Καθυστερημένη, αλλά πλούσια η ανθοφορία στις ελιές!
■ Κινδυνεύει όμως από ανομβρία και καύσωνες και απαιτεί πρόνοια για αρδεύσεις και δακοκτονία
Αρκετά όψιμη αλλά πλούσια, εξελίχθητε τελικά, όπως η ανθοφορία της ελιάς στην Κρήτη, Πελοπόννησο και τις άλλες ελαιοπαραγωγικές περιοχές, όπως προβλέψαμε πριν από δύο μήνες (βλέπε sedik.gr. 17-3-22) με βάση τις κλιματικές και αγρονομικές συνθήκες που προηγήθηκαν.
Έτσι, αν δεν υπάρξουν απρόβλεπτες ακραίες καιρικές συνθήκες που μπορεί να την ζημιώσουν και αν αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά ενδεχόμενες προσβολές από Δάκο, η πλούσια ανθοφορία μπορεί να εξελιχθεί σε μια πλούσια σοδειά για την χώρα.
Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι η καθυστερημένη αυτή εξέλιξη στον βλαστικό κύκλο της ελιάς έχει , οπωσδήποτε, τα θετικά και αρνητικά της.
Θετικό είναι το ότι αποφευχθήκαν οι ζημίες που μπορούσαν να προκληθούν στην άνθηση από τις χαμηλές θερμοκρασίες, παγετούς και χιονοπτώσεις που επεκράτησαν φέτος σε πολλές ελαιοπαραγωγικές περιοχές.
Θετικό είναι επίσης το ότι ο κίνδυνος του Δάκου, παρουσιάζεται θεωρητικά μειωμένος, αφού οι αρκετά χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα – άνοιξης αποδυναμώνουν την εξέλιξη των βιολογικών σταδίων με τα οποία διαχειμάζει.
Αρνητικό όμως είναι το ότι αν δεν υπάρξουν νέες βροχοπτώσεις τον Απρίλιο –Μάιο η καθυστερημένη εξέλιξη της άνθησης καρπόδεσης θα συμπέσει με συνθήκες μειωμένης εδαφικής υγρασίας πράγμα που δεν θα βοηθήσει σε καλή καρπόδεση
Αρνητικό είναι τέλος και το ότι η καθυστέρηση τη άνθησης –καρπόδεσης την εκθέτει σε κίνδυνους από τυχόν καύσωνες και υψηλές θερμοκρασίες (ξηρούς νοτιάδες) οι ζημίες των όποιων μάλιστα, για λόγους ακατανόητους, δεν αποζημιώνονται από τον ΕΛΓΑ.
Υπενθυμίζουμε τις καταστροφικές συνέπειες τους την Άνοιξη του 2013, οι οποίες μείωσαν την παραγωγή της Κρήτης σε μόνο 25 χιλ. τόνους αντί των 80-100 χ. τόνων που είναι η μέση παραγωγή της.
Προσοχή βέβαια χρειάζεται και για την ανθόβια γενεά του Πυρηνοτρήτη η οποία σύμφωνα με το Δελτίο του ΠΚΠΦ Βόλου, έκανε την εμφάνιση της σε διάφορες περιοχές της Κεντρικής Ελλάδας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Μετά από όλα αυτά, φαίνεται ότι οι τρέχουσες συνθήκες ευνοούν την εξέλιξη μιας καλής χρονιάς. Δεν επιτρέπουν όμως εφησυχασμό! Δακοκτονία και αρδεύσεις πρέπει να προετοιμαστούν κατάλληλα.
Ο Δάκος πρέπει να αντιμετωπιστεί με έγκαιρους ψεκασμούς που πρέπει «να έχουν ολοκληρωθεί (όχι να αρχίζουν) πριν την πήξη του πυρήνα και «άνευ αναμονής ενδείξεων παγίδων» όπως αναφερόταν στις παλιές και πλέον σωστές εγκυκλίους του Υπουργείου Γεωργίας.
Φάρμακα, ευτυχώς, χάρη στις περσινές καθυστερημένες προμήθειες υπάρχουν! Ας εφαρμοστούν τουλάχιστο έγκαιρα, αφού όμως ελεγχτεί, έστω εργαστηριακά, η αποτελεσματικότητα τους.
Οι αρδευτικές εγκαταστάσεις, κάλο είναι επίσης να προετοιμαστούν για αρδεύσεις αν αυτό χρειαστεί. Νερά, ευτυχώς υπάρχουν φέτος άφθονα! Ας υπάρξει και προετοιμασία για αξιοποίηση τους!
Ο Πυρηνοτρήτης πρέπει επίσης να προσεχθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες και αν χρειάζεται να υπάρξουν οι κατάλληλες οδηγίες προς τους ελαιοπαραγωγούς
Υψηλότερες λόγω δημοπρασιών στην Ανατολική από ό,τι στην Δυτική Κρήτη
Η ηρεμία των τιμών, που παρατηρήθηκε κατά τις διακοπές Πάσχα Καθολικών και Ορθοδόξων, φαίνεται ότι συνεχίζεται σε όλες τις Ευρωπαϊκές ελαιοπαραγωγικές χώρες, αφήνοντας τις πιθανές εξελίξεις για αργότερα.
Ωστόσο, ο ορίζοντας των εξελίξεων αυτών παρουσιάζεται αρκετά θολός.
Η ενεργειακή κρίση φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά και την προσφορά αλλά και την ζήτηση πολλών προϊόντων μεταξύ των οποίων και το ελαιόλαδο, για τις τιμές του οποίου σημαντικός μελλοντικός ρυθμιστικός παράγοντας, θα είναι η ερχόμενη πλέον εσοδεία, που ήδη έκανε την εμφάνιση της.
Βέβαια, η κινητικότητα της αγοράς παρουσιάστηκε μετά τις διακοπές, κάπως αυξημένη σε μερικές χώρες, αυτό όμως δεν συνετέλεσε σε σημαντική διαφοροποίηση των τιμών.
Έτσι, σύμφωνα με το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 10 Μαΐου 2022 (βλ. ) , τώρα και τέσσερεις εβδομάδες οι μέγιστες και ελάχιστες τιμές του έξτρα παρθένου περίπου ίδιες.
Στην Δυτική Κρήτη οι μεγιστες φτάνουν στα 3,65€/κ, στην Πελοπόννησο στα 3,50€/κ ,στην Ιταλία στα 4,45€/κ, στην Ισπανία στα 3,80€/κ και στην Τυνησία στα 3,48€/κ (βλ. Πιν.1).
Αξιοσημείωτη είναι η τιμή των 3,90€/κ που δίδει η επιχείρηση «Λούβρος ΟΕ» στην Κέρκυρα η οποία δείχνει ότι περιθώρια υπάρχουν για καλύτερες τιμές και στις άλλες περιοχές.
Αξιοσημείωτη όμως είναι και η διάφορα τιμών 0,25€/κ μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Κρήτης η οποια προφανώς οφείλεται στο γεγονός ότι στην Ανατολική Κρήτη γίνεται διάθεση με δημοπρασίες από μερικούς Συν/σμους οι οποίες προφανώς επηρεάζουν το γενικό επίπεδο τιμών. Επομένως καλό είναι η ορθή και διαφανής αυτή πρακτική να γενικευτεί περισσότερο και να εφαρμοστεί και στην Δυτική Κρήτη. Και αυτό ενώ πρωτίστως αποτελεί υπόθεση των παραγωγών στους οποίους ανήκει το προϊόν, μπορεί και πρεπει να συσταθεί και από το Κράτος ιδιαίτερα στους Συν/σμους οι όποιοι απολαμβάνουν επιχορηγήσεις από διάφορα προγράμματα.
Σημαντικό όμως είναι και το γεγονός ότι, στην Ισπανία, αρκετές Βιομηχανίες φαίνεται να έστρεψαν την προσοχή τους σε ελαιόλαδα μεσαίας έως χαμηλής ποιότητας. Έτσι, όπως φαίνεται από το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 10 Μαΐου 2022, στην Ισπανία οι ελάχιστες τιμές των έξτρα (3,30 €/κ) έχουν εξισωθεί σχεδόν με τις τιμές του (απλού) Παρθένου (3,28 €/κ) και του Λαμπάντε (3,20€/κ). Ένα φαινόμενο, με περίεργες και οπωσδήποτε ανεξήγητες αιτιάσεις που θα έπρεπε να απασχολήσει παραγωγούς αλλά και κυρίως τους πολιτικούς οι οποίοι συχνά πυκνά διακηρύσσουν ότι η ποιότητα είναι μονόδρομος!
ΚΑΠ: Παρατηρήσεις της E.E. για το στρατηγικό σχέδιο της Ελλάδας
■ Εξακολουθεί να θυσιάζεται η ελαιοκαλλιέργεια και να οδηγείται σε εγκατάλειψη
Αρκετές παρατηρήσεις και πολλά ερωτηματικά διατύπωσε η ΕΕ για το στρατηγικό σχέδιο που υπέβαλλε η Ελλάδα για την νέα ΚΑΠ, ζητώντας σχετικές εξηγήσεις και αλλαγές σε πολλά σημεία του.
Μεταξύ των παρατηρήσεων αυτών περιλαμβάνονται και ερωτήματα σχετικά με τον μεγάλο αριθμό των συνδεδεμένων, την αναδιανεμητική και την περικοπή των ενισχύσεων κάτω των 250€ από το 2023, τα οποια αφορούν ιδιαίτερα και την Ελαιοκαλλιέργεια.
Ωστόσο, όπως φαίνεται από την αναρτημένη στο διαδίκτυο απαντητική επιστολή του ΥπΑΑΤ ενώ φαίνεται ότι γίνεται αποδεκτός ο περιορισμός του αριθμού και τού ύψους των συνδεδεμένων, δεν απαντώνται, μάλλον προς το παρόν, τα ερωτήματα για την αναδιανεμητική και την περικοπή των μικρών ενισχύσεων.
Έτσι, δεν γίνεται αντιληπτό αν θα υπάρξει κάποια, έστω και μικρή, βελτίωση της δεινής θέσης στην οποια θέτει την ελαιοκαλλιέργεια το αρχικό στρατηγικό σχέδιο.
Πάντως, σωστό θα ήταν, έστω και την τελευταία στιγμή, οι συντάκτες του στρατηγικού σχεδίου αλλά και η πολιτική ηγεσία να κατανοήσουν ότι δεν είναι σωστό να θυσιάζεται η ελαιοκαλλιέργεια υπέρ άλλων ατελέσφορων σκοπιμοτήτων.
Κι αυτό γιατί, παρά τις συνεχείς σε βάρος της πολίτικες, εξακολουθεί να αποτελεί τον κυριότερο κλάδο αγροτικής παραγωγής που απασχολεί 233.000 γεωργικές εκμεταλλεύσεις οι οποίες αποτελούν το 38,5%, δηλαδή την πλειοψηφία των γεωργικών εκμεταλλεύσεων της χώρας (βλ. Πιν.1).
Και πρεπει να γίνει κατανοητό ότι, η Ελαιοκαλλιέργεια, η οποία με το στρατηγικό σχέδιο που υποβλήθηκε έχει υπαχθεί στην κατηγορία «Μόνιμες καλλιέργειες», στην πράξη εξομοιώνεται με ασκεπείς εκτάσεις και βοσκοτόπους, και οι ενισχύσεις που προβλέπονται για αυτή είναι:
Άμεσες ενισχύσεις 29€/στρ. (Πιν.2) και αναδιανεμητική 11 €/στρ για εκμεταλλεύσεις με έκταση 10-40 στρ.(Πιν.3)
Έτσι, αν ενισχύσεις κάτω από 250€/στρ. περικοπούν, ελαιοκαλλιεργητές με εκτάσεις κάτω από 8 στρ. διαγράφονται τελείως από τις ενισχύσεις.
Αυτό σημαίνει ότι π.χ. στην Κρήτη, όπου η μέση έκταση ελαιώνων ανά εκμ/ση είναι μόλις 11 στρ., ένα ποσοστό περίπου 40% των ελαιοκαλλιεργητών θα τεθεί εκτός ενισχύσεων.
Έτσι, η ελαιοκαλλιέργεια, παρά την τεράστια ιστορική, κοινωνική και οικονομική σημασία της και παρά το ότι υπήρξε η πρώτη ενισχυόμενη καλλιέργεια από την ΚΑΠ από το 1969, θα συνεχίσει να εγκαταλείπεται και τελικά θα καταρρεύσει πλήρως!
Οι προτάσεις του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. για την ελαιοκαλλιέργεια
Ο Σ.Ε.ΔΗ.Κ. για την ελαιοκαλλιέργεια έχει υποβάλλει έγκαιρα τα υπομνήματα (αρ. 71/14-4-2021 και 133/16-12-2021) τα οποία όμως, δυστυχώς, ούτε λήφθηκαν υπόψη αλλά ούτε καν απαντήθηκαν! Και με τα υπομνήματα αυτά ο ΣΕΔΗΚ είχε ζητήσει:
1.Ένταξη της Ελαιοκαλλιέργειας σε χωριστή ειδική «κατηγορία» ή «αγρονομική περιφέρεια» επειδή λογω της φύσης της δεν μπορεί και δεν πρεπει να συγκρίνεται και να εξισώνεται με ασκεπείς εκτάσεις και βοσκότοπους.
2.Υποστηριξη των παραδοσιακών ελαιώνων που βρίσκονται σε δύσβατες επικλινείς περιοχές, οι όποιοι λογω αυξημένου κόστους καλλιέργειας δεν είναι ανταγωνιστικοί και εγκαταλείπονται με συνέπεια να γίνονται θύματα πυρκαγιών με όλες τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες.
3.Αποκατασταση των ελαιοπαραγωγών με ελαιώνες κάτω των 4 στρ. και ενισχύσεις κάτω από 250 ευρώ οι όποιοι αντεπιστημονικά εξαιρούνται με την ισχύουσα ΚΑΠ, και υπαγωγή τους στο μέτρο των ενισχύσεων των 1250 € ανά εκμετάλλευση που προτείνεται από θεσμούς της ΕΕ για μικρούς παραγωγούς.
Σχέδιο για τους παραδοσιακούς ελαιώνες στην Ισπανία
Αδιαφορία πολιτικών και παραγόντων στην Ελλάδα
Σχέδιο για την υποστήριξη των παραδοσιακών ελαιώνων που θα γίνει σύμφωνα με σχετικές προβλέψεις που υπάρχουν στο στρατηγικό σχέδιο της χωράς για την νέα ΚΑΠ, έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση από την Κυβέρνηση με ανάρτηση σχετικού ενημερωτικού εγγράφου.
Με το έγγραφο αυτό, που προορίζεται να διερευνήσει τα ειδή των παρεμβάσεων που πρεπει να γίνουν για τους παραδοσιακούς ελαιώνες, ζητούνται οι απόψεις ενδιαφερόμενων πολιτών, οργανώσεων ή ενώσεων για τα εξής:
-Προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν, αναγκαιότητα και χρόνος της επίλυσης τους, στόχοι της παρέμβασης και πιθανές εναλλακτικές ρυθμιστικές και μη ρυθμιστικές λύσεις.
Υπόψη ότι, ο Υπουργός Γεωργίας της Ισπανίας Luis Planas με δηλώσεις του στην Γερουσία κατά την έναρξη των διαβουλεύσεων της ΚΑΠ, είχε υποσχεθεί την υποστήριξη των καλλιεργητών των παραδοσιακών ελαιώνων με ειδικό πρόγραμμα, ώστε να καταστούν ανταγωνιστικοί. Κι αυτό γιατί, όπως δήλωσε οι ελαιώνες αυτοί αποτελούν περίπου το 70% των Ισπανικών ελαιώνων και απασχολούν 350.000 εργαζόμενους των οποίων οι αμοιβές ανέρχονται σε 32 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Το πρόγραμμα αυτό, όπως είπε, θα αναπτυχτεί στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ (2023 –2027) αφού ο βασικός σχεδιασμός της επιτρέπει σε κάθε κράτος μέλος να καταστρώσει δικό του στρατηγικό σχέδιο για την εφαρμογή της νέας πολιτικής.
Τι γίνεται στην Ελλάδα
Και ενώ αυτά συμβαίνουν στην Ισπανία, στην Ελλάδα όπου οι παραδοσιακοί ελαιώνες, ενώ όπως έχουμε σημειώσει πολλές φορές αποτελούν τμήμα της ελαιοκομίας με υψηλή περιβαλλοντική και κοινωνική αξία, αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα βιωσιμότητας, δεν έχει εκδηλωθεί κανένα πολιτικό ενδιαφέρον για την υποστήριξη τους!
Έτσι, οι υψηλοί περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί στόχοι που περιέχονται στα κείμενα διαβούλευσης που έχει δημοσιεύσει το ΥπΑΑΤ για την νέα ΚΑΠ, φαίνεται ότι μάλλον αποτελούν «έπεα πτερόεντα»!
Ωστόσο, οι παραδοσιακοί ελαιώνες των δύσβατων περιοχών, ενώ αποτελούν τα φυσικά δάση σε αρκετές περιοχές με υψηλότερη από κάθε άλλη καλλιέργεια περιβαλλοντική αξία (βιοποικιλότητα, διατήρηση τοπίων, απορρόφηση CO2, προστασία από διάβρωση κ.α.), λογω της μειωμένης ανταγωνιστικότητας τους εξαιτίας του υψηλού κόστους καλλιέργειας, εγκαταλείπονται και γίνονται θύματα των πυρκαγιών.
Η αξιοποίηση των παραδοσιακών ελαιώνων και η αποκατάσταση των πολύ παλαιών αλλά μη παραγωγικών ελαιοδέντρων που βρίσκονται σε αυτούς, έχει υποστηριχθεί πολλές φορές στο παρελθόν από τον ΣΕΔΗΚ με υποβολή σχετικών υπομνημάτων .
Δυστυχώς όμως μέχρι σήμερα το θέμα παραμένει στάσιμο, ενώ για άλλους παρόμοιους ελαιώνες όπως της Άμφισσας συνεχίζεται η οικονομική υποστήριξη
Και αυτό γιατί, κανείς δεν μπορεί βέβαια να είναι αντίθετος με τους στόχους που περιλαμβάνονται στο σχέδιο διαβούλευσης για δίκαιο εισόδημα των γεωργών, αύξηση της ανταγωνιστικότητας, αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, προστασία του περιβάλλοντος, διατήρηση τοπίων και βιοποικιλότητας, ανανέωση γενεών, τόνωση αγροτικών περιοχών, προστασία της υγείας, της ποιότητας των τροφίμων κ.α.
Όμως οι εξαγγελλόμενες επιλογές του ΥπΑΑΤ και τα μέτρα που προτείνει για την επίτευξη των στόχων αυτών, αλλά και οι μειώσεις και πλήρεις περικοπές που είδαν ιδιαίτερα οι ελαιοπαραγωγοί κατά τις πρόσφατες πληρωμές των ενισχύσεων, αβίαστα αποδεικνύουν πλήρη διάσταση στόχων και πράξης!
