■ Καιρικά προβλήματα ή τεχνητή στάση αγοραστών για κάμψη των τιμών παραγωγού;
Αιφνίδια μείωση της ζήτησης εμφανίστηκε στην αγορά ελαιολάδου της Ελλάδας κατά την εβδομάδα (6-12 Φεβρουάριου) προκαλώντας οπωσδήποτε εύλογες απορίες και σοβαρούς προβληματισμούς σε παραγωγούς και εγχώριους μεσολαβητές και διακινητές.
Όπως φαίνεται από το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ (www.sedik.gr) της 7-2-22 , ένα υψηλό ποσοστό των παρόχων τιμών δηλώνει είτε ότι δεν αγοράζει η δεν απαντά καθόλου. Από την άλλη πλευρά, διαγωνισμοί διάθεσης ελαιολάδου από Συν/σμούς της Κρήτης αποβαίνουν «άγονοι», πράγμα που σημαίνει ότι δεν παρουσιάζεται κανένας αγοραστής!
Έτσι, οι μέγιστες τιμές στην Ελλάδα οι οποίες περιλαμβάνονται στον Πιν.1 βασίζονται στις τιμές που επετεύχθησαν με διαγωνισμούς Συν/σμων στις προηγούμενες εβδομάδες και από τις ελάχιστες που δόθηκαν στις 7-2-22 στον ΣΕΔΗΚ. Επομένως δεν είναι αντιπροσωπευτικές της αγοράς
Πάντως , οι τιμές στην Ιταλία παραμένουν σταθερές (6,0-7.50€/κ), ενώ στην Ισπανία οι μέγιστες είναι σταθερές (5,98 €/κ) αλλα οι ελάχιστες παρουσίασαν κάποια πτώση (4,59€/κ) .
Εξήγηση αντικειμενική του φαινομένου δεν φαίνεται να υπάρχει. Η κακοκαιρία μπορεί να δημιούργησε προβλήματα στην συγκομιδή και στις μεταφορές αλλα δεν φαίνεται να ήταν η κύρια αιτία για σταμάτημα της ζήτησης. Και αυτό γιατί η φετινή παραγωγή είναι αναμφισβήτητα σοβαρά μειωμένη (-66%) στις Ευρωπαϊκές χώρες και κατά -30% σε επίπεδο Κόσμου και η απολυτός ανάγκη για αγορά προϊόντος από τους μεγάλες βιομηχανίες τυποποίησης για να μην χάσουν τις αγορές τους, είναι δεδομένη!.
Είναι φανερό επομένως ότι η μείωση της ζήτησης από πλευράς των μεγάλων αγοραστών είναι μάλλον τεχνητή και στόχο έχει την πτώση των τιμών παραγώγου ώστε με χαμηλές τιμές οι μεγάλοι αγοραστές να κρατήσουν τα μερίδια τους στις αγορές !
Βέβαια, σύμφωνα με τις απόψεις διαφόρων Κυβερνήσεων και φορέων που διοχετεύονται προς τα έξω με διάφορα δημοσιεύματα, με την αύξηση των τιμών παραγώγου υπάρχει κίνδυνος στροφής των καταναλωτών σε σπορέλαια!
Στην πραγματικότητα όμως φαίνεται ότι αγωνιούν αν η μετακίνησή της αύξησης των τιμών παραγώγου στους καταναλωτές προκαλέσει αύξηση του τιμαρίθμου.
Όμως από την πλευρά παραγωγών υποστηρίζεται ότι η συγκράτηση των τιμών καταναλωτή πρεπει να επιτευχθεί με την συμπίεση των υψηλών αμοιβών της διακινητών και αλυσίδων διανομής του προϊόντος στην λιανική και όχι με την συμπίεση των τιμών παραγώγου την στιγμή που το κόστος παραγωγής (λιπάσματα, φάρμακα, εργατικά) έχει διογκωθεί στο διπλάσιο!
Σταμάτησαν τη διάθεση ελαιολάδου οι παραγωγοί στην Ισπανία!
Αντιδρώντας οι βιομήχανοι άρχισαν τις εισαγωγές!
Σταμάτησαν οι Συνεταιρισμοί στην Ισπανία τις πώλησης ελαιολάδου τον Ιανουάριο, ενώ και τα ιδιωτικά ελαιουργεία πουλούσαν «με το σταγονόμετρο» ανάλογα με τα αιτήματα των παραγωγών τους.
Στο μεταξύ και οι τυποποιητές μετά βίας αγόραζαν αφού τα αποθέματά τους είχαν αυξηθεί κατά 18.000 τόνους τον Δεκέμβριο, σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα.
Αντιδρώντας οι μεγάλες βιομηχανίες έκαναν ένα διάλειμμα αγορών τον Ιανουάριο, για να μην προκαλούν νέες αυξήσεις τιμών.
Μάλιστα, παρατηρήθηκαν περιπτώσεις Βιομηχανιών που όταν έβλεπαν ότι είναι μόνοι στην αγορά προσπάθησαν να διαπραγματευτούν τις τιμές προς τα κάτω, αλλά «χτύπησαν τοίχο», αφού οι παραγωγοί ήταν σταθεροί στις θέσεις τους.
Στα πλαίσια αυτά, οι βιομηχανικοί συσκευαστές, θεωρούν ότι οι εισαγωγές θα συνεχίσουν να αυξάνονται τους επόμενους μήνες και μάλιστα επιβεβαιώθηκε ότι τον Ιανουάριο έφτασαν τους 40.000 τόνους,.
Τέλος, κρίσιμη θεωρείται ότι θα είναι η ημερομηνία 11 Φεβρουαρίου κατά την οποία αναμένεται η νέα έκθεση της AICA για τον καθορισμό των δεδομένων παραγωγής και εμπορίας.
Αν και δεν πρέπει να ξεχνάμε τον παράγοντα βροχής που θα μπορούσε να αμβλύνει την τρέχουσα κατάσταση της αγοράς στην πηγή, εάν βρέξει τις επόμενες εβδομάδες, σκεφτόμαστε τη νέα συγκομιδή 2023/24
Στο 65% η συγκομιδή στις χώρες Ε.Ε. σύμφωνα με έκθεση της Επιτροπής
Μόνο σε Ελλάδα και Ισπανία μένει ασυγκόμιστη παραγωγή
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποια βασίζεται σε επίσημα στοιχεία των κρατών και μελών, η συγκομισθείσα παραγωγή ελαιολάδου στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) μέχρι τον Δεκέμβριο, ανήλθε στους 964.000 τόνους, ποσότητα που αντιστοιχεί (Πιν.1) στο 65% της προβλεπόμενης φετινής παραγωγής της ΕΕ.
Η συγκομισθείσα παραγωγή μέχρι Δεκέμβριο κατά χωρά σε σχέση με την προβλεπόμενη (Πιν.1) ήταν: 54% στην Ελλάδα, 55% στην Ισπανία , 90% στην Ιταλία και 94% στην Πορτογαλία.
Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι η συγκομιδή στην Ιταλία και Πορτογαλία έχει ήδη ολοκληρωθεί αφού έχει συγκομιστεί το 90- 93%, δηλαδή το σύνολο σχεδόν της σοδειάς τους, ενώ ασυγκόμιστη παραγωγή στην ΕΕ φαίνεται να υπήρχε μόνο σε Ελλάδα και Ισπανία όπου μέχρι Δεκέμβριο είχε συγκομιστεί το 54-55 %,
Τα στοιχεία αυτά για την παραγωγή που έχει συγκομιστεί φαίνεται να επαληθεύουν πλήρως τις προβλέψεις για την γενική, πλην Ελλάδας, πτώση της φετινής Ευρωπαϊκής παραγωγής η οποία σύμφωνα με εκτιμήσεις επισήμων φορέων (Πιν.1) θα είναι σοβαρά μειωμένη σε σχέση με τον μ.ο. της περασμένης 4/ετίας και θα πέσει κατά -66% σε επίπεδο ΕΕ και κατά -32% σε επίπεδο Κόσμου.
Όσον αφορά την κοινοτική κατανάλωση ελαιολάδου, η Επιτροπή προβλέπει ότι θα είναι 1.217.916 τόνους (-21,4%)
Κατάσταση και εξελίξεις παραγωγής στις Μεσογειακές χώρες
■ Απόψεις διεθνών εμπειρογνωμόνων
Διεθνείς σύμβουλοι και ειδικοί στον τομέα του ελαιολάδου με δηλώσεις σε Ισπανικά ΜΜΕ εκθέτουν τις εκτιμήσεις τους σχετικά με την μέχρι τώρα πορεία της φετινής ελαιοπαραγωγής 2022/23 στις κύριες χώρες ελαιοπαραγωγής της Μεσογείου η οποια γενικά φαίνεται να πλήττεται από ξηρασία και αυξημένο κόστος παραγωγής .
Ισπανία: Δραματική πτώση φετινής και αγωνία για ερχόμενη παραγωγή
Σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας της Ισπανίας και άλλους Φορείς της Παραγωγής, η πρόοδος της συγκομιδής επιβεβαιώνει την δραματική πτώση της σε επίπεδα της τάξεως 40-50% η οποια αποδίδεται από όλους τους φορείς στις συνθήκες ξηρασίας που επεκράτησαν από την Άνοιξη και μέχρι την έναρξη της συγκομιδής.
Η αγωνία και το ενδιαφέρον παραγωγών, έμπορων και φορέων επικεντρώνεται τώρα στο ύψος της παραγωγής του επόμενου έτους. Ελπίδες υπάρχουν για μια καλή έως υψηλή παραγωγή, αλλά υπάρχει και ο φόβος της επανάληψης της φετινής δραματικής χρονιάς η οποία θεωρείται σαν η χειρότερη της τελευταίας 20ετίας. Όλα θα εξαρτηθούν από τις καιρικές συνθήκες και ιδίως τις βροχοπτώσεις της Άνοιξης.
Ωστόσο νέος κρίσιμος παράγων θεωρείται η αύξηση του κόστους των λιπασμάτων και το κόστος των εργατικών συγκομιδής
Ιταλία: Σοβαρή μείωση και υψηλό κόστος παραγωγής
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της (Unapol), Tommaso Lo Iodice, η περίοδος ελαιοπαραγωγής που ήδη τελειώνει στην Ιταλία χαρακτηρίζεται από σοβαρη μείωση της παραγωγής της τάξεως του 50% για ορισμένες περιφέρειες και 30% για ολόκληρη την χώρα σε σχέση με την περσινή παραγωγή.
Σημαντικό πρόβλημα φέτος, τόνισε, είναι το «υπερδιπλασιασμένο» κόστος των λιπασμάτων, στο οποίο έχουν προστεθεί η αύξηση του κόστους καυσίμων και ενέργειας, καθώς και η δυσκολία εύρεσης εργατικού δυναμικού για συλλογή.
Ελλάδα: Υψηλή παραγωγή αλλά με προβλήματα Δάκου και Γλοιοσπορίου
Σχετικά με την κατάσταση στην Ελλάδα, ο ειδικευμένος στην Ελληνική αγορά Μεσίτης Luigino Mazzei δήλωσε ότι η πλούσια φετινή Ελληνική ελαιοπαραγωγή έχει συγκομιστεί κατά 70-80% Ωστόσο παραγωγή προβλέπεται μειωμένη κατά 30.000 ή 40.000 τόνους λόγω δακοπροσβολών και γλοιοσποριο σε μεγάλο μέρος της παραγωγής της Πελοποννήσου και η ποιότητα του προϊόντος έχει επιδεινωθεί.
Ο Mazzei εκτιμά ότι η συνολική παραγωγή στην Ελλάδα θα είναι περίπου 310.000 τόνοι από την οποία 110.000 αντιστοιχούν στην Πελοπόννησο, 100.000 τόνοι στην Κρήτη, 40.000 τόνοι Ζάκυνθο, Κέρκυρα, Μυτιλήνη και Ρόδο (νησιά). 50.000 τ. στην ηπειρωτική Ελλάδα και 10.000 τ. στη Βόρεια Ελλάδα (Χαλκιδική και Μακεδονία).
Η ποιότητα, θεωρεί ότι είναι χαμηλότερη φέτος και ότι η μέση οξύτητα είναι γύρω στο 0,5%.
Η συγκομιδή στην χωρά εκτιμά ότι θα ολοκληρωθεί στα τέλη Ιανουαρίου και μόνο στην κεντρική Ελλάδα θα μπορεί να συνεχιστεί και κατά τον Φεβρουάριο.
Πορτογαλία: Σοβαρή πτώση φετινής,
λόγω υψηλής περσινής παραγωγής
Στην Πορτογαλία, ο Alberto Serralha, Διευθύνων Σύμβουλος της Sociedade Agrícola Ouro Vegetal, SA (SAOV), διεθνής σύμβουλος ελαιολάδου, δηλωσε ότι επιβεβαιώθηκαν οι φόβοι για «σοβαρή» πτώση της φετινής παραγωγής κυρίως λόγω της «υψηλής παραγωγής του προηγούμενου έτους και σε μικρότερο βαθμό λογω των καιρικών συνθηκών.
Η συγκομιδή, όπως ανάφερε ο Serralha, ουσιαστικά ολοκληρώθηκε αρχές Δεκεμβρίου και εκτιμάται γύρω στους 90.000 τόνους δηλαδή ήταν 60% χαμηλότερη της περσινής.
Επιπλέον, τόνισε ότι οι βροχοπτώσεις ήταν συνεχείς κατά τη διάρκεια της περιόδου, γεγονός που δεν επέτρεψε στην είσοδο στα χωράφια των μηχανημάτων και στην έναρξη των μολύνσεων της ελιάς με γλοιοσποριο στις αρχές Νοεμβρίου. Έτσι τα καλής ποιότητας έξτρα παρθένα είναι σχεδόν ανύπαρκτα και τα «λαμπάντε» και (κοινά ) παρθένα απέκτησαν μεγάλες τιμές.
Τουρκία: Παραγωγή ρεκόρ αλλά με προβλήματα ξηρασίας και κόστους
Ο Murat Küçükçakıre, Γεωπόνος και Σύμβουλος πολλών έργων στην Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν, δήλωσε ότι η φετινή περίοδος στην Τουρκία συνεχίζεται με πολύ υψηλό ενδιαφέρον αλλα διευκρίνισε, ότι θα υπάρξουν σημαντικές μειώσεις στις αρχικές εκτιμήσεις (που έδιναν παραγωγή 421.000 τόνων) λογω της έλλειψης βροχοπτώσεων τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο.
Η συγκομιδή είναι σε εξέλιξη σε αρκετές περιοχές και αναμένεται να συνεχιστεί μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου. Αν και υπάρχουν αρκετά προβλήματα σε ορισμένες περιοχή, φέτος η Τουρκία θα φτάσει στην υψηλότερη παραγωγή της ιστορίας της!.
Τυνησία: Μέτρια παραγωγή και μέση ποιότητα
Ο Ιταλός μεσίτης Adriano Caramia αναφέρει ότι η Τυνησιακή παραγωγή, δεν φαίνεται πολύ καλή σε ποσοτικό επίπεδο. Στα μέσα Ιανουαρίου, εκτιμάται συνολικά σε 180.000 τόνους σε σύγκριση με τους 240.000 τόνους της προηγούμενης χρονιάς και τους περίπου 211.000 τόνους μέσης παραγωγής της τελευταίας δεκαετίας.
Σύμφωνα με τον Caramia, οι αποδόσεις ήταν ικανοποιητικές καίτοι επιδεινώθηκαν το τελευταίο διάστημα, ενώ και η μέση ποιότητα δεν είναι εξαιρετική. « Η ξηρασία και οι υψηλές θερμοκρασίες που επεκράτησαν έχουν επηρεάσει τα χημικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του προϊόντος»
Όσον αφορά τις τιμές, δήλωσε ότι είναι πολύ υψηλές, περιορίζοντας την εγχώρια κατανάλωση και τις εξαγωγές. Τους πρώτους μήνες της περιόδου σημειώθηκαν επίπεδα ρεκόρ πωλήσεων στο εξωτερικό σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.
Μαρόκο: Πτώση ρεκόρ λόγω ξηρασίας
Όσον αφορά το Μαρόκο, ο Noureddine Ouazzani, διευθυντής της Agro-pôle Olivier, δήλωσε ότι η παραγωγή 2022/23 έχει υποστεί αναμφισβήτητη μείωση, λόγω της «σοβαρής και καταστροφικής» ξηρασίας παρόμοια της οποίας έχει να παρατηρηθεί στη χώρα περισσότερο από 40 χρόνια.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των φορέων της χώρας η παραγωγή είναι χαμηλότερη κατά 75% σε σχέση με την περσινή η οποία ήταν περί τους 140.000 τόνους και εκτιμάται σε 30.000-40.000 τόνους. Πολλά ελαιοτριβεία παρέμειναν κλειστά, αφού μονό λίγοι αρδευόμενοι ελαιώνες ξένων ποικιλιών παρουσίασαν ενδιαφέρουσες παραγωγές.`
Κατά τη γνώμη του, «η ξηρασία που βιώνουμε μας κάνει να φοβόμαστε για το μέλλον των ελαιώνων στο Μαρόκο», ενώ πρόβλημα σημαντικό είναι οι γενικές αυξήσεις των εισροών ενέργειας, των μεταφορών, της εργασίας, των βοηθητικών υλικών κ.λπ.
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ.
Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του (nmixel@otenet.gr
