Προβλέψεις της Ε.Ε. για το μέλλον της ελαιοκαλλιέργειας μέχρι το 2030
■ Αύξηση της παραγωγής, της κατανάλωσης και των εξαγωγών… θολό όμως το τοπίο για τις τιμές
■ Επέκταση υπερεντατικών ελαιώνων Ισπανίας και προβλήματα παραδοσιακών Ιταλίας και Ελλάδας
Αυξητικές τάσεις θα παρουσιάσει γενικά η παραγωγή αλλά και η κατανάλωση και κατ’ επέκταση οι εξαγωγές ελαιολάδου στο επίπεδο της Ε.Ε. τα επόμενα χρόνια μέχρι το 2030, εκτιμά με έκθεσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EC), χωρίς όμως να καμιά αναφορά για τις τιμές παραγωγού, αφήνοντας θολό το τοπίο για την εξέλιξή τους!
Παράλληλα διευκρινίζει ότι η παραγωγή θα αυξηθεί κυρίως με τους νέους ελαιώνες εντατικής και υπερεντατικής μορφής που επεκτείνονται στην Ιβηρική χερσόνησο, ενώ η κατανάλωση θα αυξηθεί λόγω της νέας τάσης για σπιτικό υγιεινό φαγητό.
Παράγοντες που θα επηρεάσουν την παραγωγή
Σύμφωνα με τις γενικές εκτιμήσεις της έκθεσης, η Ευρωπαϊκή παραγωγή κατά τα επόμενα χρόνια, θα δέχεται την επήρεια θετικών και αρνητικών παραγόντων. Τελικά όμως θα εξελιχθεί με αυξητικό ρυθμό 1,1% κατά μ.ο. ετησίως και θα αυξηθεί κατά 400.000 τόνους μέχρι το 2030, φτάνοντας τα 2,4 εκατ. τόνους, από τα 2 εκατ. τόνους που ήταν το 2019.
Βασικός παράγων για την αύξηση αυτή θα είναι η υψηλότερη παραγωγικότητα των νέων και αρδευόμενων φυτειών, καθώς και των σχημάτων εντατικής και υπερεντατικής μορφής που διαδίδονται τελευταία στις χώρες της Ιβηρικής, Ισπανία και Πορτογαλία.
Αντίθετα παράγοντες που θα επιδράσουν αρνητικά στην ελαιοπαραγωγή της ΕΕ, είναι η μειωμένη παραγωγικότητα των παραδοσιακών ελαιώνων κυρίως στην Ιταλία και Ελλάδα, το μικρό μέγεθος των εκμεταλλεύσεων που είναι κάτω από 50 στρέμματα, αλλά και η ηλικία των ιδιοκτητών οι οποίοι κατά 70% περίπου είναι άνω των 55 ετών.
Αρνητικά θα επιδράσουν επίσης οι περιβαλλοντικές ανησυχίες για την υπερβολική χρήση νερού και λιπασμάτων, ο ανταγωνισμός πλέον επικερδών καλλιεργειών (π.χ. αμυγδαλιάς) που εκτιμάται ότι θα περιορίσει την ελαιοκαλλιέργεια κατά 0,2% ετησίως, αλλά και η νέα τάση για παραγωγή αγουρελαίου, το οποίο παράγεται με πολύ χαμηλότερες αποδόσεις.
Τάσεις που θα επηρεάσουν
την κατανάλωση
Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΕ, η μελλοντική κατανάλωση ελαιολάδου θα επηρεαστεί θετικά από την αυξανόμενη δημοτικότητα του σπιτικού και υγιεινού φαγητού που διαδόθηκε με την πανδημία, αλλά και από τις ανησυχίες των νεότερων γενεών για την υγεία και το περιβάλλον.
Στις κύριες ελαιοπαραγωγικές χώρες της ΕΕ (Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα) η πτωτική τάση, που υπήρχε τα τελευταία χρόνια στην κατανάλωση ελαιολάδου, αναμένεται να καμφθεί έως το 2030, καταγράφοντας ετησία πτώση -0,8% σε σύγκριση με 3% της περιόδου 2004-2018.
Παράλληλα, σε άλλα κράτη μέλη, η ανοδική τάση της κατανάλωσης αναμένεται να επιταχυνθεί (+3,3% έναντι της παλαιότερης + 2,3%), κυρίως λόγω των εκστρατειών ευαισθητοποίησης και της προοδευτικής ενσωμάτωσης του ελαιολάδου στους σύγχρονους τρόπους εστίασης.
Τελικά, μέχρι το 2030, εκτιμάται ότι το μερίδιο των κρατών αυτών στη συνολική κατανάλωση της ΕΕ, θα αυξηθεί κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες φθάνοντας στο 32%.
Πού και πώς θα αυξηθούν
οι εξαγωγές
Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΕ, η κατανάλωση στις μη παραγωγικές παραδοσιακές, αλλά και νέες αγορές (ΗΠΑ, Κινά, Ρωσία, Β. Ευρώπη, Ιαπωνία, Καναδάς κ.α.) φαίνεται ότι μπορεί να αυξηθεί, αυξάνοντας την ζήτηση και ευνοώντας την αύξηση των εξαγωγών.
Παράλληλα η έκθεση εκτιμά ότι το αναπτυξιακό δυναμικό των εξαγωγών της ΕΕ, θα αυξηθεί κατά 3,3% ετησίως, λόγω της χαμηλότερης κατά κεφαλήν κατανάλωσης σε πολλά μέρη του κόσμου.
Επίσης οι διαφημιστικές εκστρατείες που οργανώνονται σε διάφορες χώρες, αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αύξηση της κατανάλωσης και των εξαγωγών τόσο στις παραδοσιακές όσο και στις νέες αγορές.
Θολές οι εξελίξεις
για τις τιμές παραγωγού;
Ωστόσο, περίεργο είναι, το γεγονός ότι η έκθεση της Ε.Ε., ενώ αναφέρεται σε τόσους παράγοντες και τάσεις που σχετίζονται με την παραγωγή, την κατανάλωση και τις εξαγωγές, δεν κάνει καμιά πρόβλεψη για τις τιμές παραγωγού!
Και αυτό δείχνει ότι αποφεύγει να ασχοληθεί με το πώς διαμορφώνονται ή και παραμορφώνονται οι κανόνες της αγοράς από τις μεγάλες αλυσίδες μεταποίησης και διανομής, ανενόχλητα, χωρίς αντιδράσεις των παραγωγών αλλά και …. των πολιτικών!
Έτσι, είναι φανερό, ότι τα πράγματα δεν πρόκειται να αλλάξουν αν δεν υπάρξει κάποια αφύπνιση του παραγωγικού κόσμου και κάποιο ουσιαστικό ενδιαφέρον από την πλευρά των πολιτικών!
Τιμές: Συνεχίζουν χαμηλές στην Ελλάδα και υψηλές στην Ιταλία!
■ Άρχισε η διάθεση με διαγωνισμούς από Συν/σμούς στην Ανατολική Κρήτη
Ερωτηματικά για τη μη εφαρμογή τους στη Δυτική!
Στα ίδια επίπεδα με την προηγούμενη εβδομάδα, σύμφωνα με Δελτίο Τιμών του ΣΕΔΗΚ της 29-12-20, κινούνται οι μέγιστες και ελάχιστες τιμές στην Ελλάδα και Ιταλία ενώ σημαντική κάμψη παρουσιάζουν οι μέγιστες στην Ισπανία (Πιν.1).
Στην Ελλάδα στην συνήθη αγορά με απ ευθείας πώληση, ή με «κόψιμο» στα Ελαιοτριβεία οι μέγιστες κυμαίνονται στα 2,70€/κ, και οι ελάχιστες 2,45-2,50€/κ.
Παράλληλα άρχισε η διάθεση με διαγωνισμούς από Συν/σμους στην Ανατολική Κρήτη, ενώ στην Δυτική η ορθή και διαφανής αυτή μορφή διάθεσης, δεν είναι γνωστό γιατί δεν εφαρμόζεται μέχρι σήμερα .
Έτσι, στα 2,72€/κ κατακυρώθηκε στις 22-12-20 διαγωνισμός του Α.Σ Παλαικάστρου Σητείας για 60 τόνους οξύτητας 0,4ο , ενώ ήδη άνοιξε και νέος διαγωνισμός του Α.Σ. Τουρλωτής για ποσότητα 30 τόνων οξύτητας 0,3 με καταληκτική ημερομηνία προσφορών την 8-1-2021
Στην Ισπανία οι μέγιστες τιμές έπεσαν στα 3,20€/κ ενώ οι ελάχιστες παρέμειναν στα 2,25€/κ
Στην Ιταλία διατηρούνται συνεχώς αρκετά υψηλότερα στα 4,90 €/κ οι μέγιστες και στα 4,40€/κ οι ελάχιστες σημειώνοντας διαφορά 2,20€ από Ελλάδα.
Στην Τυνησία παρουσίασαν κάποια ελαφρά άνοδο κυμαινόμενες στα 2,48€/κ.
Συνεχίζουν άριστες οι ποιότητες ακόμη και στις εκτός δακοκτονίας περιοχές!
■ Ανάγκη για μελέτη των δεδομένων της περσινής και φετινής χρονιάς
Προς ολοκλήρωση προχωρεί ήδη η συγκομιδή σε αρκετές περιοχές της Κρήτης και της Πελοποννήσου, ενώ σε άλλες περιοχές της χώρας έχει συγκομιστεί το μισό περίπου της σοδειάς.
Και είναι ευχάριστο το γεγονός ότι το επίπεδο της ποιότητας είναι πολύ καλό, όχι μόνο στις περιοχές όπου εφαρμόστηκε, αλλά και σε περιοχές όπου, με απόφαση των παραγωγών ή και άλλων δυσκολιών, δεν εφαρμόστηκε καθόλου η κρατική δακοκτονία!
Έτσι, δημιουργούνται εύλογα επιστημονικά ερωτήματα για το κατά πόσο η εξέλιξη αυτή πρεπει να αποδοθεί μόνο στην δακοκτονία η και κυρίως στις καιρικές συνθήκες (καύσωνες Αυγούστου χαμηλές θερμοκρασίες Νοέμβριου) οι όποιες καθήλωσαν η και εξουδετέρωσαν το έντομο και στις εκτός δακοκτονίας περιοχές .
Βέβαια, κανείς δεν αρνείται ότι φέτος έγιναν πράγματι αρκετοί και ίσως περισσότεροι από ότι έπρεπε ψεκασμοί. Όμως αν έγιναν στην ώρα τους, ιδίως οι πρώτοι, αν είχαν ολική εφαρμογή και αν έγιναν πάντοτε με τα κατάλληλα φάρμακα, αποτελούν θέματα που απαιτούν σοβαρή διερεύνηση και πειστικές απαντήσεις. Σχετικό είναι το άρθρο του πρ. Καθηγητή Εντομολογίας του Πανεπιστήμιου Κρήτης Αριστ. Οικονομόπουλου,(αναδημοσιεύεται στο www.sedik.gr) που λό
γω της καταγωγής του (από τον Αποκόρωνα) γνωρίζει επιστημονικά όχι μόνο τον Δάκο αλλά και τις συνθήκες της Κρήτης.
Οι αποδόσεις, ιδίως στην Ανατολική Κρήτη, ιδίως σε περιοχές με υψηλή καρποφορία, εξακολουθούν να είναι πολύ χαμηλές, φθάνοντας ακόμη και στα 9-11 προς ένα, δηλαδή σε 9-11%, ποσοστό που δείχνει τι θα γινόταν αν οι παραγωγοί εφάρμοζαν τις συστάσεις για πρόωρη συγκομιδή από τέλη Σεπτεμβρίου- αρχές Οκτώβριου!
Επομένως, καλό είναι να υπάρξει σοβαρή μελέτη των δεδομένων και της περσινής καταστροφής άλλα και της φετινής επιτυχίας, με συναγωγή ρεαλιστικών συμπερασμάτων.
Διαγωνισμοί Σ.Ε.ΔΗ.Κ. για την ποιότητα
και διάθεση του ελαιολάδου
■ Απευθύνονται κυρίως σε Συνεταιρικά και Ιδιωτικά Ελαιοτριβεία
Με στόχο να αναδειχθεί και αξιοποιηθεί το ποιοτικό επίπεδο της φετινής ελαιοπαραγωγής αλλά και οι ορθές πρακτικές διάθεσης του ελαιολάδου από τα Συνεταιρικά και Ιδιωτικά Ελαιοτριβεία, το Δ.Σ. του ΣΕΔΗΚ, σε πρόσφατη συνεδρίαση του, αποφάσισε να προκηρυχθούν διαγωνισμοί δυο χωριστοί διαγωνισμοί: για την ποιότητα και την διάθεση τους ελαιολάδου.
Συνοπτική ανακοίνωση για τους διαγωνισμούς αυτούς, υπάρχει στην ιστοσελίδα του ΣΕΔΗΚ ενώ αναλυτικότερα οι όροι και διαδικασία θα ανακοινωθούν σε όσους στείλουν εκδήλωση ενδιαφέροντος μέχρι 08-1-2021, στο e-mail: info@sedik.gr, σύμφωνα με το υπόδειγμα που υπάρχει στο www.sedik.gr
Στην οργάνωση των διαγωνισμών αυτών εκτός του ΣΕΔΗΚ έχουν προσκληθεί να μετάσχουν η Περιφέρεια Κρήτης, το Ινστιτούτο Ελιάς, το ΜΑΙΧ, Πανεπιστήμια και άλλοι ελαιουργικοί φορείς
Στους διαγωνισμούς αυτούς μπορούν να συμμετάσχουν δωρεάν Συνεταιρικά και Ιδιωτικά Ελαιοτριβεία των Δήμων Μελών του ΣΕΔΗΚ που αποδέχονται τις διαδικασίες των διαγωνισμών.
Στον διαγωνισμό ποιότητας στόχος είναι να επιβραβευτεί η ποιότητα ελαιολάδου σχετικά μεγάλων περιοχών και γιαυτό με τον διαγωνισμό αυτό θα βραβευτούν μεγάλες παρτίδες ελαιολάδου 20-100 τόνων ενώ τα δείγματα θα ληφθούν από επιτροπές και θα αξιολογηθούν με χημική ανάλυση και οργανοληπτική αξιολόγηση
Στον διαγωνισμό διάθεσης, στόχος είναι να επιβραβευτούν ορθές διαδικασίες που εξασφαλίζουν διαφάνεια και ανταγωνιστικότητα των αγοραστών και καλύτερα αποτελέσματα ως προς τις τιμές παραγωγού. Γιαυτό και θα βραβευτούν Συν/κές οργανώσεις και Ιδιωτικές Επιχειρήσεις οι οποίες εφαρμόζουν διαγωνισμούς και δημοπρασίες, η απευθείας αγορά με διαφανείς, δημοσιευμένες και κοινές για όλους τιμές, καθώς και με σαφή και γνωστή κλιμάκωση της διαφοροποίησης τους, αναλόγως ποιότητας .
Η αξιολόγηση των διαγωνιζόμενων θα γίνει από επιτροπές ειδικών επιστημόνων τα ονόματα των όποιων δεν θα ανακοινωθούν πριν από την απονομή των διακρίσεων.
Τα βραβεία θα είναι καλαίσθητες πλακέτες με την ΧΡΥΣΗ, ΑΡΓΥΡΗ και ΧΑΛΚΙΝΗ Μινωική Ελιά και Έπαινοι σε χαρτί τύπου πάπυρος και μπορεί να είναι περισσότερα του ενός ή και κανένα σε κάθε βαθμίδα και θα απονεμηθούν σε ειδικές εκδηλώσεις, εάν οι υγειονομικές συνθήκες το επιτρέπουν ή εικονικές ( μέσω διαδικτύου) και θα λάβουν ευρεία δημοσιότητα.
Η Τουρκία ίδρυσε Μουσείο Λαδιού και… προσκαλεί για ένα ταξίδι στον χρόνο!
Ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο προτείνει το Μουσείο ελαιολάδου που βρίσκεται στον Δήμο Altinozu, της επαρχίας Hatay της Τουρκίας, στους επισκέπτες του.
Το Μουσείο αυτό είναι εγκατεστημένο σε ένα παλιό ελαιοτριβείο περίπου 300 χρονών, μέσα σε μια περιοχή που έχει περίπου πέντε εκατομμύρια ελαιόδεντρα και ξεχωρίζει για την παραγωγή ελιών και ελαιολάδου.
Σύμφωνα με δηλώσεις του Δημάρχου του Altınözü, κ. Rıfat Sari, το Μουσείο αυτό παρουσιάζει την εξέλιξη της παραγωγής ελαιολάδου στον χρόνο και από το άνοιγμά του το 2017, έχει δεχτεί 60.000 ντόπιους και ξένους επισκέπτες, συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στον τουρισμό. Σε αίθουσα του Μουσείου προσφέρονται προς πώληση βρώσιμες ελιές και ελαιόλαδο, παρέχοντας μια ευκαιρία εσόδων για τους κατοίκους της περιοχής. Το Μουσείο απεικονίζει, όπως είπε, το ταξίδι της παραγωγής ελαιολάδου από την εποχή της χρήσης αλόγων για τη άλεση των ελιών και της αποθήκευσης του λαδιού σε πηγάδια.
Την εποχή αυτή, όπως τόνισε, νωρίς το πρωί, οι γείτονες μάζευαν τις ελιές από τα δέντρα και τις άλεθαν με μια πέτρα ενός τόνου που περιστρεφόταν με άλογο. Μετά το υλικό που έμοιαζε με ζύμη τοποθετούνταν σε κάδους και στη συνέχεια συμπιεζόταν ενώ με το χέρι, βρεχόταν με βραστό νερό. Το λάδι, συλλεγόταν από την επιφάνεια του νερού.
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ.
Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ.
Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του (nmixel@otenet.gr)
