά ελαιοτριβεία.
-Η διάθεση με την μέθοδο του «κοψίματος» από Συνεταιρικά και Ιδιωτικά ελαιοτριβεία πρεπει να εξορθολογιστεί . Απαιτείται η σύναψη γραπτών συμφωνιών για τον τρόπο και χρόνο και την τιμή διάθεσης του προϊόντος. Οι παραγωγοί θα πρεπει να καταβάλλουν ενοίκιο αλλά θα πρέπει να μετέχουν και στην διαμόρφωση των τιμών.
– Βασικός στόχος θα πρέπει να είναι η διάθεση τυποποιημένου. Τα σημερινά ποσοστά διάθεσης τυποποιημένου 15-20% της παραγωγής, δεν είναι αρκετά και ο ρυθμός αύξησής τους που είναι 800-1000 τον/έτος, είναι χαμηλός. Για να φτάσουμε σε ποσοστό 70% με αυτό τον ρυθμό, απαιτούνται 50 χρόνια!
– Η αύξηση του ποσοστού πώλησης τυποποιημένου απαιτεί μεγάλες μονάδες Συνεταιρικές η ιδιωτικές δυναμικότητας 5-10 χιλ τόνων/έτος ώστε το κόστος διαχείρισης και προβολής ανά μονάδα προϊόντος να είναι χαμηλό.
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ.
Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του (nmixel@otenet.gr)
