Στις Περιφέρειες μεταφέρει το Υπουργείο την ευθύνη της Δακοκτονίας!
■ Ενώ παραβλέπει τις δικές του κομβικές ευθύνες για προμήθειες, προσλήψεις και πιστώσεις!
Την πλήρη ευθύνη της εφαρμογής του προγράμματος Δακοκτονίας μεταφέρει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΥπΑΑΤ) στις ΔΑΟΚ, με την απάντηση που τελικά έδωσε για το Υπόμνημα αρ.25/25-07-2022 του ΣΕΔΗΚ για την Δακοκτονία, σε έγγραφη ερώτηση που υπέβαλαν Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Κρήτης
Οι ευθύνες στις… ΔΑΟΚ!
Με την απάντηση του αυτή το ΥπΑΑΤ στο υπόμνημα του ΣΕΔΗΚ (βλέπε www.sedik.gr ΕΛΑΙΟΝΕΑ 24-8-22) χωρίς να αναφέρεται στις συγκεκριμένες παρατηρήσεις και προτάσεις του ΣΕΔΗΚ, αποδίδει πλήρη ευθύνη στις ΔΑΟΚ των Περιφερειών για την εφαρμογή της δακοκτονίας, παραβλέποντας ότι το ίδιο κρατεί επίμονα στην αρμοδιότητα του τα κομβικά και κρίσιμα «κλειδιά» της εφαρμογής της. Τις προμήθειες φαρμάκων και τις προσλήψεις προσωπικού και την χρηματοδότηση του προγράμματος που είναι συνήθως ποσοτικά και ποιοτικά τελείως ανεπαρκή και χρονικά καθυστερημένα με συνέπεια να καθίσταται αδύνατη και η έγκαιρη και η πλήρης εφαρμογή του συστήματος.
Έτσι, συνήθως τα φάρμακα που αγοράζονται δεν χρησιμοποιούνται κατά την περίοδο για την οποία προορίζονται, αλλά για την επόμενη και μάλιστα χωρίς να ελέγχεται η διατήρηση της αποτελεσματικότητάς τους. Και αυτό μάλιστα συμβαίνει και φέτος αφού η παράδοση της φετινής προμήθειας δεν έγινε ακόμη, ενώ η περίοδος της δακοκτονίας ήδη βαδίζει προς το τέλος της!
Από την άλλη πλευρά, οι προσλήψεις εποπτικού προσωπικού (Γεωπόνων Τομεαρχών), γίνονται κατά κανόνα αρκετά καθυστερημένα, συνήθως αρκετά μετά την έναρξη της δακοκτονίας, με αποτέλεσμα ο πρώτος κρίσιμος γενικός ψεκασμός να γίνεται χωρίς αυτούς και να αφήνεται η εποπτεία του στο προσωπικό των συνήθως υποστελεχομένων ΔΑΟΚ.
Όμως η κύρια γενεσιουργός αιτία της αναποτελεσματικότητας της δακοκτονίας είναι η δραματική μείωση των διατιθεμένων πιστώσεων οι οποίες (Σχ.1) μετά την κατά 50% περικοπή τους κατά την μετά -μνημονιακή περίοδο, εξακολουθούν να είναι ακόμα μειωμένες κατά 30% σε επίπεδο Ελλάδας και κατά 40% σε επίπεδο Κρήτης! Και το έλλειμμα αυτό είναι φανερό ότι γίνεται προσπάθεια να καλυφθεί τεχνηέντως με εξοικονόμηση πιστώσεων με τις καθυστερήσεις και άρα και τις πληρωμές των προσλήψεων και των φάρμακων! Ήδη από τις καθυστερήσεις των προμηθειών των φαρμάκων έχουν εξοικονομηθεί οι δαπάνες μιας ολόκληρης χρονιάς!
Μετά από αυτά, είναι τελείως ανεξήγητη η τάση διαφόρων παραγόντων να εξωραΐζουν τα πράγματα και να αποδίδουν τελικά στον «καλό καιρό» της Κρήτης και στην έλλειψη καυσώνων την αναποτελεσματικότητα της φετινής δακοκτονίας!
Ευτυχώς όμως κάποιοι παράγοντες της Περιφέρειας, αρχίζουν να αντιλαμβάνονται και να δηλώνουν και δημοσίως ότι απαιτείται αναβάθμιση του συστήματος, δηλαδή αυτό που επί χρόνια προτείνεται και με τα υπομνήματα του ΣΕΔΗΚ ότι δηλαδη απαιτείται «ριζική αναδιοργάνωση της δακοκτονίας.
Αγωνία στην Ισπανία για
τις επιπτώσεις της ξηρασίας και… ελπίδες για βροχές!
■ Εκτιμήσεις φορέων της χώρας για την παγκόσμια παραγωγή και τις τιμές
Συνεχίζεται και εντείνεται, σε όλες σχεδόν τις Μεσογειακές χώρες η αγωνία και η ανησυχία για στην ερχόμενη ελαιοπαραγωγή, αλλά και για τις εξελίξεις στην κατανάλωση ελαιολάδου. Και αυτό γιατί, όπως είναι φυσικό, από τις εξελιξεις αυτές θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό το ύψος των τιμών παραγωγού αλλά και καταναλωτή.
Επίκεντρο του ενδιαφέροντος από πλευράς παραγωγής είναι οι εξελίξεις στην παραγωγή της Ισπανίας η οποία ενώ υπό κανονικές συνθήκες αποτελεί σχεδόν το μισό της παγκόσμιας, φέτος φαίνεται να είναι αρκετά μειωμένη. Και αυτό γιατι ενώ έχει ήδη υποστεί σημαντικές ζημιές κατά την άνθηση από καύσωνες, διέρχεται μια ακόμη δοκιμασία λόγω της συνεχιζόμενης ξηρασίας.
Από την άλλη πλευρά το ενδιαφέρον για την κατανάλωση, ιδίως στις Ευρωπαϊκές χώρες, επικεντρώνεται στις επιπτώσεις στην οικονομία των νοικοκυριών από την ενεργειακή κρίση.
Στην Ισπανία καίτοι η ανησυχία για την συνεχιζόμενη ξηρασία αρχίζει να μετριάζεται από τις ελπίδες που παρέχει η μετεωρολογική πρόβλεψη για επικείμενες καταιγίδες, δεν παύει να υπάρχει κάποια σημαντική αβεβαιότητα για την ερχόμενη ελαιοπαραγωγή.
Αρχικά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που έγιναν κατά την διάσκεψη των Αγροδιατροφικών Συνεταιρισμών της Ισπανίας στις 14 Ιουλίου, η επόμενη σοδειά υπολογίστηκε (Πιν.1) γενικά μειωμένη σε σχέση με τον μέσο όρο της περασμένης τετραετίας κατά -16% σε επίπεδο Κόσμου και κατά -37% (918.000 τον.) στην Ισπανία. Αυξημένη εκτιμήθηκε μόνο στην Ελλάδα κατά +39% και στην Τουρκία +39%.
Πρόσφατα, σύμφωνα με έρευνα μεγάλης Ισπανικής ιστοσελίδας, οι εκτιμήσεις των μεγάλων Αγροδιατροφικών οργανώσεων της χώρας έχουν ως έξης:
Σύμφωνα με την πολύ μεγάλη εξαγωγική αγροδιατροφική Acesur η ερχόμενη ελαιοπαραγωγή εκτιμάται σε τόνους ως έξης: Ισπανία 1.150.000, Πορτογαλία: 150.000, Ιταλία: 260.000,
Τυνησία: 240.000, Ελλάδα: 310.000, Τουρκία: 280.000, υπόλοιπες χώρες 450.000 και συνολικά σε επίπεδο κόσμου σε 2.830.000 τον. που είναι 21% χαμηλότερη από την παραγωγή 2021/22
Κατά την Συνεταιρική DCOOP: «κάθε μέρα που περνά χωρίς βροχή, κάνει τις εκτιμήσεις πιο απαισιόδοξες και αυξάνει την πιθανότητα η ελαιοπαραγωγή της χ’ωρας να μειωθεί κατά 30% σε σχέση με την παραγωγή του 2021/22.
Σύμφωνα με την μεγάλη ιδιωτική επιχείρηση Sovena η παραγωγή της Ισπανίας μπορεί να κυμανθεί μεταξύ 1,0εως 1,2 εκατ. τόνους
Κατά την Συνεταιρική Deoleo η παραγωγή Ιταλίας και Πορτογαλίας θα είναι χαμηλότερη κατά 20%, της Τυνησίας και Τουρκίας υψηλότερη κατά 12% ενώ η παραγωγή της Ελλάδας που προμηθεύει κυρίως την Ιταλική αγορά, εκτιμάται αυξημένη κατά 70%.
Τελικά, σύμφωνα με την Ιστοσελίδα, θα πρέπει να αναμένουμε και τις εκτιμήσεις του Υπουργείου Γεωργίας και της Περιφέρειας της Ανδαλουσίας κατά τις επόμενες εβδομάδες για να έχουμε καλύτερες πληροφορίες.
Πάντως, τα δεδομένα στις χώρες της Μεσογείου σύμφωνα με εμπορικούς φορείς δεν θα αντισταθμίσουν τη χαμηλότερη Ισπανική παραγωγή, αφού εκτός από την Ελλάδα και την Τουρκία, που μέχρι σήμερα φαίνεται να έχουν αυξημένη παραγωγή, οι υπόλοιπες χώρες έχουν περίπου ίδια η και χαμηλότερη
Το σήμα για ελαιοτριβεία και το πρόγραμμα για επενδύσεις απαιτούν προσαρμογή στην πράξη
Ο Ελαιοτουρισμός αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη και με αρκετά συγκριτικά πλεονεκτήματα μορφή τουρισμού που προσαρμόζεται ιδιαίτερα στις κλιματικές και κοινωνικές συνθήκες της χώρας και ιδιαίτερα της Κρήτης
Ήδη για την ανάπτυξη του Ελαιοτουρισμού πραγματοποιούνται τελευταία αρκετά βήματα στην Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα.
Ο ΣΕΔΗΚ στην Κρήτη προωθεί βήμα-βήμα την εναλλακτική και πολλά υποσχόμενη αυτή μορφή τουρισμού τώρα και αρκετά χρόνια με διάφορες δράσεις ανάδειξης ελαιοκομικών μνημείων και προώθησης έλαιο-τουριστικών επιχειρήσεων.
Μεταξύ των δράσεων αυτών του ΣΕΔΗΚ τα τελευταία είναι η αναγνώριση, ανακήρυξη και ανάπλαση Μνημειακών Ελαιοδέντρων, η ανάδειξη ελαιοκομικών αρχαιολογικών μνημείων Μινωικής και Μετά-Βυζαντινής περιόδου, η προώθηση της λειτουργίας Έλαιο-Μουσείων και η ανάδειξη «τουριστικών ελαιοτριβείων» και «ελαιοταβερνών».
Παράλληλα ο ΣΕΔΗΚ έχει οργανώσει σειρά από περιηγητικές ημερίδες στα Χανιά, Ηράκλειο , Ρέθυμνο και Λασίθι με επισκέψεις σε Ελαιοκομικά αξιοθέατα ενδιαφερόμενων ελαιοπαραγωγών, ελαιοτριβέων, εκπαιδευτικών και παραγόντων του τουρισμού.
Τα αποτελέσματα είναι αρκετά ενθαρρυντικά. Οι αναπλασμενες Μνημειακές ελιές και τα ενεργά Ελαιο-Μουσεία δέχονται κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες έλληνες και ξένους, ενώ και αρκετα «Τουριστικά ελαιοτριβεία» και «Ελαιοταβερνες» που αναδεικνύουν τις υγεινές και πολιτιστικές ιδιότητες του ελαιολάδου, λειτουργούν με μεγάλη επιτυχία.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτά θα μπορούσαν να είναι πολλαπλάσια, εάν υπήρχε κατάλληλος επιτελικός σχεδιασμός με κατάλληλη προβολή των μοναδων και παροχή ειδικών κινήτρων και ενισχύσεων από πλευράς πολιτείας.
Στα πλαίσια αυτά θετικές είναι οι κρατικές πρωτοβουλίες που ανακοινώθηκαν τελευταία για χορήγηση σήματος σε επισκέψιμα Ελαιοτριβεία από το Υπουργείο Τουρισμού όπως και το πρόγραμμα πράσινου Αγροτουρισμού του Υπουργείου Αγροτικης Ανάπτυξης. Θα μπορούσαν όμως να είναι αποτελεσματικότερες εάν ηταν περισσότερο προσαρμοσμένες στις συνθήκες και δυνατότητες που υπάρχουν στην πράξη
Σήμα επισκέψιμων ελαιοτριβείων
Ήδη από τις 9/9/2022 έληξε η δημόσια διαβούλευση για την θεσμοθέτηση ειδικού σήματος Επισκέψιμων Ελαιοτριβείων και αναμένεται η έκδοση της σχετικής ΚΥΑ από το Υπουργεία Τουρισμού και ΥπΑΑΤ.
Σύμφωνα με την υπό έκδοση ΚΥΑ, τα Επισκέψιμα Ελαιοτριβεία για να λάβουν το σχετικό σήμα θα πρέπει να πληρούν ορισμένες δυνατότητες προσβασιμότητας και προδιαγραφές υποδομών και υπηρεσιών υποδοχής, φιλοξενίας, ξενάγησης και εστίασης οι οποίες αναλύονται λεπτομερώς στο σχέδιο που είχε τεθεί προς διαβούλευση.
Ωστόσο, ενώ οι προδιαγραφές αυτές είναι και πολυάριθμες και πολλές από αυτές αρκετά δαπανηρές, δεν προβλέπεται καμιά ειδική οικονομική ενίσχυση για την πραγματοποίηση τους, πράγμα που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αμεσα αν θελουμε ο θεσμος αυτό να επιτυχει.
Σύμφωνα με το σχέδιο της ΚΥΑ στους χώρους των επισκέψιμων ελαιοτριβείων μπορούν να λειτουργούν επιχειρήσεις εστίασης, πώλησης προϊόντων αλλά και ενοικιαζόμενων επιπλωμένων δωματίων – διαμερισμάτων.
Το Σήμα Επισκέψιμου Ελαιοτριβείου (Σ.Ε.ΕΛ.) θα εκδίδεται από την Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού (Π.Υ.Τ.) του Υπουργείου Τουρισμού και θα ισχύει για πέντε (5) έτη από την ημερομηνία έκδοσής του.
Για τη χορήγηση του Σήματος Επισκέψιμου Ελαιοτριβείου υποβάλλεται σχετική αίτηση με τα δικαιολογητικά που αναφέρονται στην ΚΥΑ
Ο “Πράσινος” Αγροτουρισμός!
Σε εξέλιξη βρίσκεται το προγραμμα «Πράσινος αγροτουρισμός» του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων,το οποιο θα μπορούσε να συμβάλλει στην ανάπτυξη του Ελαιοτουρισμού. Ωστόσο το ύψος του συνολικού προϋπολογισμού του προγράμματος αυτού που είναι 49 εκατ. ευρώ και το ύψος της ενίσχυσης κατά δικαιούχο που είναι 30-50% του προϋπολογισμού του και θα κυμαίνεται από 500.000 έως 12.500.000 ευρώ, είναι φανερό ότι δεν θα επιτρέψουν να μετάσχουν στο πρόγραμμα πανω από 100 το πολύ μικρές η 4-5 μεγάλες επιχειρήσεις σε ολη την χώρα!.
Παράλληλα ο όρος που θέτει το πρόγραμμα για υποχρεωτική συνεργασία 5 τουλάχιστο νομικών και συλλογικών οντοτήτων κατά δικαιούχο, σίγουρα περιορίζει το ενδιαφέρον ακόμη περισσότερο..
Οπωσδήποτε όμως οι επιλέξιμες δαπάνες και δραστηριότητες που ορίζονται με το προγραμμα αυτό φαίνονται αρκετά κατάλληλες για τις προσπαθειες και πρωτοβουλίες που έχουν ήδη αρχίσει ή μπορούν να αρχίσουν στην χώρα και ιδιαίτερα στην Κρήτη.
Επομένως κάποια αναπροσαρμογή του προγράμματος για μικρότερες και γιατί όχι και για ατομικές περιπτώσεις θα μπορούσε να το κάνει πλέον εφικτό στην πράξη
Τιμές: Γενικεύεται η ανοδική τάση στα έξτρα στην Ελλάδα και σε όλα στην Ισπανία!
Κρίσιμος παράγων οι προβλέψεις για βροχές στη Ισπανία
Οι εκτιμήσεις για σημαντικά μειωμένη παραγωγή της Ισπανίας και άλλων Μεσογειακών χωρών, εξαιτίας της παρατεινομένης ξηρασίας καίτοι δεν συμφωνούν απολυτά μεταξύ τους συνεχίζουν να ασκούν ελαφρές αυξητικές επιδράσεις στην Ισπανική και την Ελληνική αγορά ελαιολάδου.
Ωστόσο οι επιδράσεις αυτές ενώ θα μπορούσαν να είναι και εντονότερες, την εβδομάδα αυτή παρουσίασαν κάποια στασιμότητα εξαιτίας των προγνώσεων για κάποιες βροχοπτώσεις που αναμένεται να φέρει στην Ισπανία τις μέρες αυτές η τροπική καταιγίδα Danielle αλλά και εξαιτίας των ανακοινώσεων από την ΕΕ ότι τα αποθέματα την 1η Οκτωβρίου θα είναι περίπου 660.000 τόνους, δηλαδη υψηλοτέρα κατά 50.000 τόνους από πέρυσι.
Έτσι, στην Ισπανία την εβδομάδα που πέρασε οι τιμές του έξτρα παρθένου αυξηθήκαν ελαφρά φθάνοντας στα 4,34 €/κ (Πιν.1), ενώ οι τιμές του (κοινού) Παρθένου συνεχίζουν στα 3,85€/κ και του Βιομηχανικού (Λαμπάντε) στα 3,88€/κ . .
Στην Ελλάδα, οι τιμές του έξτρα παρουσίασαν κάποια αξιόλογη ανοδική ταση πλησιάζοντας τις τιμές Ισπανίας κυμαινόμενες στην Κρήτη από 3,70-3,40€/κ. και στην Πελοπόννησο μεταξύ 3,95 -3,50 €/ κ ενώ στην Κέρκυρα παραμένουν στα 4,20€/κ.
Στην Ιταλία οι τιμές του έξτρα διατηρούν κάποια σταθερότητα κυμαινόμενες μεταξύ 3,80€/κ – 6,30€/κ για τα έξτρα και μεταξύ 9,10-14,5 €/κ για τα ΠΟΠ.
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του (nmixel@otenet.gr)
