Ελαιοκομικά νέα

Θύματα της “Μήδειας” και οι ελιές της Κρήτης
Άμεσες ζημιές από σπασίματα και ενδεχόμενες από παγετούς

Φαίνεται ότι η χιονοθύελλα “Μήδεια”, στο πέρασμα της από την Κρήτη, εκτός από τις πολλαπλές ζημιές που προκάλεσε σε οικισμούς, εγκαταστάσεις, δρόμους και ηλεκτρικά δίκτυα, δεν παρέλειψε και τις ελιές αρκετών περιοχών, τις οποίες «στόλισε» με άφθονο χιόνι στα κλαδιά τους!

Όπως διαπιστώθηκε από τηλεφωνικές επαφές με Δήμους και Συν/σμούς, οι κυριότερες ελαιοκομικές περιοχές τις οποίες η Μήδεια επισκέφτηκε, προκαλώντας ζημιές στα δέντρα με σπασίματα κλώνων από το βάρος του χιονιού, ήταν οι περιοχές των ορεινών περιοχών του Σελίνου στα Χανιά, του Αμαρίου στο Ρέθυμνο και Νότιας πλευράς του Ψηλορείτη στο Ηράκλειο.

Και στις τρεις αυτές περιοχές επικρατούν ελαιώνες από παλαιά και πανύψηλα δέντρα των ποικιλιών Τσουνάτης (στα Χανιά) , Θρουμπολιάς (στο Ρέθυμνο) και Χοντρολιάς (στο Ηράκλειο) που συνήθως συγκομίζονται με φυσική πτώση του καρπού και συλλογή του από δίκτυα.

Και προς το παρόν, βέβαια, οι ζημιές αυτές αφορούν μόνο σπασίματα κλώνων που στην πράξη αποτελούν ένα αυθαίρετο φυσικό «κλάδεμα από το χιόνι», όπως το ονομάζουν οι ελαιοπαραγωγοί και όχι τόσο καταστροφή της παραγωγής η όποια φέτος ήταν λιγοστή έως και μηδέν.

Σε λίγες περιπτώσεις πεδινών και ημιορεινών περιοχών, όπου η άνθηση είχε ήδη αρχίσει, λόγω των θερμών και ξηρών συνθηκών που είχαν προηγηθεί τον φετινό χειμώνα, ενδεχόμενο είναι να υπάρξουν και ζημιές στην πρώιμη αυτή άνθηση, οι οποίες παραδόξως, αποζημιώνονται από τον κανονισμό του ΕΛΓΑ!

Ωστόσο, αγωνία υπάρχει και για σημαντικές ζημιές που μπορεί να προκληθούν στο φυτικό κεφάλαιο (κορμούς και κλώνους δέντρων) από παγετό ο οποίος μπορεί να προκληθεί στις επόμενες ημέρες, με αναστροφή θερμοκρασίας, εάν επικρατήσουν καιρικές συνθήκες με διαυγή ατμόσφαιρα και πνοή ανέμων από την πλευρά χιονισμένων βουνοκορφών.

Ένας τέτοιος παγετός, υπενθυμίζεται ότι έπληξε τους πεδινούς ελαιώνες της περιοχής γύρω από το Καστέλι Πεδιάδας το 2004, προκαλώντας καταστροφές οι οποίες χρειάστηκε αρκετά χρόνια να αποκατασταθούν. Οι ζημιές αυτές, εάν υπάρξουν, δυστυχώς μπορούν να αποζημιωθούν μόνο πιστώσεις Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων ΚΟΕ–ΠΣΕΑ, οι οποίες όμως είναι χρονοβόρες και χορηγούνται υπό ειδικές προϋποθέσεις.

Ολοκληρώθηκε η ελαιοσυγκομιδή με άριστη ποιότητα αλλά χαμηλή παραγωγή
Μειωμένη εκτιμάται η παραγωγή και στην Ισπανία

Ολοκληρώθηκε πλέον η ελαιοσυγκομιδή και τα περισσότερα ελαιοτριβεία έχουν ήδη κλείσει σε όλη την χώρα, έκτος από λίγα τα όποια εργάζονται ακόμα, κυρίως στην Ανατολική Κρήτη, όπου εκτιμάται ότι το 10 % περίπου της παραγωγής δεν έχει ακόμα συγκομιστεί.

Και βασικός λόγος της καθυστέρησης στην Ανατ. Κρήτη ήταν κυρίως οι πολύ χαμηλές αποδόσεις του ελαιοκάρπου σε λάδι, οι οποίες στην αρχή, σε περιοχές με υψηλή παραγωγή, κυμαίνονταν από 7-10/1 δηλαδή 14-10%.

Έτσι, οι λίγοι ελαιοπαραγωγοί που τόλμησαν, σύμφωνα και με τις βιαστικές συστάσεις των υπηρεσιών, να αρχίσουν νωρίς , αναγκάστηκαν να διακόψουν την συγκομιδη και να επανέλθουν αργότερα όταν οι αποδόσεις βελτιώθηκαν φθάνοντας κοντά στα φυσιολογικά για την ποικιλία επίπεδα 4,5-5/1 (20-23%).

Οπωσδήποτε από πλευράς ποιοτικής, η φετινή ελληνική ελαιοπαραγωγή, φαίνεται ότι, παρά τους αρχικούς φόβους για δακοπροσβολές, τελικά με την δραστική συνδρομή και των καιρικών συνθηκών (καύσωνες Αυγούστου) κατάφερε να διαφύγει αβλαβής, ακόμα και στις περιοχές στις οποίες δεν εφαρμοζόταν δακοκτονία!

Έτσι, στην Κρήτη τουλάχιστον, εκτιμάται ότι σε ποσοστό άνω του 90% το ελαιόλαδο που έχει παραχθεί φέτος, κατατάσσεται στο πολύ υψηλό ποιοτικό επίπεδο, όχι απλά του έξτρα, αλλά του υπέρ- έξτρα (extrisimmo) παρθένου

Αντίθετα από πλευράς ποσότητας η φετινή παραγωγή, δεν ήταν ικανοποιητική. Οι χαμηλές αποδόσεις του ελαιοκάρπου σε ελαιόλαδο, αλλά και οι τοπικές ζημιές από χαλαζοπτώσεις και βροχοπτώσεις, τελικά οδήγησαν σε συνολική ποσότητα χαμηλότερη από ότι αρχικά εκτιμήθηκε.

Έτσι, καίτοι επίσημες εκτιμήσεις δεν υπάρχουν, φαίνεται ότι σε επίπεδο χώρας η φετινή ελαιοπαραγωγή αντί για 240.000 τόνους, όπως εκτιμήθηκε αρχικά, θα κυμανθεί περίπου στους 200.000 τόνους και της Κρήτης στους 75-80.000 τόνους.

Χαμηλότερη η παραγωγή και στην Ισπανία

Βέβαια, παρόμοιες με την Ελλάδα είναι εξελίξεις για το ύψος της παραγωγής και στην Ισπανία, όπου μια σειρά από λόγους, όπως η έλλειψη βροχών, οι υψηλές θερμοκρασίες φθινοπώρου και οι ζημιές από την καταιγίδα Filomena οι αποδόσεις ελαιοκάρπου σε λαδι μειώθηκαν αισθητά αφού στην Ανδαλουσία την κυρία ελαιοπαραγωγική περιοχή της Ισπανίας, τον Ιανουάριο, έφθιναν μόλις στο 17,7%, αντί του 21% που είναι ο συνήθης μέσος όρος για την περίοδο αυτή.

Σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας Πληροφοριών και Ελέγχου Τροφίμων (AICA), η παραγωγή ελαιολάδου που πραγματοποιήθηκε μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου 2021 στην χώρα, ήταν 1.103.000 τόνους, πράγμα που δείχνει ότι είναι δύσκολο να επιτευχθεί τελικά η αρχική πρόβλεψη για συνολική παραγωγή 1.450.000 τόνους.

Έτσι, στην κυρία ελαιοπαραγωγική Περιφέρεια της Ανδαλουσίας, η παραγωγή της όποιας αρχικά εκτιμήθηκε σε 1.350.000 τόνους, τελικά στην πράξη εκτιμάται ότι θα πέσει στις 1.050.000.

Τιμές: σταθερά χαμηλές στην Ελλάδα
Ενώ άρχισαν να αυξάνονται στην Ισπανία!

Ενώ η φετινή ελαιοσυγκομιδή έχει σχεδόν ολοκληρωθεί στο σύνολο της χώρας, το ενδιαφέρον στρέφεται πλέον στις τιμές από τις όποιες θα εξαρτηθεί εάν είναι δυνατόν να αναπληρωθεί ένα μέρος του εισοδήματος το οποίο απωλέσθηκε λόγω των φετινών χαμηλών αποδόσεων και καιρικών ζημιών, αλλά και λόγω των καταστροφικών περσινών δακοπροσβολών.

Ωστόσο οι εξελίξεις στις τιμές παραγωγού δεν είναι καθόλου ευχάριστες.
Στην Ελλάδα, οι μέγιστες τιμές για ελαιόλαδα extrissima (υπέρ-έξτρα) οξύτητας 0,3ο , σύμφωνα με το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 9-2-2021 (βλέπε www.sedik.gr) οι πλείστες φτάνουν τα 2,70€/κ, ενώ τα αντίστοιχα στην Ισπανία φτάνουν στα 3,40€/κ. (Πιν.1). Ευχάριστη εξαίρεση, η οποία όμως προκαλεί ερωτηματικά για τις άλλες περιπτώσεις, αποτελεί η περίπτωση του ελαιοτριβείου Λούβρος & Σια στην Κέρκυρα, που προσφέρει την τιμή 3,05€/κ. για λάδια οξ. 0,3ο

Θετική επίσης εξέλιξη αποτελεί, οπωσδήποτε, το γεγονός ότι άρχισαν να αυξάνονται οι περιπτώσεις Συν/κών, κυρίως, αλλά και Ιδιωτικών ελαιοτριβείων στην Κρήτη, που διαθέτουν τα ελαιόλαδα τους με διαγωνισμούς ενώ παράλληλα άρχισαν να αντιδρούν σωστά απορρίπτοντας τις χαμηλές τιμές που τους προφέρονται, κηρύσσοντας ασύμφορους τους διαγωνισμούς!

Σημειώνουμε τις περιπτώσεις των διαγωνισμών: Α.Σ. Εμπάρου που κατακυρώθηκε στα 3,12€/κ για ελαιόλαδο οξύτητας 0,23ο και Α.Σ. Ζάκρου που κατακυρώθηκε στα 3,05€/κ, για ελαιόλαδο οξ. 0,37ο . Αξιοσημείωτες όμως είναι και οι περιπτώσεις των διαγωνισμών των Α,Σ, Κριτσάς και του Ιδιωτικού Ελαιοτριβείου του Μ. Χαιρετάκη στην Κίσσαμο που κηρύχτηκαν ασύμφοροι για προσφορές 2,82 και 2,62 €/κ αντίστοιχα.

Στην Ισπανία φαίνεται ότι ήδη εξασφαλίστηκε η έγκριση της ΕΕ για εφαρμογή του συστήματος της αυτορρύθμισης, που επιτρέπει, την εθελοντική αποθεματοποίηση και μη κυκλοφορία στην αγορά ορισμένων ποσοτήτων προϊόντος υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

Ωστόσο, μετά την χιονοθύελλα η προσφορά είναι περιορισμένη και οι τιμές ελαιολάδου σημειώνουν κάποια ελαφρά άνοδο. Οι μέγιστες τιμές, για τα πολύ καλά έξτρα, φτάνουν στα 3,35€/kg και οι ελάχιστες στα 2,50€/κ.

Παράλληλα όμως, οι εξαγωγές της χώρας θα εξακολουθήσουν να ευρίσκονται υπό το βάρος των δασμών 25% των ΗΠΑ για το εμφιαλωμένο ελαιόλαδο, τουλάχιστο για όλο το έτος, σύμφωνα με ανακοίνωση του Ομοσπονδιακού Μητρώου ΗΠΑ μέχρι ότου ρυθμιστούν άλλα δασμολογικά θέματα με την ΕΕ

Στην Ιταλία, η αρκετά μειωμένη φετινή παραγωγή της χώρας, αλλά και οι γενικότερες συνθήκες της αγοράς, κρατούν τις τιμές παραγωγού αρκετά υψηλές. Οι μέγιστες φθάνουν στα 4,90€/kg, οι ελάχιστες στα 4,60€/κ και ο μέσος όρος της χώρας στα 4,77€/κ.(Πιν.1).
Στην Τυνησία, η επίσης μειωμένη φετινή παράγωγη αλλά και οι καταστροφές στην Ισπανία, φαίνεται ότι συνετέλεσαν σε κάποια άνοδο των τιμών με την μέση τιμή χώρας από 2,48 να ανεβαίνει τελευταία στα 2,76€/κ (Πιν.1)

Ολοκληρώνονται οι δειγματοληψίες του διαγωνισμού ποιότητας ελαιοτριβείων
Σύντομα αρχίζει και ο διαγωνισμός διάθεσης ελαιολάδου

Παρά τις δυσκολίες που προκαλούνται εξαιτίας των υγειονομικών μέτρων, οι διαδικασίες για την υλοποίηση του διαγωνισμού ποιότητας ελαιοτριβείων, προχωρούν ομαλά και ελπίζεται ότι τελικά θα ολοκληρωθούν σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό.

Με τον διαγωνισμό αυτό, που οργανώνεται για πρώτη φορά φέτος στην Κρήτη από τον ΣΕΔΗΚ, την Περιφέρεια Κρήτης, το ΜΑΙΧ και το ΕΛΜΕΠΑ, πρόκειται να αξιολογηθούν και επιβραβευτούν ελαιόλαδα περιοχών, γιαυτό και τα δείγματα λαμβάνονται από μεγάλες ποσότητες Ελαιολάδου που βρίσκονται σε δεξαμενές Συν/κων ή και ιδιωτικών ελαιοτριβείων
Και αυτό γιατί, βασικός στόχος του διαγωνισμού είναι η ανάδειξη και προβολή των καλύτερων ποιοτικά ελαιόλαδων περιοχών της Κρήτης και η επίτευξη καλύτερων όρων και υψηλότερων τιμών διάθεσης.

Οι δειγματοληψίες ελαιολάδου, που σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, γίνονται από παρτίδες τουλάχιστο 20 τόνων μέσα σε δεξαμενές προχωρούν και παρά τις δυσκολίες έχουν ήδη ολοκληρωθεί στις Π.Ε. Λασιθίου, Ηρακλείου και Χανίων.

Ειδικές επιτροπές δειγματοληψίας, στις οποίες μετέχουν εκπρόσωποι των ΔΑΟΚ, του ΣΕΔΗΚ και των Δήμων, επισκέπτονται τα ελαιοτριβεία που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να συμμετάσχουν και λαμβάνουν από τους κρουνούς δειγματοληψίας των δεξαμενών που αυτά υποδεικνύουν, δείγματα των 500ml.

Τα δείγματα αυτά θα χρησιμοποιηθούν για εξεταση των χημικών και οργανοληπτικών χαρακτηριστικών αλλά και των υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων των εξεταζομένων ελαιολάδων. Η εξεταση αυτή θα γίνει στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Ελιάς και Αμπέλου, που είναι πιστοποιημένο από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ) και διαπιστευμένο από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου.

Ο διαγωνισμός διάθεσης ελαιολάδου

Εκτός όμως από τον διαγωνισμό ποιότητας, έχει προκηρυχθεί και διαγωνισμός διάθεσης ελαιολάδου με τον οποίο θα βραβευτούν Συν/κές και Ιδιωτικές Επιχειρήσεις παραγωγής και εμπορίας ελαιολάδου οι οποίες εφαρμόζουν ορθές, διαφανείς και αποτελεσματικές διαδικασίες διάθεσης ελαιολάδου οι οποίες συμβάλουν σε καλύτερες τιμές για τους παραγωγούς αλλά και στην διαφάνεια της λειτουργίας της λειτουργίας τους.

Ιδιαίτερα θα εκτιμηθούν οι διαδικασίες:
-Από κοινού διάθεσης με διαγωνισμούς ή δημοπρασίες
-Απευθείας αγοράς με δημόσια προ-ανακοίνωση τιμών για συγκεκριμένο επίπεδο ποιότητας (βάση) και συντελεστή μείωσης για υποδεέστερες ποιότητες
-Διαφανείς διαδικασίες αποθήκευσης και πληρωμής (κόψιμο) με γραπτές συμφωνίες για ενοίκιο και τρόπου τιμολόγησης.

Οι ενδιαφερόμενοι να μετάσχουν στον διαγωνισμό αυτό υποβάλλουν απλή δήλωση ενδιαφέροντος (σύμφωνα με υπόδειγμα που υπάρχει στο info@sedik.gr) το συντομότερο, ενώ στην συνέχεια πρεπει να υποβάλλουν λεπτομερή έκθεση, σύμφωνα με σχέδιο που θα τους αποσταλεί το αργότερο μέχρι 10 Οκτώβριου 2021

Μετά την αξιολόγηση που θα γίνει από επιτροπή ειδικών Επιστημόνων, οι διαγωνιζόμενοι θα βραβευτούν αναλόγως βαθμολογίας με διακρίσεις της ΧΡΥΣΗΣ, ΑΡΓΥΡΗΣ και ΧΑΛΚΙΝΗΣ Μινωικής Ελιάς και ΕΠΑΙΝΟΥΣ τις οποίες μπορούν να αναφέρουν και προβάλουν κατά την διάθεση του βραβευθέντος προϊόντος τους, τηρώντας τους ειδικούς όρους που θα καθοριστούν με την απονομή.

Η απονομή των Βραβείων θα γίνει σε ειδικές τελετές, ο χρόνος, ο τόπος και ο τρόπος των οποίων, θα καθοριστεί ανάλογα με τις εξελίξεις της πανδημίας, ενώ τα ονόματα των βραβευόμενων θα δημοσιοποιηθούν σε Ελληνικά και ξένα έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ