■ Ερωτηµατικά για την αυξηµένη παραγωγή Ισπανίας και Τουρκίας
∆εν φαίνεται να επαληθεύονται οι αισιόδοξες προβλέψεις που έγιναν από υπηρεσίες και φορείς και εξακολουθούν να αναπαράγονται από διάφορα δηµοσιεύµατα για την ερχόµενη παραγωγή ελαιολάδου σε πολλές χώρες όπως και στην Ελλάδα .
Στην Ελλάδα, οι αριθµοί για αυξηµένη παραγωγή δίδουν και παίρνουν αλλά η συνεχιζόµενη ανοµβρία µε µηδενικές βροχοπτώσεις όλο τον Οκτώβριο και τον µισό Νοέµβριο, σε αρκετές ελαιοκοµικές περιοχές όπως στην Κρήτη, ∆υτική Πελοπόννησος, Λέσβο κ.α.., αντιστρέφει τα αισιόδοξα σενάρια.
Έτσι, οι εκτιµήσεις για µια πλούσια παραγωγή στην Ελλάδα µάλλον θα πρέπει να αναθεωρηθούν αρκετά προς τα κάτω, καθώς η παρατεταµένη ανοµβρία έχει δηµιουργήσει προβλήµατα όχι µόνο στους καρπούς αλλά και στα ίδια τα δέντρα αρκετά από τα οποία, αν δεν έλθουν οι πολυαναµενόµενες βροχές, θα παρουσιάσουν σοβαρά προβλήµατα για ανάνηψη της φετινής αλλά και µελλοντικής ελαιοπαραγωγής τους.
Στην Ισπανία οι βροχές που έπεσαν στις ελαιοκοµικές περιοχές της Ανδαλουσίας σύµφωνα µε τα στοιχεία της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας της χώρας, ήταν κατά µέσο ορό 49mm. Και παρά το ότι ήταν πολύ ανοµοιόµορφες (Jaen 26mm, Cordoba 39mm, Sevilla 94mm, Granada 31mm,) ήταν τελικά αρκετά ωφέλιµες, αφού έπεσαν στα τέλη Οκτώβριου, περίοδο που ήταν σχετικά κατάλληλη για την βελτίωση της ελαίωσης του καρπού. Ωστόσο η εκτιµώµενη από τις κρατικές υπηρεσίες παραγωγή της χώρας σε 1,3-1,4 εκατ. τόνους αµφισβητείται από τους παραγωγούς. Πρόσφατη είναι η ανακοίνωση της οργάνωσης ΑPAG Extremadura που διερωτάται γιατί η παραγωγή της περιοχής της εµφανίζεται 78.000 αντί 62.000 τόνους που είναι η πραγµατική και καλεί τα ελαιοτριβεία και τους συνεταιρισµούς να προσαρµόσουν τις τιµές τους προς όφελος των αγροτών και των καταναλωτών και όχι των κερδοσκοπικών κινήσεων των µεγάλων εταιρειών και βιοµηχανιών! .
Ωστόσο, η εκτίναξη της προσφοράς του έξτρα στους 5.500 τόνους που παρουσιάστηκε αιφνιδίως στην χώρα την περασµένη εβδοµάδα, προκαλώντας απότοµη πτώση των τιµών παραγωγού, φαίνεται οπωσδήπτε υπερβολική !.
Οδηγεί έτσι στην εικασία µήπως οφείλεται και σε εισαγωγές (νόµιµες η παράτυπες) από τις γειτονικές χώρες όπως την Πορτογαλία και την Τυνησία η οποία έχει ειδικό δασµολογικό καθεστώς αλλά ακόµη και από την Τουρκία.
Στην Τουρκία, εµπορικοί παράγοντες της χώρας ισχυρίζονται ότι η φετινή θα φτάσει τους 475.000 τόνους ποσότητα που φαίνεται υπερβολική και εύλογα γεννά εικασίες µήπως παρουσιάζεται για λόγους εντυπώσεων και προβολής της χώρας ως υπερδύναµης στην ελαιοπαραγωγή, αλλά και για λόγους πιθανής συγκάλυψης της ιδιοποίησης της παραγωγής Κουρδικών περιοχών της Βόρειας Σύριας την οποία αυθαίρετα υφαρπάζουν, οµάδες Τούρκων που ελέγχουν την περιοχή όπως έκαναν και παλαιοτέρα.
Υπενθυµίζεται ότι, σύµφωνα µε παλαιότερο δηµοσίευµα της Αµερικανικής ιστοσελίδας oliveoiltimes, (15.1.2019) ένοπλες οµάδες Τούρκων άρπαζαν ελιές από τη γειτονική Κουρδική περιοχή του Αφρίν της Συρίας και πωλούταν το ελαιόλαδο τους ως Τούρκικο σε χώρες της Ε.Ε. µεταξύ των οποίων και η Ισπανία.
Στο συνέδριο της ΚΕ∆Ε οι αποζηµιώσεις ελαιοπαραγωγών από ανοµβρία και καύσωνες
■ Σχετικό υπόµνηµα παρουσίασε ο πρόεδρος του Σ.Ε.∆Η.Κ. κ. Μαλανδράκης
Το Υπόµνηµα του ΣΕ∆ΗΚ για αποζηµιώσεις των ελαιοπαραγωγών από καύσωνες και ανοµβρία, απασχόλησε όπως πληροφορούµαστε µεταξύ άλλων και το Συνέδριο της ΚΕ∆Ε που έγινε στην Ρόδο στις 7-9 Νοεµβρίου.
Στο συνέδριο αυτό στο οποίο συµµετείχαν εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης από όλη την χώρα και αρκετοί Κυβερνητικοί παράγοντες, συζητήθηκαν και τα προβλήµατα που απασχολούν τον αγροτικό τοµέα εξαιτίας των επιπτώσεων στην αγροτική παραγωγή από ακραίες κλιµατικές συνθήκες
Μεταξύ αυτών παρουσιάστηκε από τον Πρόεδρο του ΣΕ∆ΗΚ και ∆ήµαρχο Πλατανιά κ. Γ. Μαλανδράκη και το Υπόµνηµα του ΣΕ∆ΗΚ που υποβλήθηκε στο ΥπΑΑΤ την 6-11-24 σχετικά µε τις αποζηµιώσεις των ελαιοπαραγωγών από ανοµβρία και καύσωνες και την ανάγκη τροποποίησης του Κανονισµού του ΕΛΓΑ ώστε να καλύπτονται και οι ζηµίες που υφίσταται ελαιοπαραγωγή.
Όλα τα θέµατα που αναφέρονταν σε θέµατα Αγροτικής Ανάπτυξης περιλήφθησαν σε ΨΗΦΙΣΜΑ που εξέδωσε στο τέλος του Συνεδρίου η ΚΕ∆Ε το οποίο υποβλήθηκε στο αρµόδια Υπουργεία το οποίο όπως δήλωσε ο Πρόεδρος του ΣΕ∆ΗΚ ελπίζεται ότι θα εξεταστεί µε την δέουσα προσοχή.
Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι θα ηγηθεί στην παγκόσµια παραγωγή ελιάς και ελαιολάδου
■ Αίρει την απαγόρευση των εξαγωγών και ετοιµάζεται να κυριαρχήσει στις αγορές της Ανατολής
Η Τουρκία, σύµφωνα µε δηλώσεις παραγόντων της χώρας πρόκειται να επιτύχει φέτος ιστορικό µέγιστο στην παραγωγή ελαιολάδου, φτάνοντας τους 475.000 τόνους καταλαµβάνοντας έτσι, την δεύτερη, µετά την Ισπανία θέση στην παγκόσµια παραγωγή !
Παράλληλα , η παραγωγή της χώρας σε επιτραπέζιες ελιές εκτιµάται από τους παράγοντες του κλάδου της χώρας ότι θα προσεγγίσει νέο ρεκόρ φτάνοντας στους 750.000 τόνους κατατασσόµενη πρώτη παγκοσµίως.
Σύµφωνα µε δηλώσεις του Πρόεδρου του Εθνικού Συµβουλίου Ελαιολάδου (UZZK) Mustafa Tan, στο Olive Oil Times «πατρίδα της ελιάς στην Τουρκία είναι η Ανατολία, µια περιοχή µε ιδανικές κλιµατολογικές συνθήκες για την ελιά που επηρεάζεται λιγότερο από τις παγκόσµιες κλιµατικές αλλαγές» και ότι τα τελευταία 15 χρόνια ο αριθµός των δέντρων έχει διπλασιαστεί. Έχουν φυτευτεί περί τα 200 εκατοµµύρια ελαιόδεντρα αρδευόµενα σε παραδοσιακά, αλλά και εντατικά και υπερεντατικά σχήµατα, τελευταίας γενιάς, µε κυρίαρχη την υιοθέτηση τοπικών ποικιλιών.
Παράλληλα σύµφωνα µε το Olimerca η Τουρκία προχώρησε στην απελευθέρωση των εξαγωγών χύµα ελαιολάδου µετά την απαγόρευση που είχε επιβάλει πριν από 13 µήνες προκειµένου να εκµεταλλευτεί τις δυσµενείς συνθήκες παραγωγής των Ευρωπαϊκών χωρών και να κυριαρχήσει στις βασικές αγορές της Μέσης και Άπω Ανατολής όπως της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωµένων Αραβικών Εµιράτων, της Κίνας και της Ιαπωνίας στις οποίες η ζήτηση αυξάνεται.
Αιφνίδια πτώση τιµών στην Ισπανία µεταφέρεται αστραπιαία στην Ελλάδα!
■ Ενώ δεν υπάρχει προσφορά προϊόντος!
Η αιφνίδια πτώση τιµών που παρουσιάστηκε αυτή την εβδοµάδα στην Ισπανία κατεβάζοντας τις τιµές του έξτρα στα 4,85 – 6,89 €/κ , αναστάτωσε όπως ήταν φυσικό τις αγορές παραγωγού στην Ελλάδα και Ιταλία οι οποίες αντέδρασαν µε πλήρες κλείσιµο στην Κρήτη και µερικό κλείσιµο αλλά µε αισθητή πτώση των τιµών στην Πελοπόννησο.
Στην Ελλάδα, τα ελαιοτριβεία που δίδουν τιµές στο εβδοµαδιαίο ∆ελτίο του ΣΕ∆ΗΚ αυτή την εβδοµάδα απάντησαν ότι δεν αγοράζουν η δεν απάντησαν καθόλου κατά 100% στην Κρήτη και κατά 85% στην Πελοπόννησο µε τις ελάχιστες τιµές που δόθηκαν εκεί να είναι µειωµένες κατά 7-21% και να κυµαίνονται µεταξύ 5,0 -6,70€/κ
Βασική αιτία της εξέλιξης αυτής φαίνεται να είναι η αιφνίδια αύξηση της προσφοράς έξτρα παρθένου η οποία εκτινάχτηκε στην Ισπανία κατά 280% φτάνοντας τους 5.500 τόνους την τελευταία εβδοµάδα από τους περίπου 1.500 τόνους που ήταν κατά µέσο όρο τις προηγούµενες εβδοµάδες.
Ωστόσο, όπως είναι φυσικό, η αιφνίδια αυτή εκτίναξη της προσφοράς, ειδικά του έξτρα παρθένου, ξενίζει και δηµιουργεί πλήθος αποριών όπως αναλύεται και σε άλλο σηµερινό θέµα των ΕΛΑΙΟΝΕΩΝ
Έτσι, το ποια θα είναι η πραγµατική εικόνα των τιµών παραγωγού θα εξαρτηθεί από το πώς θα ανταποκριθούν οι παράγωγοι στις συνεχείς προκλήσεις των αγοραστών εκπρόσωπων τους που απειλούν µε προβλέψεις για πτώσεις τιµών και πως θα ισορροπήσει τελικά το πραγµατικό ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης.
Τιµές στις κύριες χώρες.
Τελικά η εικόνα της διεθνούς αγοράς, σύµφωνα µε τα στοιχεία του ∆ελτίου Τιµών του ΣΕ∆ΗΚ της 12-11-24, παρουσιάζεται ως εξής (Πιν.1)
Στην Ελλάδα , οι τιµές των έξτρα παρθένων κυµάνθηκαν από 5,0€/κεως 6,7€.
Στην Κρήτη, 6,50€/κ έως 7,0€/κ., στην Πελοπόννησο από 5,0€/κ έως 6,7€/κ και στα Νησιά (Κέρκυρα) στα5,5€/κ
Στην Ισπανία οι τιµές του έξτρα έπεσαν σηµαντικά και κυµάνθηκαν από 4,85€/κ
έως 6,89€/κ. µε το 77% των πωλήσεων να γίνεται στα 4,85 €/κ , το 20% στο 5,53 €/κ
και µόνο το 1% στο 6,89€/κ
Στην Ιταλία διατηρήθηκαν επίσης περίπου ίδιες µε την προηγούµενη εβδοµάδα και κυµάνθηκαν µεταξύ 8,40€/κ έως 9,20€/κ., ενώ στην Τυνησία έπεσαν στα 6,93€/κ
Πολυσήµαντη ήταν η επιτυχία της δηµοπρασίας του Α.Σ. Ζάκρου
■ Πέτυχε τιµή πώλησης 8,591 € για ελαιόλαδο παλαιάς εσοδείας
Πολυσήµαντη ήταν η επιτυχία που σηµείωσε ο Α.Σ. Ζάκρου Σητείας, αφού παρά το γενικό κλίµα της πτώσης των τιµών που έχει διαµορφωθεί τελευταία, κατάφερε µε τη δηµοπρασία που έκανε στις 14-11-24 για διάθεση 20 τόνοι ελαιολάδου ΠΟΠ Σητείας παλαιάς εσοδείας, οξύτητας 0,5 να επιτύχει τιµή 8,591€ /κ!
Και ήταν πολυσήµαντη η επιτυχία αυτή γιατί δεν αφορά µόνο την συγκριµένη ποσότητα και µόνο τον Α.Σ. Ζακρου . Αφορά γενικότερα την διάθεση της ελαιοπαραγωγής της περιοχής και ευρύτερα της χώρας αφού αναδεικνύει την αναγκαιότητα και σκοπιµότητα των διαγωνιστικών διαδικασιών στην επίτευξη διαφάνειας και καλύτερων τιµών διάθεσης.
Εποµένως ο Α.Σ. Ζάκρου είναι άξιος συγχαρητήριων γιατί τα τελευταία χρόνια πρωτοπορεί διαθέτοντας όλο το ελαιόλαδο του µε δηµοπρασίες ( των οποίων τις ποσότητες και τον χρόνο αποφασίζει το ∆Σ) και χορηγώντας στους Συνεταίρους µε ενδιάµεσες προκαταβολές και τελική εκκαθάριση στο τέλος της περιόδου.
Την διαδικασία αυτή συνιστά και ο ΣΕ∆ΗΚ και την υποστηρίζει µε δωρεάν δηµοσίευση των σχετικών προσκλήσεων των δηµοπρασιών στην ιστοσελίδα του www.sedik.gr όπως γνωρίζουν οι πολυπληθείς παραγωγοί και αγοραστές που την επισκέπτονται.
Είναι φανερό εποµένως ότι και τα αλλα ελαιοτριβεία (Συνεταιρικά και Ιδιωτικά ) της περιοχής και ευρύτερα της χώρας πρεπει να ακολουθούσουν το παράδειγµα του Α. Σ. Ζακρου ώστε να µεγιστοποιηθεί το αποτέλεσµα των δηµοπρασιών υπέρ των παραγωγών.
Γιατί είναι φανερό ότι η διάθεση µε παρουσίαση δήθεν προσφορών στους πελάτες των ελαιοτριβείων από αγοραστές, στην ουσία αποτελεί µειοδοτικό διαγωνισµό µεταξύ των παραγωγών που αποσκοπεί στην αγορά του ελαιολάδου που προσφέρεται φθηνότερε από τους παραγωγούς. Εποµένως είναι εις βάρος τους.
Τέλος η απευθείας διαπραγµάτευση ελαιοτριβείων µε αγοραστές χωρίς την ενηµέρωση η την σύµφωνη γνώµη των παραγωγών ενώ είναι φανερό ότι δεν επιτυγχάνει τα καλυτέρα αποτελέσµατα υπέρ των παραγωγών , πολλές φορές θέτει σε σοβαρούς κινδύνους και τα ελαιοτριβεία.
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι δρ γεωπόνος, πρώην δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και επιστ. σύµβουλος του ΣΕ∆ΗΚ.
Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕ∆ΗΚ. Μπορούν να αναδηµοσιευτούν µόνο µετά άδεια του (nmixel@otenet.gr
