Τάσος Λειβαδίτης στην αναφορά μου. Μα και την συγκίνηση και τις εφηβικές μου μνήμες… Γιατί εκείνος, εκείνος ο σπουδαίος ποιητής της κοινωνικής ποίησης, αλλά και εκείνος που ανανέωσε τον ρομαντισμό και που δοκίμασε σκληρά τη μορφοποίηση των ιδεών του σε τραχεία δίωξη και τιμωρία, είναι που μύησε πρώτος την τρυφερή εφηβεία μου στην μελοποιημένη ποίηση. Πολιτεία Α. Θεοδωράκη και “Την πόρτα ανοίγω το βράδυ” αλλά και “φτωχογειτονιά”, “Δραπετσώνα”… Στα δεκατρία, δεν καταλάβαινα και πολλά πράγματα, από την υψηλή ύφανση των ποιητικών του στίχων, όμως μαγεύτηκα και μαγεύομαι ακόμη, από τη σκέψη του, στο μέλος ή μη… Εκείνος, ο γλυκύς, ταπεινός, στοχαστικός και ωραίος, έθεσε μεταπολεμικά θεμελιακές “ποιητικές πέτρες” στο μέγα κτήριο της Ποίησης.
“Αν θες να λέγεσαι άνθρωπος” από τα αντιπροσωπευτικότερα ποιήματά του, ως έχει. Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν’ αγωνίζεσαι για την ειρήνη και για το δίκιο. Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θα ματώσουν απ’ τις φωνές, το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες – μα ούτε βήμα πίσω. Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων κάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζεις την αδικία. Και πρόσεξε: Μην ξεχαστείς ούτε στιγμή. Ετσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια αφήνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται την ώρα που παίζουν ανύποπτα στις πολιτείες μια στιγμή αν κοιτάξεις το ηλιοβασίλεμα αύριο οι άνθρωποι θα χάνουνται στη νύχτα του πολέμου έτσι και σταματήσεις μια στιγμή να ονειρευτείς εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη κάτω από τις οβίδες. Δεν έχεις καιρό. Δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος. Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος μπορεί να χρειαστεί ν’ αφήσεις τη μάνα σου, την αγαπημένη ή το παιδί σου. Δε θα διστάσεις. Θ’ απαρνηθείς τη λάμπα σου και το ψωμί σου, θ’ απαρνηθείς τη βραδυνή ξεκούραση στο σπιτικό κατώφλι για τον τραχύ δρόμο που πάει στο αύριο.
Μπροστά σε τίποτα δε θα δειλιάσεις κι ούτε θα φοβηθείς. Το ξέρω, είναι όμορφο ν’ ακούς μια φυσαρμόνικα το βράδυ, να κοιτάς εν’ άστρο, να ονειρεύεσαι είναι όμορφο σκυμμένος πάνω απ’ το κόκκινο στόμα της αγάπης σου να την ακούς να σου λέει τα όνειρά της για το μέλλον. Μα εσύ πρέπει να τ’ αποχαιρετήσεις όλ’ αυτά και να ξεκινήσεις, γιατί είσαι υπεύθυνος εσύ για όλες τις φυσαρμόνικες του κόσμου, για όλα τ’ άστρα, για όλες τις λάμπες και για όλα, τα όνειρα αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος. Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος μπορεί να χρειαστεί να σε κλείσουν φυλακή για είκοσι ή και περισσότερα χρόνια μα εσύ και μέσ’ τη φυλακή θα θυμάσαι πάντοτε την άνοιξη, τη μάνα σου και τον κόσμο. Εσύ και μες απ’ το τετραγωνικό μέτρο του κελλιού σου θα συνεχίσεις το δρόμο σου πάνω στη γη. Κι όταν μεσ’ την απέραντη σιωπή, τη νύχτα θα κτυπάς τον τοίχο του κελλιού σου με το δάκτυλο απ’ τ’ άλλο μέρος του τοίχου θα σου απαντάει η Ισπανία. Εσύ, κι ας βλέπεις να περνάν τα χρόνια σου και ν’ ασπρίζουν τα μαλλιά σου δεν θα γερνάς. Εσύ και μες στη φυλακή κάθε πρωί θα ξημερώνεσαι πιο νέος αφού όλο και νέοι αγώνες θ’ αρχίζουν στον κόσμο αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος θα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό. Από βραδίς στην απομόνωση θα γράψεις ένα μεγάλο τρυφερό γράμμα στη μάνα σου θα γράψεις στον τοίχο την ημερομηνία, τ’ αρχικά του ονόματός σου και μία λέξη: Ειρήνη σα νά ’γραφες όλη την ιστορία της ζωής σου. Να μορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό να μπορείς να σταθείς μπροστά στα έξι ντουφέκια σα να στεκόσουνα μπροστά σ’ ολάκερο το μέλλον. Να μπορείς, απάνω από την ομοβροντία που σε σκοτώνει εσύ ν’ ακούς τα εκατομμύρια των απλών ανθρώπων που τραγουδώντας πολεμάνε για την ειρήνη. Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.
