Ακατανόητη η υποβάθμιση της ελαιοκαλλιέργειας με το εθνικό σχέδιο για την ΚΑΠ
■ Υπόμνημα ΣΕΔΗΚ προς ΥπΑΑΤ, Βουλευτές, Περιφέρεια κ.ά.
Η συνεχιζόμενη ακατανόητη υποβάθμιση της ελαιοκαλλιέργειας με το εθνικό σχέδιο για την νέα ΚΑΠ και η αδιαφορία πολιτικών παραγόντων για αντιμετώπιση της, απασχόλησε σοβαρά το Δ.Σ. του ΣΕΔΗΚ το οποίο σε πρόσφατη συνεδρίαση του αποφάσισε να υποβάλλει ένα ακόμη υπόμνημα για το θέμα προς το ΥπΑΑΤ άλλους συναρμόδιους φορείς.
Το υπόμνημα αυτό το οποίο υπογράφεται από τον Πρόεδρο του ΣΕΔΗΚ Γιώργο Μαρινάκη Δήμαρχο Ρεθύμνης, είναι το 3ο κατά σειρά που υποβάλλεται για το ίδιο θέμα τους τελευταίους 6 μήνες αφού, όπως τονίζεται σε αυτό, τα υπομνήματα αρ.71/14-4-2021 και 133/16-12-2021 δεν φαίνεται να εξήφθησαν υπόψη και ούτε καν απαντήθηκαν.
Όπως υπογραμμίζεται στο υπόμνημα αυτό, ενώ η ελαιοκαλλιέργεια στις άλλες Κοινοτικές χώρες (Ισπανία, Ιταλία) ενισχύεται και υποστηρίζεται, στην Ελλάδα, παρά την τεραστία πολιτιστική, κοινωνική, οικονομική, επισιτιστική και περιβαλλοντική σημασία της, εξομοιώνεται με ασκεπείς εκτάσεις (αροτραίες) και βοσκοτόπους και οδηγείται σε δραματική κατάρρευση.
Ωστόσο, η ελαιοκαλλιέργεια στην χωρά μας, η οποια επί χιλιάδες χρόνια είναι άρρηκτα δεμένη με την πολιτιστική, θρησκευτική και οικονομική ζωή των κατοίκων της, εξακολουθεί και σήμερα να έχει ιδιαιτέρα υψηλή στρατηγική αξία. Προσφέρει εισόδημα και απασχόληση άμεσα στο 40 % των αγροτικών εκμεταλλεύσεων της χωράς (Πιν.1), συμβάλλει σημαντικά στο εξαγωγικό εμπόριο, ενισχύει την επισιτιστική ασφάλεια, ενώ παράλληλα αποτελεί ένα φυσικό δάσος, τεράστιας περιβαλλοντικής αξίας, που συμβάλλει αποφασιστικά στις νέες στρατηγικές της ΕΕ «Από το χωράφι στο τραπέζι» και «Βιοποικιλότητα».
Επιπτώσεις ισχύουσας ΚΑΠ στην Ελαιοκαλλιέργεια
Με την ισχύουσα ΚΑΠ, ο τομέας της ελαιοκομίας, όχι μόνο δεν ενισχύθηκε αλλά αντίθετα, υποβαθμίστηκε και δέχτηκε σοβαρά πλήγματα. Μεταξύ αυτών τα κυριότερα ήταν:
1.Oι ελαιώνες, ενώ δεν αποτελούν μια απλή εδαφική έκταση, αλλά μια μόνιμη επένδυση, η οποία απαιτεί μόχθους γενεών για να υπάρξουν, εντάχθηκαν αδικαιολόγητα στην περιφέρεια «Δενδρώδεις καλλιέργειες» και ενισχύονται με βάση την έκταση του εδάφους που καταλαμβάνουν και όχι με την πραγματική δική τους αξία, η οποία είναι πολλαπλάσια της αξίας του εδάφους
2.Οι ενισχύσεις που προβλέπονται για τους ελαιοπαραγωγούς είναι αντιστρόφως ανάλογες με τον συνολικό αριθμό τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΣΔΕ (Πιν.1) οι ελαιοκομικές εκμεταλλεύσεις, ενώ αποτελούν το 40% του συνόλου των γεωργικών εκμεταλλεύσεων της χώρας, απολαμβάνουν μόνο το 20% περίπου του συνόλου των ενισχύσεων.
3.Οι ενισχύσεις των περίπου 550 εκατ.€, που επί δεκαετίες παρεχόταν μόνο στους ελαιώνες, αφού μειώθηκαν αρχικά σε μόνο 470 εκατ. €, κατανεμήθηκαν στην συνέχεια σε σειρά άλλων δενδρωδών καλλιεργειών, με αποτέλεσμα η ανά στρέμμα αναλογούσα ενίσχυση να μειωθεί μέχρι και 70%
4.Η εθνική απόφαση περικοπής των ενισχύσεων των παραγωγών με εκτάσεις κάτω από 4 στρ. ή με ενισχύσεις χαμηλότερες των 250 ευρώ, η όποια – με δεδομένο ότι η μέση έκταση ελαιώνων ανά παραγωγό στην Κρήτη είναι μόλις 11 στρ.- συνετέλεσε ώστε χιλιάδες ελαιοπαραγωγοί, άνω του 30%, του συνόλου, να τεθούν εκτός ενισχύσεων.
Η ιδιαιτερότητα των παραδοσιακών ελαιώνων
Οπωσδήποτε, με την πολιτική υποβάθμισης της ελαιοκαλλιέργειας, ιδιαιτέρα ευάλωτοι υπήρξαν οι παραδοσιακοί ελαιώνες της χώρας οι οποίοι συνήθως βρίσκονται σε επικλινείς δύσβατες περιοχές, έχουν αυξημένο κόστος καλλιέργειας και χαμηλή παραγωγικότητα.
Ένα μεγάλο ποσοστό τους άρχισαν να εγκαταλείπονται, να μένουν ακαλλιέργητοι, να καταλαμβάνονται από ζιζάνια και να γίνονται θύματα πυρκαγιών (βλ. Φώτο) με οδυνηρές συνέπειες στο περιβάλλον, το κλίμα και την διάβρωση του εδάφους!
Ωστόσο, η κοινωνική και ιδίως η περιβαλλοντική αξία των ελαιώνων αυτών είναι τεράστια αφού:
-Λειτουργούν ως ένα φυσικό δάσος που με το αειθαλές φύλλωμά τους αποτελούν ένα μόνιμο και ανέξοδο απορροφητήρα CO2 που συμβάλλει αποφασιστικά στην αποτροπή της κλιματικής κρίσης.
– Φιλοξενούν πολυάριθμα είδη χλωρίδας και πανίδας, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην διατήρηση της «βιοποικιλότητας»
Η προστασία των παραδοσιακών Ισπανίας
Ενώ στην Ελλάδα, ελαιώνες με την νέα ΚΑΠ υποβαθμίζονται και εξομοιώνονται με ασκεπείς εκτάσεις και βοσκότοπους, στην Ισπανία και Ιταλία τυγχάνουν ιδιαίτερης στήριξης,
Στην Ισπανία, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο Υπουργός Γεωργίας κ. Planas, οι παραδοσιακοί ελαιώνες, συμφωνά με το στρατηγικό σχέδιο της χωράς εντάσσονται στις συνδεδεμένες ενισχύσεις και στα οικολογικά σχήματα.
Ειδικότερα στο μετρό αυτό εντάσσονται γενικά οι ξερικοί ελαιώνες που βρίσκονται σε εδάφη με κλίσεις άνω από 25% ,αλλά και οι ελαιώνες με μικρότερες κλίσεις που .έχουν πυκνότητα φύτευσης μέχρι 8 δέντρα ανά στρέμμα.
Το μέτρο επικρότησε η Ένωση Μικρών Αγροτών (UPA) Ανδαλουσίας η οποια το χαρακτήρισε ως “ιστορικό ορόσημο”
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Σ.Ε.ΔΗ.Κ.
Ο ΣΕΔΗΚ μετά τα παραπάνω προτείνει όπως το ΥπΑΑΤ εξετάσει και εντάξει στο σχέδιο της ΚΑΠ άλλα και στα Εθνικά σχέδια τα έξης:
Στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ:
1. Ένταξη της Ελαιοκαλλιέργειας σε χωριστή ειδική «αγρονομική περιφέρεια» μέσα στην οποία οι άμεσες ενισχύσεις θα πρέπει να διατηρηθούν και αν χρειαστεί, να τεθούν σε πλαίσια μόνο αγρονομικής περιφερειακής σύγκλισης.
2. Υποστηριξη των παραδοσιακών ελαιώνων που βρίσκονται σε δύσβατες περιοχές με ένταξη τους στις συνδεδεμένες και αναδιανεμητικές ενισχύσεις, ανεξάρτητα από την έκταση τους.
3. Αποκατασταση των περικομένων ενισχύσεων των μικρών ελαιοπαραγωγών με ελαιώνες κάτω των 4 στρ. και ενισχύσεις κάτω από 250 ευρώ και ένταξη τους στο μέτρο των ενισχύσεων των 1250€ που προτείνεται από θεσμούς της ΕΕ για μικρούς παραγωγούς.
Στο πλαίσιο της εθνικής πολιτικής:
1. Εξυγίανση της διάθεση του ελαιολάδου με θέσπιση μέτρων για την διάθεση του χύμα με πλειοδοτικούς διαγωνισμούς και την δημιουργία μεγάλων βιώσιμων μονάδων τυποποίησης και εξαγωγών.
2. Προστασία της ποιότητας με ένταξη της Δακοκτονίας στις φιλοπεριβαλλοντικές δράσεις και ριζική αναδιοργάνωση της εφαρμογή της όπως έχει αναφερθεί σε άλλα υπομνήματα.
3. Κάλυψη από ΕΛΓΑ των ζημιών στις ελιές από καύσωνες στην άνθηση, αφού η εξαίρεση τους με τον ισχύοντα κανονισμό είναι άδικη και δεν έχει καμία επιστημονική ή αγρονομική βάση.
Θολό το τοπίο της αγοράς ελαιολάδου στην Ισπανία
■ Αισιόδοξες οι υπηρεσίες, απαισιόδοξες οι οργανώσεις!
Παρά την απαισιοδοξία που διακατέχει τους παραγώγους της Ισπανίας από την δυσμενή εξέλιξη της ελαιοκαλλιέργειας τους τελευταίους δύο μήνες, εξαιτίας των καυσώνων του Μαΐου και Ιουνίου, υπάρχει κάποια αισιοδοξία για την εξισορρόπηση της ζημιάς με την καλύτερη εμπορευματοποίηση του προϊόντος.
Την άποψη αυτή έχει η AICA (Υπηρεσία Πληροφοριών και Ελέγχου Τροφίμων) της χώρας με βάση τα στοιχεία του εμπορικού ισοζυγίου ελαιολάδου που επεξεργάστηκε τον Μάιο, τα οποία δείχνουν ένα αυξημένο όγκο ετήσιας εμπορευματοποίησης του προϊόντος της τάξης των 1.100.000 τόνων.
Το γεγονός αυτό θεωρείται από την AICA θετικό για τους παραγωγούς γιατί οι τιμές στις οποίες έχουν κλείσει οι συμβάσεις είναι πραγματικά αποδεκτές και κερδοφόρες.
Ωστόσο δεν είναι τον ίδιο βαθμό οι εκτιμήσεις των δύο μεγάλων κλαδικών ενώσεων ελαιολάδου της χώρας Asoliva και Anierac.
Μειώθηκαν τελευταία οι εξαγωγές
Σύμφωνα με την Asoliva,(Εθνική Ένωση Βιομηχανίας και Εξαγωγικού Εμπορίου Ελαιολάδου) που συγκεντρώνει τους μεγάλους βιομηχανικούς εξαγωγείς λαδιών, το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους οι εξαγωγές χύμα και τυποποιημένου ελαιολάδου μειώθηκαν κατά 16,7%, κυρίως λόγω της αύξησης κατά 40% στις τιμές παραγωγού.
Οι εξαγωγές εμφιαλωμένου ενώ διατηρήθηκαν ίδιες στις Κοινοτικές χώρες, σημείωσαν σημαντικές πτώσεις εκτός αυτών. Στις μη Κοινοτικές χώρες της Ευρώπης μειωθήκαν κατά 15,3%, στην Βόρεια Αμερική (ΗΠΑ, Καναδάς) κατά 10% και στις χώρες της Ασίας και Ειρηνικού κατά 24%.
Οι εξαγωγές χύμα, παρουσίασαν συνολική μείωση 23,4% η οποία σημειώθηκε στην Κοινοτική αγορά ήταν 32,5%, στις ΗΠΑ και Καναδά 19,6%, στο Μεξικό και Αργεντινή 33,3%, στη Μέση Ανατολή και Αφρική και 24,3% και στην Ασία και Ειρηνικό 18,6%.
Πτωτική η εσωτερική κατανάλωση
Σύμφωνα με την Anierac (Εθνική Ένωση Βιομηχανιών Τυποποίησης και Ραφιναρίας Βρώσιμων Ελαίων) η εσωτερική κατανάλωση ελαιολάδου της Ισπανίας, δεν είναι θετική εδώ και μερικά χρόνια.
Τα στοιχεία των τελευταίων ετών δείχνουν ότι κινείται μεταξύ 500.000 – 543.000 τόνους χωρίς να παρουσιάζει τάσεις αύξησης. Αντίθετα η κατανάλωση ηλιελαίου στην χώρα, εκτός από τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο μετά την εισβολή στην Ουκρανία, παρουσιάζει αυξητικές τάσεις
Συμφώνα με την Anierac η κρίση του ηλιέλαιου που ξεκίνησε τον Μάρτιο με τιμές άνω των 3€/λίτρο, βοήθησε τις εταιρείες τροφίμων και παρόμοιων προϊόντων να βρουν στο ελαιόλαδο μια εναλλακτική λύση που μπορεί να προσαρμοστεί στις ανάγκες τους, με συνακόλουθο όφελος για τον κλάδο μας
Τιμές: Συνεχίζεται η άνοδος στην Ισπανία
■ Σταθερότητα στην Ελλάδα και Ιταλία!
Οι μέγιστες τιμές του έξτρα παρθένου που αυξηθήκαν αιφνίδια την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου στην Ισπανία, φαίνεται ότι διατηρούνται στα ίδια η και ελαφρά υψηλοτέρα επίπεδα και την τρέχουσα εβδομάδα φθάνοντας στα 4,04 €/κ. (Πιν.1)
Το γεγονός δεν έχει αποδοθεί ακόμη σε συγκεκριμένους λόγους, φαίνεται όμως ότι τελικά σχετίζεται με κάποια αύξηση της ζήτησης, αφού την τρέχουσα εβδομάδα οι αγορές των Έξτρα αυξηθήκαν κατά 55% και των Λαμπάντε κατά 380%
Στην Ελλάδα οι τιμές του έξτρα Παρθένου αυτή την εβδομάδα διατηρηθήκαν στα ίδια επίπεδα. Στην Κρήτη κυμανθήκαν μεταξύ 3,52-3,30€/kg, στην Πελοπόννησο μεταξύ 3,50 -3,25 €/kg και στην Κέρκυρα στα 3,65€/κ (Πιν.1).
Επίσης στην Ιταλία οι τιμές του έξτρα διατηρηθήκαν στα ίδια επίπεδα κυμαινόμενες μεταξύ 6,30€/κ οι μέγιστες και μέχρι 3,95€/κ οι ελάχιστες, παρά το ότι οι εκεί κλιματικές συνθήκες δεν εξελίσσονται καθόλου ευνοϊκά για την αγροτική παραγωγή και η Κυβέρνηση σχεδιάζει την κήρυξη ορισμένων περιοχών σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης
Στη σύνοδο του ΝΑΤΟ το ισπανικό ελαιόλαδο!
■ Πρωταγωνιστής στις γαστρονομικές εκδηλώσεις και στα επίσημα γεύματα
Το Υπουργείο Γεωργίας της Ισπανίας άδραξε την ευκαιρία να προβαλλει το Ισπανικο Ελαιολαδο στην Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, η οποία πραγματοποιηθηκε προσφατα στη Μαδρίτη.
Προσφερε Ισπανικα φαγητα παρασκευασμενα με έξτρα παρθένο ελαιόλαδο στο πρωινό που παραθεσε η βασίλισσα Letizia στο Teatro Real, στις συντροφους των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων που συναντώνται στη Μαδριτη
Κατά τη διάρκεια του πρωινού, πραγματοποιηθηκε μια ενημερωτικη γευσιγνωσία των τριών Eξτρα Παρθενων Ελαιολαδων της Ισπανιας που βραβευτηκαν στον διαγωνισμο Food of Spain, στις τρεις κατηγοριες Sweet Green Fruity, Bitter Green Fruity και Ripe Fruity.
Οι σύντροφοι των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων του ΝΑΤΟ μπόρεσαν να διαπιστωσουν τις διαφορετικές γευσεις που χαρακτηρίζουν το Ισπανικο ελαιολαδο που αποτελει, όπως δηλωσε εκπροσωπος του Υπουργειου Γεωργίας, πρωταγωνιστικό προϊόν της Ισπανικής γαστρονομίας και θεμελιώδες στοιχείο της Μεσογειακής
Το Eξτρα Παρθενο Ελαιολαδο ήταν επίσης ο πρωταγωνιστής των δείπνων που προσφέρθηκαν σε αυτή την Ιστορική σύνοδο κορυφής.
Ετσι, ήταν βασικο μέρος του μενού που ετοίμασε ο σεφ Paco Roncero (δύο αστέρια Michelin) που ήταν υπεύθυνος για την προετοιμασία του πρώτου δείπνου που προσφέρθηκε από τους Βασιλείς στο Βασιλικό Παλάτι και του μενου που προσεφερε σεφ José Andrés έχει αναλάβει την προετοιμασία του τελευταίου δείπνου εργασίας, που προσέφερε ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης, Pedro Sánchez, στο Μουσείο Πράδο.
Ομοίως, το ελαιολαδο πρωταγωνιστησε και στο γευμα που διοργανωσε η Ισπανική Κυβερνηση για τις συντρόφους των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων , στο Εθνικό Μουσείο Τέχνης «Βασιλισσα Σοφία».
* Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του (nmixel@otenet.gr)
