Με ψεκασμούς ολικής κάλυψης αμύνονται οι παραγωγοί στις επιθέσεις του δάκου
■ Ανάγκη για σωστή εφαρμογή και για έλεγχο των εντομοκτόνων
Σειρά λαθών και ελλείψεων και όχι οι καιρικές συνθήκες του τυπικού φέτος καλοκαιριού, φαίνεται ότι άνοιξαν την «κερκόπορτα» και σμήνη Δάκου επιχειρούν να «αλώσουν» την πλούσια φετινή σοδειά στην Κρήτη αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας.
Οι δακοσυλήψεις σχεδόν παντού είναι αυξημένες, ενώ και δακοπροσβολές του ελαιοκάρπου αρχίζουν πλέον να εμφανίζονται ανησυχητικά σε ορισμένες περιοχές! Καίτοι δεν υπάρχουν επίσημες εκτιμήσεις, οι υπάρχουσες ζημιές από δακοπροσβολές φαίνεται να είναι προς το παρόν περιορισμένες και εντοπισμένες. Έτσι υπάρχουν παραγωγοί που αναφέρουν ποσοστά προσβολών πάνω από 10% αλλά στην πλειονότητα τους οι ελαιώνες της Κρήτης, μέχρι τώρα τουλάχιστο, δείχνουν να είναι απρόσβλητοι. Δεν είναι όμως γνωστό πως θα εξελιχτούν οι δακοπροσβολές και σε αυτούς κατά την κρίσιμη περίοδο που απομένει μέχρι την συγκομιδή.
Σε ένταση οι ψεκασμοί ολικής κάλυψης
Κάτω από τις συνθήκες αυτές, η μόνη αποτελεσματική λύση, θα μπορούσε να είναι κάποιοι έντονοι όπως και πέρυσι καύσωνες που όμως στο έξης φαίνονται μάλλον απίθανοι. Έτσι, οι παραγωγοί, όσοι βέβαια μπορούν, αναγκάζονται να καταφεύγουν σε ψεκασμούς ολικής κάλυψης με φάρμακα που σε αρκετές περιπτώσεις δεν φαίνεται να γνωρίζουν αν είναι η όχι κατάλληλα ή και απαγορευμένα! Και οι ψεκασμοί αυτοί κατά πληροφορίες εφαρμόζονται σε μεγάλη έκταση και σε περιπτώσεις ακόμη που δεν χρειάζεται. Έτσι, έκτος από το επί πλέον σημαντικό κόστος που επωμίζονται διατρέχουν και τον κίνδυνο της παραγωγής προϊόντος με ανεπίτρεπτα υπολείμματα φαρμάκων επικίνδυνα για την υγεία των καταναλωτών αλλά και αιτία για χαμηλότερες τιμές! Σωστό είναι, επομένως, οι αρμόδιες υπηρεσίες να καθοδηγήσουν τους παραγώγους αλλά και να ελέγξουν την διάθεση και χρήση επιτρεπόμενων και μη φαρμάκων.
Αποφυγή αβασάνιστων συστάσεων
Παράλληλα όμως, την κρίσιμη αυτή περίοδο έκτος από τους ψεκασμούς κάλυψης τους όποιους εμμέσως πλην σαφώς συστήνουν και οι υπηρεσίες, δεν λείπουν και οι περίεργες και δήθεν εύκολες αλλά αρκετά αβασάνιστες συστάσεις όπως «μην ποτίζετε τις ελιές» ή «μαζέψτε τις ελιές νωρίς για να βγάλετε αγουρόλαδο»! Οι συστάσεις αυτές βέβαια, ενώ κατά βάθος αποσκοπούν στην αποφυγή των προσβολών από δάκο, στερούνται επιστημονικής και οικονομικής σοβαρότητας! Γιατί στην πράξη και οι συρρικνωμένοι από ξηρασία καρποί αλλά και οι πρόωρα συγκομισμένοι για αγουρόλαδα, έχουν τόσο χαμηλές αποδόσεις ώστε να χάνεται και το μισό της παραγωγής! Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι, αποδόσεις άγουρου καρπού λιανολιάς σε λαδι ήταν 10%-12% (8-10 προς 1), αντί 20-25% που είναι το κανονικό! Επομένως πρόωρη συγκομιδή για αγουρόλαδο συμφέρει μονό όταν εκ των πρότερων εξασφαλιστεί τιμή διάθεσης του τουλάχιστο διπλάσια!
Σε εξέλιξη νέο θεσμικό πλαίσιο για το ελαιόλαδο!
■ Απίθανο όμως να αλλάξει η ισχύουσα ορολογία που ευνοεί τα επεξεργασμένα βιομηχανικά λάδια!
Το ελαιόλαδο θα αποκτήσει νέο θεσμικό πλαίσιο με επικαιροποίηση του υπάρχοντος με νέο κανονισμό που θα τροποποιεί τον ισχύοντα (ΕΕ) αριθ. 2568/91 και τον (ΕΕ) αριθ. 29/2012, συμφωνά σχέδιο που επεξεργάζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Υπουργός Γεωργίας της Ισπανίας Λουίς Πλάνας, δήλωσε ότι ένας από τους κύριους στόχους του Υπουργείου του, όταν η Ισπανία θα ασκεί την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 2023, θα είναι η συζήτηση της πρότασης για την επισήμανση των τροφίμων και διαβεβαίωσε ότι θα εργαστεί ώστε το ελαιόλαδο να αποκτήσει την θέση που του αξίζει. Ωστόσο όπως φαίνεται από τα υπό αναθεώρηση σημεία που αναφέρονται στην συνέχεια δεν φαίνεται να υπάρξουν σοβαρές μεταβολές στη βασική ορολογία του ελαιολάδου η οποια σκανδαλωδώς ευνοεί τα επεξεργασμένα βιομηχανικά ελαιόλαδα ώστε τελικά να πουλιούνται και ακριβότερα από ότι το εξτρά παρθένου, όπως επισημαίνεται και στο ΒΗΜΑ ( 25.09.22). Και αυτό γιατί μεταξύ άλλων επιτρέπει την πολύ ελκυστική ονομασία «Εξευγενισμένο» σε ελαιόλαδα που πριν την χημική επεξεργασία τους χαρακτηρίζονταν ως Βιομηχανικά ακατάλληλα προς βρώση! Όπως επισημαίνει η AINIA (μεγάλο τεχνολογικό κέντρο της Ισπανίας) με ανακοίνωση της η νέα νομοθετική πρόταση θα βασίζεται στην εμπειρία που απέκτησε η ΕΕ την τελευταία δεκαετία και θα στοχεύει στην απλοποίηση και αποσαφήνιση ορισμένων πτυχών του θεσμικού πλαισίου κυριότερες από τις όποιες είναι: Μείγματα ελαιολάδου: Θα επιτρέπεται μόνο οι κατηγορίες ελαιολάδου των οποίων η πώληση επιτρέπεται στον τελικό καταναλωτή να αναμιγνύονται με άλλα φυτικά έλαια ή να ενσωματώνονται σε προϊόντα διατροφής. Θα αποκλείονται επομένως η χρήση των βιομηχανικών η λαμπάντα σε τρόφιμα Συστήματα κλεισίματος: Θα εξασφαλίζουν την γνησιότητα του ελαιολάδου που πωλείται στο λιανικό εμπόριο με μικρά δοχεία που διαθέτουν κατάλληλο σύστημα κλεισίματος. Αναγνωσιμότητα πληροφοριών: Οι υποχρεωτικές ενδείξεις της ετικέτας θα είναι ευανάγνωστες και ως εκ τούτου, θα θεσπίζονται πρότυπα αναγνωσιμότητας Αποθήκευση ελαιολάδου: Αφού έχει αποδειχθεί ότι το φως και η θερμότητα έχουν αρνητικές επιπτώσεις, η ετικέτα πρέπει να αναφέρει σαφώς τις συγκεκριμένες συνθήκες αποθήκευσης που πρέπει να ακολουθεί ο καταναλωτής. Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης: Προκειμένου να αποφευχθεί η σύγχυση μεταξύ των καταναλωτών και κατά συνέπεια, να αποφευχθούν διαταραχές της αγοράς, είναι σκόπιμο να διατηρηθούν ονομασίες προέλευσης σε ευρεία κλίμακα για τα ελαιόλαδα ΠΟΠ και ΠΓΕ. Ηλικία του ελαιολάδου: Τα κράτη μέλη μπορούν να ορίσουν υποχρεωτικές πληροφορίες για την ηλικία ενός ελαιολάδου πως το έτος συγκομιδής. Προϊόντα διατροφής με ελαιόλαδο: Προς αποφυγή παραπλάνησης του καταναλωτή, οι ετικέτες πρέπει να αναγράφουν σαφώς το ποσοστό του ελαιολάδου
Τιμές: Αυξήθηκαν στα 4,70 στην Ισπανία και στα 4,06 στην Κρήτη!
■ Διαγωνισμοί και δημοπρασίες η διαφανής και συμφέρουσα μέθοδος διάθεσης
Η συνεχιζόμενη ανομβρία στις ελαιοκομικές περιοχές της Ισπανίας και οι συνεχείς εκτιμήσεις από εθνικούς και διεθνείς φορείς για μειωμένη παραγωγή στην ΕΕ και ιδίως στην Ισπανία συνεχίζουν να ασκούν αυξητικές επιδράσεις στις τιμές στην Ισπανική αλλά και την Ελληνική αγορά ελαιολάδου. Οι αυξητικές αυτές επιδράσεις, οι οποίες παρουσίασαν κάποια κάμψη εξαιτίας των προγνώσεων για κάποιες βροχοπτώσεις που θα έφερνε η τροπική καταιγίδα Danielle στη Ισπανία, επανήλθαν μετά την διάψευση των ελπίδων αυτών και ήδη οι μέγιστες τιμές στην Ισπανία έφτασαν στα 4,70€/κ (Πιν.1)! Ανάλογες, αλλά μικρότερης κλίμακας αυξήσεις παρουσιαστήκαν όμως και στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Κρήτη όπου η τιμή 4,06€/κ που έτυχε με πρόσφατο διαγωνισμό ο Αγρ. Συν/σμος Ζακρου έσπασε το φράγμα των 4 ευρώ ενώ οι τιμές και άλλων ελαιουργείων ανεβήκαν στα 3,70-3,80€/κ ! Ωστόσο, φαίνεται ότι σε αρκετές περιπτώσεις ελαιοτριβεία καταφέρνουν με διαφορές αιτιολογίες να πληρώνουν λαδια 0,3ο με 3,35€/κ, πράγμα που δείχνει ότι η διάθεση με διαγωνισμούς αποτελεί όχι μονό την πλέον διαφανή, αλλά και συμφέρουσα μέθοδο διάθεσης. Και βασικός λόγος είναι ότι αναγκάζει τους αγοραστές σε ανταγωνισμό και περιορίζει τον ρόλο των μεσαζόντων. Η εφαρμογή όμως των διαγωνισμών στην πράξη αποτελεί βεβαία θέμα πρωτίστως των ελαιοτριβείων, ιδίως των Συν/κων, αλλά και των παραγωγών οι όποιοι πρέπει να συστήσουν στα ελαιοτριβεία να την υιοθετήσουν. Η εφαρμογή της είναι ανέξοδη αφού ο ΣΕΔΗΚ δημοσιεύει δωρεάν τις προσκλήσεις των διαγωνισμών η δημοπρασιών όπως διαπιστώνουν όσοι παρακολουθούν την ιστοσελίδα του ΣΕΔΗΚ www.sedik.gr Τελικά (Πιν.1), στην Ελλάδα, την εβδομάδα που πέρασε, οι τιμές του έξτρα παρουσίασαν κάποια αξιόλογη ανοδική τάση κυμαινόμενες στην Κρήτη από 3,50-4,06€/κ., στην Πελοπόννησο από 3,60 -3,90 €/ κ , ενώ στην Κέρκυρα παραμένουν ψηλότερα στα 4,20€/κ Στην Ισπανία την ίδια εβδομάδα οι τιμές του έξτρα κυμάνθηκαν από 3,86 έως 4, 70€/κ ενώ στην Ιταλία κυμάνθηκαν από 3,95€/κ -έως 5,30€/κ τα έξτρα και από 9,20-14,60€/κ τα ΠΟΠ
Μεγάλη απαισιοδοξία και της Copa-Cogeca για την ερχόμενη ελαιοπαραγωγή στην Ε.Ε.
■ Επιτροπή “Ξηρασίας” συγκροτεί η Περιφέρεια Ανδαλουσίας!
Η μείωση της παραγωγής ελαιολάδου και επιτραπέζιων ελιών της φετινής χρονιάς (2022/23) δεν αφορά μόνο την Ισπανία, αλλά την πλειονότητα των ελαιοπαραγωγών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με εξαίρεση την Ελλάδα! Σε αυτό καταλήγει έκθεση της «Copa-Cogeca» της κορυφαίας οργάνωσης Αγροτικών Συλλόγων και Συνεταιρισμών της ΕΕ, η οποία εκτιμά ότι η ερχόμενη παραγωγή στην ΕΕ θα είναι μειωμένη κατά 35% για το ελαιόλαδο και κατά 30% για τις βρώσιμες ελιές σε σχέση με πέρυσι και έτσι δύσκολο φαίνεται να φτάσει το 1,5 εκατ. τόνους αντί 2,2 εκατ. τόνους που ήταν πέρυσι. Στην έκθεσή της, η Copa-Cogeca τονίζει ότι η κατάσταση στην Ισπανία είναι ιδιαίτερα ανησυχητική διότι η ξηρασία και οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν επηρεάσει σημαντικά την ανάπτυξη του ελαιοκάρπου σε σημείο ώστε πολλοί ξηρικοί ελαιώνες είναι απίθανο αν αξίζει να συγκομιστούν ενώ και οι αρδευόμενοι θα αποδώσουν μόνο εάν βρέξει αρκετά τις επόμενες ημέρες. Στην Ισπανία επισημαίνει η έκθεση, με τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις, η παραγωγή θα μπορούσε να μειωθεί στο μισό της παραγωγής του 2021/22 που ήταν 1,488 εκατ.τονοι και να πέσει στους 750.000 τόνους ενώ στην περίπτωση που η ξηρασία συνεχιστεί, μπορεί να επηρεαστεί και η παραγωγή του επόμενου έτους. Στην Ιταλία η παραγωγή αναμένεται να μειωθεί κατά 30% λόγω παρενιαυτοφορίας και ξηρασίας, στην Πορτογαλία για τους ίδιους λόγους , αναμένεται να μειωθεί κατά 40% και στη Γαλλία κατά 44%. Αντίθετα, στην Ελλάδα η ελαιοπαραγωγή αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά, σημειώνοντας αύξηση έως και 29% σε σχέση με πέρυσι και να φθίση τους 300 χιλ.τονους καίτοι η εξέλιξη της εξαρτάται από την φυτοϋγειονομική κατάσταση της στην Κρήτη! Όσον αφορά τις επιτραπέζιες ελιές, οι τρέχουσες εκτιμήσεις δείχνουν τάση παρόμοια με αυτή του ελαιολάδου. Έτσι αναμένεται πτώση της παραγωγής τους στην Ισπανία 35%, στην Ιταλία στην Πορτογαλία 25 – 50% και στην Γαλλία 42%
Επιτροπή “ξηρασίας” στην Ανδαλουσία
Στην Ισπανία η συνέχιση της ανομβρίας και η διάψευση των ελπίδων για βροχές που θα έφερνε η καταιγίδα «Danielle» στις ελαιοπαραγωγικές περιοχές έχει εντείνει την ανησυχία παραγωγών και παραγόντων. Έτσι, μετά από την μεγάλη συνδιάσκεψη «στρογγυλού τραπεζιού» υπηρεσιακών και παραγωγικών παραγόντων που έγινε στις αρχές Σεπτεμβρίου ακολούθησε η συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης της Ξηρασίας την οποια συγκρότησε η Περιφέρεια της Ανδαλουσίας στην οποια προήδρευσε η Πρόεδρος της Περιφέρειας Ανδαλουσίας, Juanma Moreno Bonilla Μετά την συνεδρίαση η Συμβουλος Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Carmen Crespo τόνισε ότι «έχουμε μια ξηρασία που δεν είναι τυχαία, αλλά οφείλεται στην κλιματική αλλαγή. Γιατί πρεπει να την αντιμετωπίσουμε με μέτρα βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα. Χρειαζόμαστε , όπως είπε, νερό και γιαυτό εργαζόμαστε να αναπτύξουμε όλους τους υδάτινους πόρους κάθε λεκάνης απορροής αλλά και όλες τις πήγες νερού, από την μεταφορά από άλλες περιοχές μέχρι την αφαλάτωση και την ανακύκλωση.
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι δρ γεωπόνος, πρώην δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και επιστ. σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του (nmixel@otenet.gr)
