Έλληνες επιστήμονες στις ΗΠΑ ανακάλυψαν ένα ένζυμο που αυξάνεται στο αίμα των ασθενών με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο. Το «μπλοκάρισμα» αυτού του ενζύμου μπορεί να μειώσει σημαντικά τα συμπτώματα της νόσου (ουλές στο δέρμα, διόγκωση σπλήνας, δυσλειτουργία νεφρών κ.α.).
Η ανάπτυξη ενός φαρμάκου που θα αναστέλλει τη δράση του εν λόγω ενζύμου SHP-2, μπορεί να προσφέρει μια νέα θεραπευτική δυνατότητα γι’ αυτή τη χρόνια αυτοάνοση πάθηση, η οποία προκαλεί εκτεταμένη φλεγμονή και βλάβη στα όργανα του σώματος. Η νόσος, που είναι ανίατη μέχρι στιγμής, πλήττει κυρίως νέες γυναίκες στα 20 και στα 30 τους. Από «λύκο» υπολογίζεται ότι πάσχουν τουλάχιστον πέντε εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως.
Η ανακάλυψη του ενζύμου-στόχου, που παρουσιάσθηκε στο ιατρικό περιοδικό “The Journal of Clinical Investigation”, έγινε από ομάδα ερευνητών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του Ιατρικού Κέντρου Beth Israel Deaconess, με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια Μαρία Κονταρίδη, ενώ συμμετείχαν ο καθηγητής ανοσολογίας Γιώργος Τσώκος (πρόεδρος επίσης του συμβουλίου ιδρύματος του Πανεπιστημίου Αθηνών) και ο Βασίλης Κυττάρης.
Η Κονταρίδη – της οποίας η μητέρα έπασχε από τη νόσο για 26 χρόνια- έχει αφιερώσει πάνω από μια δεκαετία στη μελέτη των γενετικών μεταλλάξεων σε μια κατηγορία ενζύμων (πρωτεϊνών), που εμπλέκονται σε σπάνιες εκ γενετής καρδιοπάθειες, όπως το «σύνδρομο Νούναν». Μετά την ανακάλυψη ότι τα παιδιά με αυτό το σύνδρομο, αναπτύσσουν επίσης «λύκο», η Κονταρίδη ανακάλυψε -αρχικά σε πειραματόζωα και μετά σε ανθρώπους- ότι το ένζυμο SHP-2 εμπλέκεται στην εμφάνιση του «λύκου».
«Το SHP-2 μπορεί να οδηγήσει σε υπερπαραγωγή των μορίων των κυτοκινών. Και γνωρίζουμε ότι στους ασθενείς με ‘λύκο’ οι κυτοκίνες πυροδοτούν φλεγμονή, συμβάλλουν στη δυσλειτουργία των ανοσοποιητικών κυττάρων και οδηγούν σε βλάβη οργάνων» δήλωσε η Κονταρίδη.
Τα πειράματα σε ποντίκια με “λύκο” έδειξαν ότι το «μπλοκάρισμα» του εν λόγω ενζύμου μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση της νόσου (αν και όχι σε θεραπεία). Όπως είπε η Κονταρίδη, «η ζωή των ζώων παρατάθηκε, οι χαρακτηριστικές ουλές στο δέρμα εξαφανίσθηκαν, οι διογκωμένες σπλήνες μειώθηκαν σε μέγεθος και -το πιο αξιοσημείωτο- τα νεφρά επανήλθαν στην κανονική λειτουργία τους».
«Η θεραπεία των ασθενών με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο εμφανίζει υστέρηση σε σχέση με άλλες παθήσεις και δυστυχώς ακόμη περιορίζεται στη χρήση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων. Ο εντοπισμός νέων ‘στόχων’ όπως το SHP-2 αφήνει υποσχέσεις ότι η ανάπτυξη ενός μικρού φαρμακευτικού μορίου-αναστολέα θα επιτρέψει την έναρξη κλινικών δοκιμών σε ασθενείς με λύκο», δήλωσε ο Γιώργος Τσώκος, Διευθυντής Ρευματολογίας στο ιατρικό κέντρο Beth Israel Deaconess Medical Cente και καθηγητής παθολογίας στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.
«Η μακρά 26ετής μάχη της μητέρας μου με τον λύκο μου έδωσε κίνητρα και με ενέπνευσε γι’ αυτή την έρευνα. Τα ευρήματά μας και άλλα όπως αυτό, μάς δίνουν μεγάλες ελπίδες ότι μια μέρα και μάλιστα σύντομα θα υπάρξουν νεότερες και καλύτερες θεραπευτικές επιλογές διαθέσιμες για τα εκατομμύρια των ασθενών που υποφέρουν από αυτή τη νόσο», δήλωσε η Κονταρίδη, οι γονείς της οποίας μετανάστευσαν από την Ελλάδα στις ΗΠΑ το 1971 και η ίδια σπούδασε με υποτροφίες στα πανεπιστήμια της Φλόριντα και του Γιέηλ, προτού γίνει επίκουρη καθηγήτρια ιατρικής στο Χάρβαρντ.
