Ζημιές αλλά και κέρδη στις ελιές από τις χιονοπτώσεις της “Ελπίδας”
Οι χιονοπτώσεις που έφερε σε αρκετές ελαιοκομικές περιοχές της χώρας και βέβαια και της Κρήτης, η πρόσφατη κακοκαιρία που επονομάστηκε «Ελπίδα», προξένησαν, βέβαια, αρκετές και σημαντικές ζημιές σε διαφόρους κλάδους της αγροτικής παραγωγής και κτηνοτροφίας χωρίς, βέβαια, να εξαιρέσουν την ελαιοκαλλιέργεια.
Σοβαρές οι ζημιές στην παραγωγή και στα δέντρα
Με τις χιονοπτώσεις ο ελαιόκαρπος σε όσους ελαιώνες δεν είχαν ακόμη συγκομιστεί, ευτυχώς λίγους, κυριολεκτικά «ραβδίστηκε», η «πάγωσε» και έπεσε, ενώ σε άλλους, έστω και συγκομισμένους, το βάρος του χιονιού έσπασε κλαδιά η και ολόκληρους κλώνους. Κυριότερες περιοχές στις όποιες έγιναν ζημίες στην Κρήτη, σύμφωνα με πληροφορίες, ήταν οι Δήμοι Βιάννου (Δ.Δ. Έμπαρος), Γόρτυνας, Αμαρίου, Σελίνου ( Δ.Δ. Σαρακίνας) κ.α.
Οι ζημιές στην παραγωγή αφορούν και την ποσότητα λογω του καρπού που χάθηκε, αλλά και στην ποιότητα αφού ο ελαιόκαρπος που χιονίστηκε είτε έπεσε είτε έμεινε στα δέντρα, οπωσδήποτε «πάγωσε» με συνέπεια την ποιοτική υποβάθμιση του ελαιολάδου.
Επομένως και οι δύο απώλειες αυτές πρέπει να συνεκτιμηθούν κατά τις αποζημιώσεις από τον ΕΛΓΑ. Και αυτό γιατί, ο Κανονισμός του (αρ. 157502/27-7-2011, άρθρο 3), καλύπτει τις απώλειες της παραγωγής από χιονοπτώσεις, αν βέβαια και αυτή την φορά δεν εξεύρει αιτιολογία και τρόπο αποφυγής όπως άλλες φορές.
Οι ζημίες στο φυτικό κεφάλαιο, δηλαδή σπασίματα κορμών, κλώνων, κλαδιών κλπ δεν καλύπτονται από τον Κανονισμό ΕΛΓΑ. Καλύπτονται όμως από τον Κανονισμό Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων (πρώην ΠΣΕΑ) εάν και στην περίπτωση αυτή δεν εξευρεθούν, όπως και παλαιότερα, διάφορες αιτιολογίες για εξαίρεση, όπως η έκταση της ζημιάς που πρέπει να είναι (αρ. 610/146/296 /30-12-2016, αρθρ.4) τουλάχιστο 30% της ευρύτερης περιοχής στην οποία καταμετράται η ζημιά. Και η περιοχή αυτή πρέπει να είναι περιορισμένη και όχι η Αντιπεριφέρεια, όπως ο ΣΕΔΗΚ με παλαιότερο Υπόμνημα του ζήτησε, γιατί τότε δεν θα υπάρξουν αποζημιώσεις
Αρκετές οι ωφέλειες από τις χιονοπτώσεις
Βέβαια οι χιονοπτώσεις εκτός από τις εντοπισμένες ζημιές τους στο φυτικό κεφάλαιο και στην παράγωγη θα έχουν και αρκετές θετικές επιδράσεις.
Κυριότερες από αυτές θα είναι:
• Η ενίσχυση των υπόγειων υδροφορέων με τα νερά που θα πρoέρχονται από την τήξη των χιονιών και η κάλυψη των αρδευτικών και αστικών αναγκών
• Ο εμπλουτισμός των εδαφών με νερό που θα συμβάλλει στην καλύτερη υδροδότηση των μη αρδευόμενων καλλιεργειών.
• Η ικανοποίηση των αναγκών σε ψύχος των ελαιοδέντρων που θα επιτρέψει σε συνδυασμό με την μειωμένη φετινή παραγωγή μια καλή σοδειά τον ερχόμενο χρόνο
• Ο περιορισμός των επιβλαβών εντόμων, όπως ο Δάκος, που διαχειμάζουν τον χειμώνα με ανθεκτικές μορφές του βιολογικού κύκλου τους
Σε εξέλιξη οι δειγματοληψίες ελαιολάδου για τον διαγωνισμό ποιότητας ελαιοτριβείων
■ Τα δείγματα θα παραλάβουν επιτροπές από δεξαμενές 20 τόνων και άνω
Σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία δειγματοληψιών ελαιολάδου από δεξαμενές των ελαιοτριβείων που έχουν δηλώσει συμμετοχή στον διαγωνισμό ποιότητας που έχει προκηρύξει ο ΣΕΔΗΚ σε συνεργασία με την Περιφέρεια και άλλους φορείς
Στόχος του διαγωνισμού αυτού, όπως έχει ανακοινωθεί, είναι η επιβράβευση της ποιότητας του ελαιολάδου σχετικά μεγάλων περιοχών, των οποίων οι παραγωγοί και τα ελαιοτριβεία ακολουθούν ορθές πρακτικές στην καλλιέργεια, την φυτοπροστασία και ιδιαίτερα την δακοκτονία, την συγκομιδή, την έκθλιψη και αποθήκευση του ελαιοκάρπου.
Η αυστηρή διαδικασία του διαγωνισμού
Τα δείγματα του ελαιολάδου θα παρθούν και σταλούν από Επιτροπές που έχουν συγκροτηθεί στους 10 Δήμους στις περιοχές των οποίων υπάρχουν ελαιοτριβεία που έχουν δηλώσει συμμετοχή στον διαγωνισμό και είναι οι Δήμοι: Σητείας, Αγ. Νικολάου, Ιεράπετρας, Φαιστού, Γόρτυνας, Βιάννου, Μυλοποτάμου, Αποκορώνου, Πλατανιά και Καντάνου -Σελίνου.
Σε κάθε επιτροπή μετέχουν εκπρόσωποι των οικείων Δήμων, των ΔΑΟΚ και του ΣΕΔΗΚ οι όποιοι θα παραλάβουν τα δείγματα από δεξαμενές 20 τουλάχιστο τόνων και θα τα αποστείλουν στον ΣΕΔΗΚ ο όποιος στην συνεχεία θα τα παραδώσει σε ειδικά Πιστοποιημένα εργαστήρια, χωρίς ονόματα μονό με κωδικούς, για πλήρης χημικές και οργανοληπτικές αναλύσεις και για εξέταση της ύπαρξης υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων.
Η αυστηρή αυτή διαδικασία στην λήψη και εξέταση των δειγμάτων αυτού του διαγωνισμού προβλέπεται προκειμένου να εξασφαλιστεί η γνησιότητα της ταυτότητας των δειγμάτων αλλά και η αμεροληψία των εργαστηρίων. Και αυτό για να πειστούν απόλυτα οι αγοραστές και οι τελικοί καταναλωτές ότι τα δείγματα προέρχονται αποκλειστικά από τις δεξαμενές ελαιοτριβείων και όχι από τυχόν μικρές επιλεγμένες ποσότητες που μπορούν να βρεθούν πολύ εύκολα!
Η αξιολόγηση και τα βραβεία
Η αξιολόγηση των διαγωνιζόμενων θα γίνει από επιτροπές ειδικών στις όποιες θα μετέχουν πανεπιστημιακοί και ερευνητές με ανάλογες των θεμάτων σπουδές και εμπειρίες, οι οποίοι θα βαθμολογήσουν τους διαγωνιζόμενους με βάση ειδικά κριτήρια.
Τα ονόματα των μελών των επιτροπών δεν θα ανακοινωθούν πριν από την απονομή των διακρίσεων.
Τα βραβεία που θα απονεμηθούν θα είναι καλαίσθητες πλακέτες με την ΧΡΥΣΗ, ΑΡΓΥΡΗ και ΧΑΛΚΙΝΗ Μινωική Ελιά και Έπαινοι σε χαρτί τύπου πάπυρος που θα αντιστοιχούν σε ανάλογες βαθμολογικές βαθμίδες.
Τα βραβεία σε κάθε βαθμίδα μπορεί να είναι περισσότερα του ενός ή και κανένα.
Οι απονομές των βραβείων θα γίνουν σε ειδικές εκδηλώσεις, πραγματικές εάν οι υγειονομικές συνθήκες το επιτρέπουν, ή εικονικές (μέσω διαδικτύου) και θα λάβουν ευρεία δημοσιότητα.
Τα βραβεία που θα απονεμηθούν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους βραβευθέντες για εμπορική προβολή της συγκεκριμένης παρτίδας του ελαιολάδου που βραβεύτηκε.
Τιμές: Ανοδικές τάσεις για το έξτρα στην Ισπανία
■ Στα 3,65 €/κ οι δημοπρασίες στην Κρήτη, στα 3,60 €/κ
οι υψηλότερες στην Πελοπόννησο και στα 3,70 €/κ στην Κέρκυρα
Η συγκομιδή της ελιάς έχει πλέον ολοκληρωθεί στις περισσότερες χώρες αλλά η αναμενόμενη από τις μεγάλες βιομηχανίες αυξημένη προσφορά ελαιολάδου, με την επιθυμητή για αυτές πτώση των τιμών παραγωγού, δεν φαίνεται να επαληθεύεται.
Και αυτό γιατί η πραγματική παραγωγή τελικά δείχνει να είναι χαμηλότερη από τις αρχικές εκτιμήσεις, σε όλες σχεδόν τις χώρες και βέβαια και στην Ελλάδα.
Έτσι, στην Ελλάδα οι τιμές του έξτρα 0,3ο, δείχνουν να έχουν σταθεροποιηθεί μεταξύ 3,30 και 3,65 €/κ (Πιν.1), με τις μεγαλύτερες από αυτές να επιτυγχάνονται στις δημοπρασίες οι όποιες παρασύρουν αναγκαστικά προς τα άνω και τις τιμές του συνήθους εμπορίου.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 1-2-2022 (βλ. www.sedik.gr) οι τιμές στην Ελλάδα διαμορφώθηκαν ως εξής:
Στην Κρήτη οι πρόσφατες δημοπρασίες των Αγροτικών Συν/σμών: Κριτσάς, Ζάκρου, Σκοπής και Παλαικάστρου Σητείας και Εμπάρου Ηρακλείου (βλ.Πιν.2) για έξτρα οξ. 0,3ο – 04ο κατακυρώθηκαν στα 3,65€/κ
Στην Πελοπόννησο οι μέγιστες τιμές έφτασαν στα 3,60€/κ στον Α.Σ. Μολάων –Πακίων και στα 3,70€/κ στο Ελαιοτριβείο Λούβρος & Σια στην Κέρκυρα
Στην Ισπανία οι μέγιστες τιμές έφτασαν στα 4,80 €/κ, υπερβαίνοντας για πρώτη φορά τις τιμές στην Ιταλία, όπου οι μέγιστες διατηρούνται γύρω στα 4,20€/k (Πιν.1) ενώ ο μ.ο. χώρας ανέβηκε στα 4,16€/κ
Στην Τυνησία η άνοδος των τιμών στην Ευρώπη και οι εκτιμήσεις για κάμψη
της Τυνησιακής παραγωγής λόγω της συνεχιζόμενης ανομβρίας, φαίνεται ότι συνετέλεσαν ώστε οι τιμές να αυξηθούν στα 3.33€/κ πλησιάζοντας εκείνες της Ελλάδας
Απεργία ελαιοπαραγωγών Ισπανίας ενάντια στην ΚΑΠ και το κόστος παραγωγής
■ Αταραξία στην Ελλάδα που, λάθος, εκλαμβάνεται ως συναίνεση!
Στην Ισπανία, αντίθετα από την χώρα μας, πραγματοποιήθηκε προ ημερών μεγάλη απεργία ενάντια στην ΚΑΠ και το κόστος παραγωγής στην οποία συμμετείχε το σύνολο σχεδόν των Αγροτικών και Συν/κων Οργανώσεων της χώρας.
Η απεργία, της οποίας κεντρικό σύνθημα της απεργίας ήταν: «Ενάντια στις απώλειες της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και την αύξηση του κόστους παραγωγής» συνοδεύτηκε από πολυάριθμες συγκεντρώσεις που οργανώθηκαν μπροστά στις εισόδους των Ελαιουργείων και των Συν/κων οργανώσεων.
Στη διακήρυξη τους, οι οργανωτές τόνισαν ότι το νέο Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ ζημιώνει σοβαρά την ελαιοκομική επαρχία Χαέν της οποίας οι ελαιοπαραγωγοί «όχι μόνο παράγουν τον υγρό χρυσό της επαρχίας, αλλά στηρίζουν και την ύπαρξη 66 εκατομμυρίων ελαιοδέντρων τα οποία αποτελούν το μεγαλύτερο παραγωγικό δάσος της Μεσογείου και την κυριότερη φυσική τροχοπέδη στην ερημοποίηση.
Στην διακήρυξη επισημαίνεται επίσης ότι σημερινή αύξηση του κόστους παραγωγής, καθιστά την παραγωγή ποιοτικού λαδιού ακριβότερη κατά 50% και άνω αφού το πετρέλαιο των τρακτέρ αυξήθηκε κατά περίπου 45%, το ηλεκτρικό ρεύμα κατά 300%, τα λιπάσματα κατά 25 -75% και το φυτοϋγειονομικό υλικό κατά 15% – 60%.
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Και ενώ στην Ισπανία οι Συνδικαλιστικές και Συνεταιρικές Οργανώσεις εκφράζουν με διάφορους τρόπους την αντίθεση τους, για τους σε βάρος των ελαιοπαραγωγών σχεδιασμούς της ΚΑΠ, στην Ελλάδα φαίνεται να επικρατεί μεγάλη αταραξία!
Αυτό βέβαια συνάγεται από τις ελάχιστες μέχρι σήμερα και γενικόλογες δηλώσεις σε ΜΜΕ διαφόρων παραγόντων και την σιωπή των πολιτικών.Δεν είναι όμως καθόλου βέβαιο ότι εκφράζει την πραγματική βούληση και τις απόψεις των απλών παραγωγών, πολλοί από τους οποίους μας πληροφορούν, ότι αισθάνονται ακέφαλοι και το μόνο που τους απομένει είναι να αντιδράσουν όταν θα φτάσει, όπως λένε, η ώρα της κρίσεως!
Παντως, ανεξάρτητα από το τι πρεσβεύουν οι τεχνοκράτες σχεδιαστές, την τελική ευθύνη φέρουν οι πολιτικοί και μάλιστα όλων των παρατάξεων, οι όποιοι προς το παρόν φαίνεται να τηρούν «σιγήν ιχθύος»!
Τι λένε οι ελαιοπαραγωγοί!
Ας έχουν υπόψη όσοι καταστρώνουν
τα «στρατηγικά σχέδια» και εισηγούνται συγκλίσεις των ενισχύσεων, όχι με μείωση των μεγάλων και αύξηση των μικρών, όπως λέει κάθε κοινή λογική, αλλά με πλήρη περικοπή και εξαφανισμό των μικρών, ότι θα έλθει και η ώρα της κρίσεως!
Η Ιταλία και Ισπανία ανακοινώνουν ενισχύσεις για την ελαιοβιομηχανία
■ Η Ιταλία προβλέπει ενισχύσεις για νέες και παλαιές εγκαταστάσεις ενώ η Ισπανία προωθεί την από κοινού εμπορία
Η Ιταλία πρόσφατα ζήτησε από την Ε.Ε. βοήθεια ύψους 30 εκατομμυρίων ευρώ με στόχο να στηρίξει την ανάπτυξη της αλυσίδας εφοδιασμού ελαιολάδου, προκειμενου να συμβάλλει στην αύξηση της βιωσιμότητας του κλάδου.
Οι ενισχύσεις αυτές ζήτησε να καλυφθούν από τις «ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minims)» και από αυτές 10 εκατ. ευρώ να χορηγηθουν για στήριξη επενδύσεων σε νέες μονάδες και 20 εκατ. ευρώ για εκσυγχρονισμό υφιστάμενων ελαιουργείων οι οποίες, κατά την υποβολή της αίτησης, διαθέτουν ενεργό εταιρικό αρχείο και των οποίων οι περιουσίες περιλαμβάνονται στον εταιρικό τους φάκελο,.
Η Ισπανία σχεδιάζει να επιχορηγήσει με 96 εκατ. ευρώ, για τα επόμενα δυό έτη, συνεργασίες μεταξύ ελαιουργικών συνεταιρισμών.
Ο Υπουργός Γεωργίας Λούις Πλάνας, πρόσφατα δήλωσε ότι η υποστήριξη συνεργασιών των Συνεταιρισμών, αποτελεί στρατηγική πολιτική του Υπουργείου του η οποια θα υλοποιηθεί με ενίσχυση των συνεργασιών μεταξυ Συνεταιρισμών που θα αποβλεπουν στην από κοινού εμπορία όλης της παραγωγής τους.
Στην Ισπανία υπάρχουν επί του παρόντος 12 τέτοιες αναγνωρισμένες Συνεργασίες Συνεταιρισμών με κύκλο εργασιών άνω των 4.200 εκατ. ευρώ, ποσό που αποτελεί το 12% του συνόλου για του αγροδιατροφικού τομέα
Γιατί όχι και στην Ελλάδα!
Από τα παραπάνω φαίνεται ότι στρατηγική των μεγαλύτερων ελαιοπαραγωγικών χωρών είναι να ενισχύσουν την δημιουργία μεγάλων συνεργαζόμενων συνεταιρικών σχημάτων, τα οποία θα εχουν σαν βάση την από κοινού εμπορία των αγροδιατροφικών προϊόντων.
Στην Ελλάδα, όχι μονο δεν γίνεται κάτι ανάλογο αλλά αντίθετα φαίνεται να επιδιώκεται το αντίθετο. Η υπάρχουσα Συνεταιρική νομοθεσία επιτρέπει η και προωθεί συνεταιρικά σχήματα και ομάδες ακόμη και με 20 μόνο παραγωγών, των οποίων η αποτυχία είναι μάλλον εξασφαλισμένη! Καιρός όμως, φαίνεται πως είναι, κάποιες υγιείς Συν/κες οργανώσεις που υπάρχουν στην Κρήτη, στην Πελοπόννησο και σε άλλες περιοχές να δοκιμάσουν από μόνες τους την μεταξύ τους συνεργασία στην από κοινού εμπορία του προϊόντος!
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ.
Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του (nmixel@otenet.gr)
