Ελαιοκομικά νέα: Υψηλοί δακοπληθυσμοί πολιορκούν την ελαιοπαραγωγή στην Κρήτη

Συναγερμός ΔΑΟΚ, ΠΕΔ και Περιφερειας με αιτήματα στο ΥπΑΑΤ και συστάσεις στους παραγωγούς.

Και βέβαια, όταν και όπου διαπιστωθούν δακοπροσβολές, αυτές πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα, με καλύψεις μέσα απο το σύστημα της κρατικής δακοκτονίας και όχι με μετάθεση της ευθύνης στους παραγωγούς.
Mε υψηλούς και επιθετικούς πληθυσμούς ο Δάκος φαίνεται ότι απειλεί επικίνδυνα την ερχόμενη σοδειά σε ορισμένες περιοχές, θέτοντας σε κατάσταση συναγερμού τους τοπικούς αυτοδιοικητικούς και υπηρεσιακούς παράγοντες στο Ηράκλειο.
Αρχικά συγκάλεσε σύσκεψη υπηρεσιακών παραγόντων στις 16/8 ο Αντιπεριφερειάρχης Ηρακλείου κ. Ν. Συριγωνακης, ο οποίος μετά από αυτή δήλωσε σε ΜΜΕ ότι “η χρονιά είναι δύσκολη και δεν είμαστε καθόλου αισιόδοξοι» και συγχρόνως συμπλήρωσε ότι συζητήθηκε το ενδεχόμενο να αρχίσει νωρίτερα φέτος η συγκομιδή σε συγκεκριμένες περιοχές, προκειμένου να αποφευχθούν ανεξέλεγκτες προσβολές.
Στην συνέχεια η ΔΑΟΚ Ηρακλείου μετά την πρώτη ανακοίνωση που είχε εκδώσει στις 4.08.20 επανήλθε με δεύτερη 17.08.20 επισημαίνοντας ότι παρά το ότι έγιναν ήδη 3 ψεκασμοί, οι υψηλοί δακοπληθυσμοί δεν φαίνεται να υποχωρούν και συνέστησε στους παραγωγούς να βρίσκονται σε εγρήγορση και όπου παρίσταται ανάγκη να επεμβαίνουν οι ίδιοι, με εγκεκριμένα φάρμακα, προφανώς με ψεκασμούς κάλυψης!
Προς την ίδια κατεύθυνση ήταν και αναφορά που υπέβαλε στις 24/8 και ο Πρόεδρος της ΠΕΔ Κρητης κ. Γ. Κουράκης προς το ΥπΑΑΤ και την Περιφέρεια, με την οποία επισημαίνει ότι σύμφωνα με διαπιστώσεις πολλών Δήμων υπάρχει εκτεταμένη δακοπροσβολή, το πρόγραμμα δακοκτονίας έχει αποδειχτεί ελλιπές και αναποτελεσματικό και ότι απαιτούνται προσθετοί ψεκασμοί για τους οποίους χρειάζεται νέα πρόσθετη χρηματοδότηση.
Παράλληλα ο Αντιπεριφερειάρχης Πρωτογενούς κ. Χνάρης συγκάλεσε και αυτός στις 25/8 σύσκεψη της Επιτροπής Φυτοπροστασίας που έχει συγκροτήσει, στην οποία περιέργως δεν είδαμε να μετέχει ούτε ένας επιστήμονας από το πλέον αρμόδιο Ινστιτούτο Ελιάς Χανίων. Μετά τη σύσκεψη αυτή, ανακοινώθηκε ότι το εθνικό πρόγραμμα δακοκτονίας εφαρμόστηκε πολύ καλά και ότι τα αυξημένα φετινά επίπεδα δακοπληθυσμών οφείλονται στις περσινές υψηλές δακοπροσβολές και τις φετινές ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες. Παράλληλα, σε περιπτώσεις δακοπροσβολών, συνιστάται στους ελαιοπαραγωγούς η χρήση παγίδων και η διενέργεια θεραπευτικών ψεκασμών κάλυψης.
Ωστόσο, παρότι η εμφάνιση υψηλών δακοπληθυσμών και προσβολών επιβεβαιώνεται επίσημα μονο σε κεντρικές και βόρειες περιοχές του νομού Ηρακλείου, κατά πληροφορίες παρόμοια κατάσταση εμφανίζεται σποραδικά και σε άλλες περιοχές της Κρητης και της χώρας. Γι’ αυτό καλό θα είναι να εξεταστούν παντού επισταμένως, όχι μονο οι δακοσυλήψεις άλλα και κυρίως οι τυχόν δακοπροσβολές.
Κι αυτό γιατί, οι δακοπληθυσμοί που εμφανίζονται τον Αύγουστο, σύμφωνα με τη βιολογία του εντόμου, σίγουρα δεν αποτελούν άμεσους απογόνους των δάκων της περσινής χρόνιας ούτε, βέβαια, έπεσαν ξαφνικά εξ ουρανού! Βέβαιο είναι ότι προέκυψαν μετά μια ή και δυο φετινές γενιές που πραγματοποιηθήκαν σε δεκτικό για προσβολές ελαιόκαρπο που συνήθως υπάρχει στις κορυφές δέντρων, τα οποία για διάφορους λόγους, νόμιμα ή και παράτυπα δεν ψεκάζονται, ή δέντρων που αρδεύονται ή φέρουν χαμηλή παράγωγη κ.α.
Το ότι οι προσβολές αυτές δεν επισημάνθηκαν νωρίτερα, πιθανότατα οφείλεται στη μεθοδολογία ή ανεπάρκεια των δειγματοληψιών η οποία, όπως και τόσα άλλα θέματα, μάλλον χρήζει αναθεώρησης.
Και βέβαια, όταν και όπου διαπιστωθούν δακοπροσβολές, αυτές πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα, με καλύψεις μέσα απο το σύστημα της κρατικής δακοκτονίας και όχι με μετάθεση της ευθύνης στους παραγωγούς. Γιατί εκτός του ότι πολλοί απο αυτούς απουσιάζουν, αρκετοί αντιμετωπίζουν ηλικιακά και οικονομικά προβλήματα που δεν τους επιτρέπουν να ανταποκριθούν.

Τα χρόνια γενεσιουργά και δευτερογενή αίτια των προβλημάτων της δακοκτονίας

Συμπεράσματα, σχόλια, προτάσεις
Oταν τα προβλήματα αυτά, που αναγνωρίζονται  σχεδόν απο όλους, επιλυθούν, τότε κάποιοι μπορούν να επικαλούνται τις κλιματικές συνθήκες, που ευνοούν τόσο τον Δάκο (!), ώστε τον καθιστούν ακαταμάχητο απο τα  φάρμακα και τα τεχνολογικά μέσα που υπάρχουν σήμερα!

Βέβαια οι αντιδράσεις στο Ηρακλειο είναι οπωσδήποτε δικαιολογημένες και καλώς αναδεικνύουν την εξέλιξη του προβλήματος, ώστε να ενημερωθούν και οι παράγωγοι, άλλα και οι κύριοι υπεύθυνοι των κεντρικών υπηρεσιών οι οποίοι αντιμετωπίζουν το γεγονός με “αιδήμονα σιωπή”, αποφεύγοντας τις δικες τους σοβαρές ευθύνες για τη μη αναδιοργάνωση του ευρισκόμενου σε τέλμα συστήματος δακοκτονίας.
Ωστόσο, σε τοπικό επίπεδο, καλό είναι να μη χαρακτηριζεται βιαστικά το φαινόμενο ως “πρωτόγνωρο” (τίτλο που κατέχει ακόμη η περσινή καταστροφή), ούτε να αποδίδεται σε περίεργους “κλιματικούς” παράγοντες. Είναι γνωστό ότι σε περιόδους παλαιότερες και χαλεπότερες, με μέσα και φάρμακα πολύ υποδεέστερα, η ποιότητα του Κρητικού ελαιόλαδου ήταν κατά 95% και άνω, όχι απλά έξτρα παρθένο, αλλά όπως έλεγαν οι Ιταλοί extrissimo, δηλαδή οξύτητας κάτω των 0,4 βαθμών!
Τα βασικά αιτία των δακοπροσβολών των τελευταίων ετών, οπωσδήποτε δεν είναι άλλα, απο όσα κατά καιρούς έχουν επισημανθεί πέρυσι και φέτος με υπομνήματα του ΣΕΔΗΚ και αλλων φορέων και τα οποία διακρίνονται σε γενεσιουργά αίτια, τα οποία περιλαμβάνουν κυρίως τη σοβαρή υποχρηματοδότηση και γραφειοκρατία,  άλλα και μια σειρά από σημαντικά δευτερογενή αίτια μεταξύ των οποίων κυριότερα είναι:
✓ Η έγκαιρη έναρξη της πρώτης γενικής διαβροχής, η οποία και φέτος στις περισσότερες περιπτώσεις δυστυχώς έγινε με σχεδόν έναν μήνα καθυστέρηση.
✓ Η αποτελεσματικότητα και ο χρόνος προμήθειας των φαρμάκων.
✓ Η επάρκεια και έγκαιρη πρόσληψη του προσωπικού εποπτείας.
✓ Η τεράστια έκταση των μη ψεκαζόμενων ελαιώνων (χαμηλής παραγωγής, δύσβατοι, βιολογικοί, αυτοεξαιρούμενοι και … επιτηδείως παραλειπόμενοι) που τελικά μπορεί να φτάνουν και στο 40%!
✓ Η έλλειψη κοινού πρωτοκόλλου και συντονισμός εφαρμογής, ώστε να αποφευχθούν προσωπικές ερμηνείες και αντιφατικές ή ανέφικτες συστάσεις σε κρίσιμα θέματα.
✓ Η ουσιαστική χρηματοδότηση και κυρίως η ανεξαρτητοποίηση της έρευνας απο τις δαπάνες για ψεκασμούς των ΔΑΟΚ.
Φυσικά η αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών, ασφαλώς δεν γίνεται με ημίμετρα και εμβαλωματικές λύσεις. Απαιτεί ριζική αναδιοργάνωση του συστήματος όπως έχει προτείνει με Υπόμνημα του ο ΣΕΔΗΚ.
Και όταν τα προβλήματα αυτά, που αναγνωρίζονται σχεδόν απο όλους, επιλυθούν, τότε κάποιοι μπορούν να επικαλούνται τις κλιματικές συνθήκες, που ευνοούν τόσο τον Δάκο (!), ώστε τον καθιστούν ακαταμάχητο απο τα φάρμακα και τα τεχνολογικά μέσα που υπάρχουν σήμερα!

Άγνωστη η τύχη του Φακέλου των περσινών καταστροφών απο δάκο στις ελιές

Ανάγκη για εξεύρεση εναλλακτικών αποζημιώσεων.
Σχεδόν χρόνος, προκειται σύντομα να συμπληρωθεί, από τότε που οι πραγματικά πρωτόγνωρες προσβολές του Δάκου κατέστρεψαν κυριολεκτικά την ελαιοπαραγωγή της Κρητης και η τύχη του περίφημου “φακέλου” που θα υποβαλόταν για αποζημιώσεις στην ΕΕ δεν έχει γίνει γνωστή. Έτσι, αρκετοί παραγωγοί, δικαίως, διερωτώνται, αν ο φάκελος ολοκληρώθηκε τελικά, ποια είναι τα επιχειρήματα που επικαλείται, πού και ποτέ υποβλήθηκε και κυρίως αν συγκεντρώνει πιθανότητες έγκρισης.
Και τα ερωτήματα αυτά, ασφαλώς θα πρέπει να απαντηθούν με παρρησία, όχι μονο για αξιοπιστία της πολιτικής, άλλα και για ενημέρωση των ελαιοπαραγωγών, ώστε να σχεδιάσουν τα του οίκου τους!
Απο την άλλη πλευρά, ανεξάρτητα από την πορεία του φακέλου, υπάρχει πάντοτε η ανάγκη έκτακτης αποζημίωσης με εναλλακτικούς τρόπους (π.χ. de minimis) όπως γίνεται ήδη για πολλές άλλες καλλιέργειες.
Ηδη, σύμφωνα με δηλώσεις του κ. Υπουργού Βορίδη έχει πραγματοποιηθεί ή βρίσκεται σε εξέλιξη η καταβολή ενισχύσεων ήσσονος σημασίας («de minimis») (Καν. 316/2019) σε πολλές περιπτώσεις. Ωστόσο, μέσα σε αυτές (Πιν.1) η Ελαιοκαλλιέργεια, η μεγαλύτερη σε έκταση και με μεγαλύτερης ζημιές καλλιέργεια της χωράς , φαίνεται να αποτελεί τον “φτωχό συγγενή”. Κάποιοι (άγνωστοι) ελαιοπαραγωγοί έλαβαν μόλις 2 εκατ. από το σύνολο των 94 εκατ. που διανεμήθηκαν!

Αιδήμων σιωπή ΕΛΓΑ για αποζημιώσεις στις ελιές απο καύσωνες

Ανάγκη για σωστή αναθεώρηση του Κανονισμού και εξάλειψη προνομιακών αποζημιώσεων
Πάρα το ότι έχουν παρέλθει τρεις περίπου μήνες απο το πενθήμερο 15-19 Μαΐου (www.sedik.gr ΕΛΑΙΟΝΕΑ 28.05.20) όποτε έντονοι και παρατεταμένοι καύσωνες έπληξαν την ελαιοπαραγωγή σε αρκετούς ελαιώνες της Κρητης και όλης της χώρας, καμιά απάντηση δεν έχει δοθεί στο υπόμνημα του ΣΕΔΗΚ για κάλυψη των ζημιών, άλλα ούτε και για την αναθεώρηση των άδικων και μεροληπτικών διατάξεων του κανονισμού στις οποίες στηρίζει την άρνηση του.
Κι αυτό πάρα τη σωρεία υπομνημάτων και παραστάσεων που έχουν υποβληθεί για το θέμα και απο τις Περιφέρειες Κρητης και Πελοποννήσου, πολλούς Δήμους και άλλους φορείς, με τα οποία επισημαίνεται ότι δεν είναι δυνατόν να συνεχίζεται η μεροληπτική και αστήρικτη επιστημονικά διάταξη της μη κάλυψης των ζημιών στην άνθηση, όταν γίνονται απο καύσωνες, ενώ αυτές καλύπτονται, όταν γίνονται απο παγετούς!
Ο Υπουργός κ. Βορίδης σε ερώτηση Βουλευτών της Πελοποννήσου στη Βουλή επικαλέστηκε το ότι ο κανονισμός δεν καλύπτει ζημίες που γίνονται απο καύσωνες στην άνθηση, ενώ ο Πρόεδρος του ΕΛΓΑ σε συνέντευξη του στην Τηλεόραση CRETA σε σχετική ερώτηση δεν έκρυψε ότι βασική αιτία της μη κάλυψης είναι η έκταση των ζημιών αυτών, αφού οι καύσωνες του Μαΐου έπληξαν τους μίσους περίπου ελαιώνες της χώρας.
Ωστόσο και ενώ σύμφωνα με τις δηλώσεις του Υπουργού, βρίσκεται σε εξέλιξη αναθεώρηση του Κανονισμού με βάση αναλογιστική μελέτη που θα παραδοθεί τον Οκτώβριο, δεν φαίνεται να γίνεται λόγος για διόρθωση του, ώστε να καλύπτει όλες τις ζημίες που προκαλούνται απο ακραία καιρικά αίτια.
Αντίθετα, συζητείται ο εκσυγχρονισμός του ΕΛΓΑ με ψηφιακή υποβολή αιτήσεων και χρήση νέων τεχνολογιών (λήψεις δορυφόρων, drones κ.λπ.) άλλα και η συμμετοχή ιδιωτών στις ασφαλιστικές καλύψεις, σαν μέσα εξορθολογισμού της αποστολής του οργανισμού
Όμως, αυτό που πρέπει να γίνει επί τέλους, είναι η εξάλειψη των χαριστικών και προνομιακών αποζημιώσεων και ένας δίκαιος και σαφής επιστημονικός προσδιορισμός των ορίων των καλυπτόμενων αίτιων, καθώς και η εγκατάσταση σε σωστές θέσεις επί του εδάφους ειδικών οργάνων για τη μέτρηση τους.

Τιμές: Συνεχίζουν βυθισμένες κάτω του κόστους

Στα 1,30€/κ για οξύτητα 1ο και στα 1,60€/κ για οξύτητα 0,8ο
Οι τιμές παραγωγού, δυστυχώς, συνεχίζουν βυθισμένες κάτω του κόστους παραγωγής στην Ελλάδα και στην Κρήτη και δημιουργώντας τάσεις εγκατάλειψης της καλλιέργειας άλλα και προβληματισμούς στους ελαιοτριβείς και ασχολούμενους με την εμπορία.
Έτσι, σύμφωνα με το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 25-8-20 οι υψηλότερες τιμές για το έξτρα, ενώ κυμαίνονται στην Ιταλία στα 3,80€/κ και στην Ισπανία στα 3,0 €/κ, στην Ελλάδα φτάνουν μόλις στα 2,30€/κ. Παράλληλα, οι χαμηλότερες τιμές στην Ιταλία είναι 3,10€/κ, στην Ισπανία και Τυνησία στα 1,85€/κ (Πιν.1)
Στην Ελλάδα για το εξτρά 0,5ο οι χαμηλότερες τιμές κινούνται στα 2,12€/κ άλλα η προς τα κάτω κλιμάκωση για λαδιά μεγαλύτερης οξύτητας φαίνεται να είναι απογοητευτική έως απαράδεκτη.
Ενδεικτικά οι τιμές που προσφέρει ελαιοτριβείο για ελαιόλαδα συγκεκριμένων οξυτήτων, όπως μας τις έδωσε παραγωγός, έχουν ως εξής: Η τιμή για οξύτητα 0,4ο είναι 2,10€/κ, για οξύτητα 0,5ο είναι 2,0€/κ, για οξύτητα 0,8ο είναι 1,60€/κ και για οξύτητα 1ο είναι 1,30€/κ !
Η όλη κατάσταση που συνεχίζεται τώρα και καιρό στην Ελλάδα, έχει οδηγήσει σε τάσεις εγκατάλειψης της ελαιοκαλλιέργειας αι θέτει σε κίνδυνο το μέλλον της ελαιοκομίας. Γι’ αυτό, οι νοικοκυραίοι παραγωγοί πρέπει να αφυπνιστούν και να συνεργαστούν, ώστε απο κοινού να ζητήσουν απο την πολιτεία να λάβει μέτρα για την αλλαγή της κατάστασης.