Προχωρεί η συγκομιδή σε όλη τη χώρα
Καλές οι αποδόσεις, σημεία κάμψης στην ποιότητα
Η φετινή συγκομιδή ελαιοκάρπου προχωρεί και ήδη στα μέσα Νοέμβρη έχει επεκταθεί σε ποσοστό 10-30% σε όλες σχεδόν τις ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας.
Στην Πελοπόννησο όπου άρχισε με τις δυο πρώιμες ποικιλίες την Μαυρολιά στην Μεσσηνία και το Μανάκι στην Αργολίδα, συνεχίζεται με την Κορωνέϊκη και στις άλλες περιοχές.
Στην Κρήτη, όπου άρχισε με βιολογικά και αγουρέλαια της Κορωνέϊκης σε περιορισμένη κλίμακα, τώρα συνεχίζεται και με συμβατικά κυρίως στα Χανιά, και Ηρακλειο, λίγο στο Ρέθυμνο και σχεδόν πολύ λίγο Λασίθι. Στις επόμενες όμως μέρες, καιρού επιτρέποντος, αναμένεται γενίκευση της συγκομιδής
Οι αποδόσεις του ελαιοκάρπου σε λάδι, σύμφωνα με στοιχεία που δειγματοληπτικής ερευνάς του ΣΕΔΗΚ σε ελαιοτριβεία Κρήτης και Πελοποννήσου, στις περισσότερες περιοχές είναι σχετικά καλές για την εποχή και κυμαίνονται από 4,5-5,5/1 η 18%-22% . Ωστόσο σε μερικές περιοχές είναι αρκετά χαμηλές και κυμαίνονται από 7,5-8,5/1 η 12%-13,5%.
Έτσι, σε γενικές γραμμές είναι καλύτερες από τις αντίστοιχες παρισινές προφανώς εξαιτίας της χαμηλότερης φετινής παραγωγής
Η ποιότητα ενώ τις πρώτες μέρες ήταν αρκετά ικανοποιητική , όσο προχωρεί η συγκομιδή δείχνει να παρουσιάζει κάποια κάμψη. Έτσι, οι οξύτητες από 0,3ο που ήταν αρχικά, τελευταία ανεβήκαν στους 0,4ο – 0,6Ο βαθμούς ιδίως στα Χανιά.
Ο Δάκος, όπως ήταν αναμενόμενο, με τις καλοκαιρίες που ακολούθησαν τις βροχές βρίσκοντας ελαιόκαρπο αναζωογονημένο και σχετικά καλές για αυτόν θερμοκρασίες, φαίνεται ότι άρχισε «εχθροπραξίες», ευτυχώς σε περιορισμένες περιοχές.
Η παραγωγή ποσοτικά διαπιστώνεται αρκετά μειωμένη και εκτιμάται 50-60 % χαμηλότερη σε σχέση με πέρυσι στην Πελοπόννησο, ενώ στην Κρήτη εκτιμάται ίδια η και χαμηλότερη, από την επίσης χαμηλή περσινή δηλαδή κάτω από 70.000 τόνους. Επομένως σε επίπεδο χωράς μάλλον θα επαληθευτούν οι εκτιμήσεις για παραγωγή κάτω απο200.000 τόνους.
Τιμές: Εκτίναξη στα 6€/κ.στην Ισπανία!
Σταθερότητα σε Ιταλία και Ελλάδα
Στην Ισπανία παρατηρήθηκε κάποια σημάδια σημαντικής ανόδου των τιμών τελευταία με τις μέγιστες τιμές (Πιν.1) να παρουσιάζονται για πρώτη φορά υψηλότερες και μάλιστα κατά πολύ, από ότι στην Ιταλία. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του σοβαρού παρατηρητηρίου τιμών της χώρας οι τιμές του έξτρα παρθένου την εβδομάδα 10-16/11/2021 εκτινάχτηκαν στα 6 €/κ για μικρές βέβαια ποσότητες της πιθανώς ειδικών πρωίμων ποιοτικών λαδιών. Ωστόσο σύμφωνα με το ίδιο παρατηρητήριο οι τιμές του έξτρα κυμανθήκαν μεταξύ 3,0-3,5€/κ στο 87%, μεταξύ 3,5-4,0€/κ στο 2,9% και μεταξύ 5,0 -5.5€/κ στο 0,3%.
Γενικά όμως η κινητικότητα της αγοράς της χωράς είναι μειωμένη και τού ενδιαφέρον των Βιομηχανιών τυποποίησης στρέφεται κυρίως σε πάλαια ελαιόλαδα.
Στην Ελλάδα, οι μέγιστες τιμές των πρώιμων ποικιλιών Μαυρελιά, Μανάκι και Αθηνολιά στην Πελοπόννησο ξεπέρασαν τα 3,50 €/κ και μάλιστα για τη Αθηνολιά στην Νεάπολη Λακωνίας έφτασαν τα 4,20€/
Στην Κρήτη οι τιμές για αγουρόλαδα και βιολογικά έφτασαν περίπου στα 3,50€
Οι τιμές για τα συνήθη λάδια περσινής περιόδου, τα οποία στα πλείστα ελαιοτριβεία ήδη έχουν εξαντληθεί, σύμφωνα με το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 16-11-21 (), συνεχίζουν να είναι περίπου ίδιες, κινούμενες στα 3,20-3,25€/κ
Στην Ιταλία, όπου η συγκομιδή άρχισε σποραδικά και η αναμενόμενη παραγωγή εκτιμάται λίγο υψηλότερη από την περσινή, οι μέγιστες κυμαίνονται στα 4,50€/κ ενώ οι ελάχιστες στα 3,40€/κ
Μέτρια έως χαμηλή η παραγωγή σε Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα
Υψηλή σε Τυνήσια και Πορτογαλία
Ενώ η συγκομιδή 2021 άρχισε πλέον σε όλες σχεδόν τις χώρες και τα πρώτα ελαιόλαδα έκαναν πλέον την εμφάνιση τους, ζωηρό εξακολουθεί να είναι το ενδιαφέρον των βιομηχανιών τυποποίησης αλλά και των παραγωγών όλων των χωρών για το ύψος της παραγωγής που θα διαμορφωθεί τελικά σε κάθε χώρα!
Και βασική αιτία του ενδιαφέροντος αυτού δεν είναι η απλή ενημέρωση, αλλά φυσιολογική επίδραση που θα έχει η εκτίμηση της παραγωγής στην διαμόρφωση των τιμών, τις όποιες ως συνήθως οι βιομηχανίες επιθυμούν χαμηλές, ενώ οι παραγωγοί προσδοκούν υψηλές!
Χαμηλότερη η παραγωγή στην Ισπανία, μέτρια στην Ιταλία
Κρίσιμη σημασία για την διαμόρφωση των τιμών παραγωγού, έχει όπως είναι φυσικό, η παραγωγή της Ισπανίας, που αποτελεί 44% της Ευρωπαϊκής και το 68% της Παγκόσμιας.
Φέτος, η παραγωγή της χώρας αυτής αποτέλεσε θέμα αλλεπάλληλων εκτιμήσεων που την έφεραν από 1.350.000 έως 1.400.000 τόνους.
Πρόσφατα, όμως, μετά από διαμαρτυρίες οργανώσεων της Ανδαλουσίας, επανεκτιμήθηκε από το Υπουργείο Γεωργίας της χώρας σε μόνο 1.300.000 τόνους! (Πιν.1
Η παραγωγή της Ιταλίας φέτος, σύμφωνα με έκθεση που ετοίμασαν οι Coldiretti, Ismea και Unaprol, αναμένεται να αυξηθεί κατά 15% σε σχέση με την περσινή και να φτάσει τους 315.000 τόνους.
Καλή παραγωγή, εκτιμάται ότι θα έχει η Σικελία μετά από τρεις άσχημες χρόνιες, ενώ αντίθετα η Απουλία η όποια παράγει το μισό λάδι της Ιταλίας, λόγω ξηρασίας εκτιμάται ότι θα έχει παραγωγή χαμηλότερη από τον μέσο όρο.
Χαμηλή εκτιμάται επίσης η παραγωγή στην Τοσκάνη και Ούμπρια λόγω κλιματολογικών συνθηκών και πιθανών δακοπροσβολών, όπως και στις βόρειες περιοχές. Η Λομβαρδία που έχει πληγεί από παγετό και καύσωνες, θα έχει μειωμένη παραγωγή κατά 60-80 %
Παραγωγή ρεκόρ στην Πορτογαλία, πολιτικά προβλήματα στην Τυνησία
Υψηλή παραγωγή της τάξεως των 150.000 τόνων και εξαιρετική ποιότητα εκτιμάται ότι θα έχει φέτος η Πορτογαλία, πράγμα που αποδίδεται τις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες αλλά και τον συνεχιζόμενο εκσυγχρονισμό του κλάδου.
Η φετινή καλλιεργητική χρονιά αποτελεί την έβδομη συνεχόμενη, μετά το 2009/10 κατά την οποία η Πορτογαλική παραγωγή φτάνει σε ύψος ρεκόρ..
Μελέτη του 2020 που εκπονήθηκε από τους στρατηγικούς αναλυτές Consulai και Juan Vilar, έδειξε ότι η Πορτογαλία η όποια σήμερα είναι όγδοη στον κόσμο μπορεί να γίνει η τρίτη μεγαλύτερη παράγωγος ελαιολάδου στον κόσμο μέχρι το 2030.
Αρκετά υψηλή αλλά προβληματική λογω πολιτικών εξελίξεων φαίνεται να είναι η φετινή παραγωγή ελαιολάδου στην Τυνησία.
Εκτιμάται ότι μπορεί να φτάσει στους 240.000 τόνους, αλλά η εξέλιξη και εμπορευματοποίηση της, εκτιμάται από διεθνείς παρατηρητές ότι μπορεί να επηρεαστεί από τα έκτακτα μέτρα που εισήγαγε στην χωρά ο Πρόεδρος της Τυνησίας Kais Saied ο όποιος πρόσφατα πάγωσε το Κοινοβούλιο, απέλυσε τον Πρωθυπουργό και ανακοίνωσε ότι θα κυβερνά τη χώρα με διατάγματα!
Ωστόσο, τοπικοί παραγωγοί και πολιτικοί εμπειρογνώμονες, δεν πιστεύουν ότι οι πολιτικές εξελίξεις θα επηρεάσουν τον κλάδο και ανησυχούν περισσότερο για τις επιπτώσεις της ξηρασίας και της κλιματικής αλλαγής .
Θυσιάζεται, ως “Ιφιγένεια”, η ελαιοκαλλιέργεια με τη νέα ΚΑΠ!
Παραβλέπεται ο περιβαλλοντικός, κλιματικός και κοινωνικός ρόλος των παραδοσιακών ελαιώνων
Οι υψηλοί περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί στόχοι που περιέχονται στα κείμενα διαβούλευσης που δημοσιεύει το ΥπΑΑΤ για την νέα ΚΑΠ, φαίνεται ότι μάλλον αποτελούν «έπεα πτερόεντα» για πολλούς σημαντικούς αγροτικούς τομείς μεταξύ των οποίων και η ελαιοκαλλιέργεια!
Αυτό προκύπτει από την σύγκριση όσων αναφέρονται στο στρατηγικό σχέδιο διαβούλευσης που έχει δημοσιευτεί (βλ. www.sedik.gr 29.09.21) με όσα ανακοινώνεται από το ΥπΑΑΤ στις τοπικές ημερίδες «διαβούλευσης», αλλά και όσα διαπιστώνονται με την καταβολή των φετινών επιδοτήσεων.
Και αυτό γιατί, κανείς δεν μπορεί βέβαια να είναι αντίθετος με τους στόχους που περιλαμβάνονται στο σχέδιο διαβούλευσης για δίκαιο εισόδημα των γεωργών, αύξηση της ανταγωνιστικότητας, αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, προστασία του περιβάλλοντος, διατήρηση τοπίων και βιοποικιλότητας, ανανέωση γενεών, τόνωση αγροτικών περιοχών, προστασία της υγείας, της ποιότητας των τροφίμων κ.α.
Όμως από τις εξαγγελλόμενες επιλογές του ΥπΑΑΤ και τα μέτρα που προτείνει για την επίτευξη των στόχων αυτών, αλλά και τις μειώσεις και πλήρεις περικοπές που είδαν ιδιαίτερα οι ελαιοπαραγωγοί κατά τις πρόσφατες πληρωμές των ενισχύσεων, αβίαστα διαπιστώνεται η πλήρης διάσταση στόχων και πράξης!
Η μεγάλη αδικία των ελαιοπαραγωγών!
Ο στόχος για δίκαιο εισόδημα των γεωργών σαφώς φαίνεται να αποτελεί μάλλον ειρωνεία παρά πραγματική πρόθεση. Και αυτό γιατί με τα όσα σχεδιάζονται οι μικροί ιδιοκτήτες με συνεχείς περικοπές γίνονται μικρότεροι και τελικά ολισθαίνουν κάτω από το όριο των 250€ οπότε καρατομούνται και αποβάλλονται τελείως από τις ενισχύσεις.
Η αδικία αυτή, φαίνεται κραυγαλέα στην περίπτωση των ελαιοπαραγωγών, την πολυπληθέστερη κατηγορία αγροτών της χώρας, οι οποίοι (Πιν.1) ενώ αποτελούν το 38,5% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων της χώρας, με την νέα ΚΑΠ θα απολαμβάνουν μόνο το 19,7% του συνόλου των άμεσων ενισχύσεων της νέας ΚΑΠ!
Στο έλεος των πυρκαγιών οι παραδοσιακοί ελαιώνες
Από την άλλη πλευρά, οι στόχοι για περιβάλλον, κλιματική αλλαγή, βιοποικιλότητα κ.α., τελικά φαίνεται να αποτελούν μάλλον ρητορικές κορώνες και όχι πραγματικές προθέσεις.
Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του ΥπΑΑΤ επιδιώκονται με ατελέσφορα μέτρα και κυρώσεις στις αροτραίες και τους βοσκοτόπους, και συγχρόνως αγνοούνται τελείως στις δενδρώδεις και ιδίως την ελαιοκαλλιέργεια.
Και αυτό παρά το ότι όλοι, εκτός ίσως από τους τεχνοκράτες που σχεδιάζουν την ΚΑΠ, ασφαλώς γνωρίζουν πολύ καλά ότι οι αειθαλείς ελαιώνες αποτελούν τον μοναδικό και μόνιμο φυσικό απορροφητήρα CO2 στον αγροτικό τομέα και συνεπώς σίγουρο συντελεστή της κλιματικής σταθερότητας.
Όμως το υψηλότερο κόστος καλλιέργειας και η χαμηλή παραγωγικότητα των ελαιώνων αυτών, όπως αποδεικνύεται με αδιάσειστα στοιχεία, οδηγεί σε συνεχή εγκατάλειψη και ακαλλιέργεια τους, Έτσι, καταλαμβάνονται από ζιζάνια που αποτελούν προσάναμμα για την καταστροφή τους από πυρκαγιές (βλ. Φώτο) με οδυνηρές συνέπειες στο περιβάλλον, το κλίμα και την διάβρωση του εδάφους!
Ωστόσο, οι παραδοσιακοί ελαιώνες αποκλείονται σχεδόν όλοι από τις ενισχύσεις των «οικολογικών σχημάτων» αφού οι πλείστοι βρίσκονται σε επικλινή εδάφη για τα όποια το στρατηγικό σχέδιο του ΥπΑΑΤ προβλέπει ότι εξαιρούνται από τις ενισχύσεις των οικολογικών σχημάτων γιατί σε αυτά η φυτοκαλυψη είναι υποχρεωτική!
Φαεινές ιδέες με τις οποίες σίγουρα θα αναχαιτιστεί η κλιματική αλλαγή! .
Εκτός επιδοτήσεων οι μισοί ελαιοπαραγωγοί;
Σύμφωνα με δημοσιεύματα που επικαλούνται ασφαλείς πηγές του ΥπΑΑΤ (Agrenda 1.8.21, Υπαιθρος 12.11.21), οι ελαιοπαραγωγοί με εκτάσεις μικρότερες από 9 στρ. δεν θα δικαιούνται ούτε την περίφημη αναδιανεμητική πριμοδότηση, της οποίας ο μέσος όρος διαμορφώνεται σε 15,7 ευρώ/στρ.
Έτσι, οι ελαιοπαραγωγοί αυτοί, θα δικαιούνται μόνο την βασική ενίσχυση η οποία, για την Αγρονομική Περιφέρεια «Δενδρώδεις» στην οποία υπάγονται, καθορίζεται σε 28,5 €/στρ. (Πιν.1) και για να συγκεντρώσουν τα 250€, θα πρέπει να έχουν τουλάχιστο 9 στρ.!
Συμπερασματικά οι ελαιοπαραγωγοί που έχουν κάτω από 10 στρέμματα ελαιώνες, τελικά θα τεθούν εκτός επιδοτήσεων!
Στην Κρήτη, ειδικά, όπου η μέση έκταση ελαιώνων ανά παραγωγό, είναι μόλις 11 στρ., το ποσοστό όσων θα τεθούν εκτός επιδοτήσεων, ίσως υπερβαίνει το 50%.
Ανεξήγητη η αδράνεια των ελαιοπαραγωγών για τη νέα ΚΑΠ
Προτάσεις Σ.Ε.ΔΗ.Κ. για νέα ελαιοκομική στρατηγική
Ανεξήγητη παραμένει η αδράνεια και έλλειψη εκδικητικότητας των Ελαιοπαραγωγών, για όλα τα σε βάρος τους σχεδιαζόμενα με την νέα ΚΑΠ. Πολλοί από αυτούς δικαίως διερωτώνται γιατί δεν υπάρχουν σήμερα Αγροτοσυνδικαλιστές να προβάλλουν τα αιτήματα τους, αλλά και γιατί οι πολιτικοί δείχνουν να αγνοούν η να παραβλέπουν τα προβλήματα μιάς από τις πολυπληθέστερες αγροτικές τάξεις.
Ο ΣΕΔΗΚ στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ και των στρατηγικών «από το χωράφι στο τραπέζι» και «βιοποικιλότητα», με υπόμνημα του έχει εισηγηθεί η χώρα μας να χαράξει μια θαρραλέα «ελληνική ελαιοκομική στρατηγική» όπως ήδη κάνει η Ιταλία και η Ισπανία η οποία να περιλαμβάνει τουλάχιστο τα εξής:
1. Ένταξη της Ελαιοκαλλιέργειας σε χωριστή ειδική «αγρονομική περιφέρεια». Οι ελαιώνες έχουν φυτικό κεφάλαιο πολλαπλάσιας αξίας τους εδάφους και δεν μπορούν να συγκρίνονται με άλλες δενδρώδεις καλλιέργειες, ασκεπείς εκτάσεις, η βοσκότοπους!
2. Οι παραδοσιακοί δύσβατοι ελαιώνες έχουν υψηλή περιβαλλοντική αξία και πρέπει να προστατευτούν και υποστηριχτούν με ένταξη τους στις συνδεδεμένες ενισχύσεις η στα βιολογικά συστήματα που προβλέπει η ΚΑΠ.
3.Οι μικροί ελαιοπαραγωγοί να υπαχθούν στα μέτρα των ενισχύσεων των 1.250€, που συζητήθηκαν για μικρούς παραγωγούς στην ΕΕ.
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ.
Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του (nmixel@otenet.gr)
