Ο κυρίαρχος ρόλος της Ιταλίας στην εμπορία του ελαιολάδου
Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η αγορά της Ιταλίας στην παγκόσμια αλλά και Ελληνική αγορά ελαιολάδου και ο ρόλος της στην διαμόρφωση των διεθνών τιμών είναι γνωστός τώρα και αρκετές 10/ετίες.
Έτσι, μια επικαιροποίηση των βασικών στοιχείων της αγοράς αυτής ασφαλώς είναι χρήσιμη κατά την περίοδο αυτή που η καθοδική πορεία των τιμών έχει αναστατώσει παραγωγούς, εμπόρους και καταναλωτές.
Σύμφωνα με στοιχεία που ζητήσαμε και λάβαμε από την Πρεσβεία της Ελλάδος ΡΩΜΗ η Ιταλια αποτελουσε και αποτελεί μια από τις σημαντικότερες χώρες του κόσμου σε ότι αφορά την παραγωγή, κατανάλωση και κυρίως την εμπορία του ελαιολάδου
Η παραγωγή της Ιταλίας καίτοι παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση (Πιν.1), είναι η 2η στον κόσμου με ποσοστό 11% της παγκόσμιας.
Το 2016 η Ιταλία εμφάνισε τη χειρότερη παραγωγή των τελευταίων 25 ετών, λόγω των ειδικών καιρικών συνθηκών και της xylella, προβλήματα που παραμένουν, σε μικρότερο πάντως βαθμό και το 2017.
Οι εισαγωγές και εξαγωγές ελαιολάδου
Η Ιταλία είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ελαιολάδου στον κόσμο κατέχοντας μερίδιο 29% των παγκόσμιων εισαγωγών.
Οι εισαγωγές της τροφοδοτούνται κυρίως από την Ισπανία, η οποία σύμφωνα με την ISMEA το 2016 κάλυψε το 61,2% της ποσότητας των Ιταλικών εισαγωγών, ενώ η Ελλάδα ήταν ο δεύτερος μεγάλος προμηθευτής της Ιταλίας με 25,6% της ποσότητας.
Στις εξαγωγές η Ιταλία ενώ πριν χρόνια ήταν πρώτη στον κόσμο, σήμερα έρχεται δεύτερη καλύπτοντας το 2016 το 20% της ποσότητας των παγκόσμιων εξαγωγών και περίπου το 24% της αξίας τους. Πρώτη εξαγωγές χωρά στον κόσμο είναι η Ισπανία που καλύπτει το 51% των ποσοτήτων και το 49% της αξίας και τρίτη η Ελλάδα με 10% και 9% αντίστοιχα.
Οι τιμές των εισαγωγών και εξαγωγών
Οι τιμές με τις οποιες εισάγει το ελαιόλαδο, προφανώς χύμα, ποικίλουν (Σχ.1), μεταξύ των χωρών προμηθευτών.
Υψηλότερες τιμές κατά την περίοδο 2016/2017 εξασφάλισε η Πορτογαλία η οποία πέτυχε μέση τιμή 3,59 και 3,29 €/κ αντίστοιχα, ενώ η Ελλάδα εξασφάλισε τιμές περίπου ίδιες με την Τυνησία και Ισπανία που ήταν κατά 0,30€/κ χαμηλότερες.
Αντίθετα οι τιμές με τις οποίες εξάγει η Ιταλία, οι οποίες αφορούν τυποποιημένο ελαιόλαδο, είναι οπωσδήποτε αρκετά υψηλότερες και κυμαίνονται από 4,5 έως 5,5 € /κ . Είναι, επομένως, περίπου 1,5 έως 2€ υψηλότερες.
Αυτό όμως σημαίνει ότι η υπεραξία την οποία καρπούνται οι Ιταλικές επιχειρήσεις εισαγωγών – εξαγωγών, είναι κατά 30-40% μεγαλύτερη!
Καλή η καρποφορία αλλά δοκιμάζεται από την ανομβρία
Φθάνουμε ήδη στις αρχές Ιουνίου και η καρποφορία στις Ελιές, αφού έμεινε μέχρι στιγμής «αλώβητη» από καύσωνες, παραμένει υπομονετικά πάνω στα δέντρα, αναμένοντας κάποια αναπάντεχη βροχή, η άρδευση η ακόμη κάποια άλλη ανθρώπινη παρέμβαση που θα της εξοικονομήσει υγρασία για το καλοκαίρι.Βέβαια, στην Δυτική Κρητη η κατάσταση δεν είναι τόσο άσχημη όσο στην Ανατολική, όπου δέντρα κατάφορτα που είδαμε προ ημερών στην Κριτσά, αρχίζουν να στρίβουν ελαφρά τα φύλλα, σημάδι έλλειψης νερού.
Υπενθυμίζουμε εδώ ότι στους ξηρικούς ελαιώνες, όπως έχουμε αναφέρει σε προηγούμενα ΕΛΑΙΟΝΕΑ., συνιστάται αφαίρεση όχι μόνο των ζιζανίων αλλά και κάθε περιττής βλάστησης των δέντρων (λαίμαργοι, κλαδιά ημίξηρα, η σε ακατάλληλη θέση κ.α.)
Η πρώιμη καρποφορία απαιτεί και πρώιμη δακοκτονία
Οπωσδήποτε η φετινή χρονιά είναι πρώιμη και η καρποφορία προχωρεί νωρίτερα από αλλες χρονιές. Νωρίτερα όμως προχωρεί και ο Δάκος. Και αυτό, ελπίζουμε να το λάβουν υποψη οι αρμόδιοι Δακοκτόνοι και να αρχίσουν τους δολωματικούς ψεκασμούς νωρίτερα. Από όσα ανακοινώνονται, τα βασικά προβλήματα της Δακοκτονίας στην Κρητη πρεπει να έχουν λυθεί. Το οικονομικό λύθηκε με την αύξηση του προϋπολογισμού κατά 854.300€ και το γραφειοκρατικό θεωρητικά πρεπει να έχει λυθεί με την διενέργεια διαγωνισμού για 3 χρόνια. Άρα οι εργολάβοι υπάρχουν και είναι έτοιμοι να αρχίσουν.
Δεν ξέρουμε μόνο αν υπάρχουν και τα απαιτούμενα φάρμακα η πρεπει να αρχίσουν και πάλι με τα δανεικά. Και το κυριότερο, δεν ξέρουμε αν έχουν προσληφθεί Τομεάρχες, ώστε έγκαιρα να ενημερωθούν και να αρχίσουν υπεύθυνη και αποτελεσματική εποπτεία των εργασιών. Γιατί, κακά είναι τα ψέματα, αν δεν υπάρχει ουσιαστική εποπτεία, η ορθή εφαρμογή της μεθόδου διακυβεύεται.
Τιμές: Σταθερές σε Ιταλία, Ισπανία, με μειώσεις στην Ελλάδα
Η καθοδική πορεία των τιμών παραγωγού καίτοι έχει σταματήσει στην Ιταλία και Ισπανία, στην Ελλάδα, δυστυχώς συνεχίζεται, χαροποιώντας τους αγοραστές και φορτίζοντας με αγωνία και νευρικότητα στους παραγωγούς.
Τα γενικά αίτια της πτώσης που είναι γνωστά και εxωών αναλυθεί σε προηγούμενα ΕΛΑΙΟΝΕΑ ( www.sedik.gr), οπωσδήποτε δεν αφορούν κάποια ουσιαστική αλλαγή στα δεδομένα της τρέχουσας παραγωγής. Αφορούν «λάθος» εκτιμήσεις Κρατών και του ΔΣΕ, αδασμολόγητες εισαγωγές από τρίτες χώρες κ.α. Στοιχεία για την ερχόμενη εσοδεία δεν υπάρχουν, εκτός από επιφυλάξεις αγροτικών φορέων για τις επιπτώσεις της ξηρασίας κ.α.
Έτσι, βασικό στοιχείο της Ελληνικής πτωτικής πορείας φαίνεται να είναι οι ίδιοι οι παραγωγοί και οι Συν/σμοι που θορυβημένοι από διαφορές φήμες, σπεύδουν να πουλήσουν στις χαμηλές τιμές. Ψυχραιμία συνεπώς και πώλησης με διαγωνισμούς που κατακυρώνονται μονό σε τιμές που κρίνονται συμφέρουσες, αποτελούν την καλύτερη λύση.
Θεαματικές αυξήσεις και αλλαγές στις εισαγωγές ελαιολάδου στις ΗΠΑ
» Στροφή στο χύμα και στα ποιοτικά ελαιόλαδα » Ιταλία και Ισπανία κυριαρχούν – Ουραγός η Ελλάδα!
Οι ΗΠΑ με 330. εκατομμύρια υψηλού βιοτικού επιπέδου καταναλωτές, αποτελούν σήμερα την τρίτη καταναλώτρια και την πρώτη εισαγωγό ελαιολάδου χώρα του κόσμου. Επομένως η αγορά της έχει τεράστιο ενδιαφέρον για τις εισαγωγές ελαιολάδου απο τις μεγάλες αλλά και μικρές ελαιοπαραγωγούς χώρες.
Και οι εισαγωγές αυτές διαπιστώνεται ότι αυξάνονται, ραγδαία τα τελευταία χρόνια, ενώ παράλληλα αλλάζουν ριζικά και σε μορφή και σε ποιότητες.
Οι εισαγωγές τυποποιημένου υποχωρούν θεαματικά και την θέση τους καταλαμβάνουν οι εισαγωγές χύμα, ενώ οι προτιμήσεις των καταναλωτών απο τα λάδια κουπέ της προηγούμενης δεκαετίας, στρέφονται σε ελαιόλαδα υψηλών ποιοτήτων.
Απο πλευράς εισαγωγών χωρών, κυρίαρχη θέση εξακολουθεί να κατέχει η Ιταλία στα τυποποιημένα ελαιόλαδα , ενώ η Ισπανία κυριαρχεί στα χύμα και είναι δεύτερη στα τυποποιημένα.
Η Ελλάδα, τρίτη ελαιοπαραγωγός χώρα στον κόσμο, αποτελει ουραγό στις εισαγωγές των ΗΠΑ κατέχοντας ασήμαντο μερίδιο στις εισαγωγές τυποποιημένου και χύμα.
Στροφή των εισαγωγών των ΗΠΑ απο το τυποποιημένο στο… χύμα!
Κατά το 1993/94, το εισαγόμενο στις ΗΠΑ ελαιόλαδο ήταν σε ποσοστό 88% τυποποιημένο, (Σχ.2) ενώ κατά το 2014/15 όταν οι αμερικανικές εισαγωγές αυξηθήκαν σε 311.000 τόνους, το ποσοστό αυτό έπεσε θεαματικά σε 58% και την θέση του κατέλαβε ελαιόλαδο χύμα!
Η εξέλιξη αυτή προφανώς οφείλεται στο ότι Αμερικανικές επιχειρήσεις συμπράττοντας και με Ευρωπαϊκές, προκειμένου να επωφεληθούν την υπεραξία της τυποποίησης, άρχισαν να εισάγουν ανώνυμο χύμα ελαιόλαδο και στην συνέχεια να το τυποποιούν και να το διαθέτουν στην Αμερικανική αγορά με δικά τους εμπορικά ονόματα.
Το φαινόμενο αυτό, το οποίο προφανώς θα έχει και συνέχεια, αποτελει οπωσδήποτε μια δυσάρεστη εξέλιξη για τις εξαγωγές των μικρών χώρων και ιδιαίτερα την Ελλάδα. Κι αυτό γιατί καθιστά σαφώς δυσκολότερη την διείσδυση Ελληνικών τυποποιημένων ελαιόλαδων στην αγορά των ΗΠΑ.!
Και το ποια είναι τα αίτια της εξέλιξης αυτής είναι γενικά γνωστά και έχουν επισημανθεί πολλές φόρες. Πολλές, αλλά οικονομικά αδύναμες και με μικρές διαθέσιμες ποσότητες Επιχειρήσεις τυποποίησης, σίγουρα δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τους εμπορικούς κολοσσούς που έχουν καταλάβει την αγορά των ΗΠΑ και των άλλων καταναλωτικών χωρών.
Και αυτό δεν μπορεί να ανατραπεί με τις φραστικές προτροπές και τα ευχολόγια πολιτικών και άλλων αρμόδιων. Χρειάζεται μελέτη, σοβαρός σχεδιασμός και μέτρα πολιτικής!
Ραγδαία η αύξηση των αμερικανικών εισαγωγών
Κατά δυόμισι φορές έχουν αυξηθεί οι εισαγωγές ελαιολάδου των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, επιβεβαιώνοντας ότι η Αμερική είναι η πρώτη εισαγωγός χώρα στον κόσμο και η τρίτη, μετά την Ιταλία και Ισπανία, στην κατανάλωση.
Πράγματι οι εισαγωγές των ΗΠΑ (Σχ.1) από 125.000 τόνους το 1993/94 αυξήθηκαν με ρυθμό περίπου 10.000 τόνους ανά έτος και έφτασαν σε 311 000 τόνους το 2014/15, ενώ σήμερα φθάνουν ήδη τις 345.000.
Η εξέλιξη αυτή βασικά οφείλεται στις επιτυχείς εκστρατείες προβολής που οργάνωσε εκεί το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου (ΔΣΕ) μετά το 2990 κατά την περίοδο που Δ/ντης του ήταν ο δραστήριος Ιταλός Fausto Lucceti.
Σημαντικά όμως συμβάλλουν και εκστρατείες προβολής που οργανώνουν από τότε οι μεγάλες Ιταλικές Βιομηχανίες τυποποίησης, προσαρμόζοντας το προϊόν τους στα Αμερικανικά πρότυπα και τις προτιμήσεις των καταναλωτών.
Οπωσδήποτε οι εκστρατείες αυτές προσέλκυσαν το ενδιαφέρον και Αμερικανών παραγωγών οι όποιοι άρχισαν να εγκαθιστούν ελαιώνες κυρίως στην Καλιφόρνια, όπου οι κλιματικές συνθήκες το επέτρεπαν, ασχολούμενοι αρχικά με την καλλιέργεια βρωσίμων ποικιλιών.
Τελευταία ασχολούνται και με την καλλιέργεια ελαιοποιήσιμων ποικιλιών αλλά η παράγωγη δεν είναι αξιόλογη και από 1000 τόνους που ήταν το 1990 φθίνει σήμερα μόλις τους 15.000 τόνους ετησίως.
Από τα κουπέ, στα έξτρα παρθένα
Ενώ μέχρι το 2000 τα περισσότερα εισαγόμενα ελαιόλαδα στις ΗΠΑ ήταν μίγματα Παρθένων και Ραφιναρισμένων (κουπέ), στην συνέχεια παρατηρήθηκε μια σημαντική τάση προτίμησης από τους Αμερικανούς καταναλωτές στα ποιοτικά ελαιόλαδα. (Σχ.3). Έτσι, ενώ το 1993/94 τα Παρθένα ελαιόλαδα (κοινά και έξτρα) είχαν μερίδιο μόνο 32 % στις συνολικές εισαγωγές, κατά το 2014/15 , το μερίδιο τους αυξήθηκε σε 67% . Η εξέλιξη αυτή βασικά οφείλεται στις εκστρατείες ενημέρωσης που οργάνωνε το ΔΣΕ μετά το 2990, με τις οποιες οι Αμερικανοί καταναλωτές άρχισαν σιγά να πείθονται ότι μονό τα παρθένα ελαιόλαδα έχουν τις ευεργετικές για την υγεία ιδιότητες που υποστήριζαν οι ιατρικές έρευνες. Έτσι, άρχισαν να τα προτιμούν στην διατροφή τους, έστω και αν ήταν ακριβότερα, αφού βεβαία το υψηλό βιοτικό τους επίπεδο το επέτρεπε.
Οι εισαγωγές Πυρηνέλαιων αφορούν γενικά μικρές ποσότητες (Σχ.3) και προφανώς προορίζονται για την παρασκευή μιγμάτων (κουπέ) η άλλες χρήσεις.
Πρώτη στις εισαγωγές τυποποιημένου η Ιταλία, και χύμα, η Ισπανία
Εξετάζοντας τα μερίδια των χωρών εισαγωγής στις συνολικές εισαγωγές των ΗΠΑ, διαπιστώνουμε ότι η κατανομή διαφέρει σημαντικά ανάλογα με την μορφή του εισαγομένου προϊόντος. Στις εισαγωγές τυποποιημένου ελαιολάδου (συσκευασίες < 18 κιλών) της περιόδου 2011/15) κυριαρχεί η Ιταλία με μερίδιο 74% και ακολουθεί η Ισπανία με μερίδιο 18%. Η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των ουραγών με μερίδιο μόλις 2% , χαμηλότερα και απο την Τυνησία που κατέχει 3% ( Σχ.4α). Στις εισαγωγές χύμα την ιδία περίοδο ( 2011/15) η κατάταξη είναι διάφορη. Η Ισπανία κυριαρχεί με μερίδιο 45% και ακολουθητέοι απο την Τυνησία με μερίδιο 22%, το Μαρόκο 9% , την Ιταλία 6% , την Αργεντινή και την Τουρκία με 5% και την Ελλάδα, ευτυχώς, τελευταία με μερίδιο 1%.
