«Ο κόσμος είναι η Ελλάδα που διαστέλλεται.
Η Ελλάδα είναι ο κόσμος που συστέλλεται»
Β. Ουγκώ
Η επιστροφή στον πολιτισμό, στο πνεύμα και κατά συνέπεια στον άνθρωπο έχει ξεκινήσει ήδη. Ο άνισος και άδικος πόλεμος που έχει υποστεί και αντέξει η χώρα μας είναι μια απόδειξη της επιρροής που ασκεί σε όλο τον κόσμο. Είναι βέβαιο ότι θα ήθελαν πολύ, εάν μπορούσαν, να μας πάρουν τον λόγο και την τέχνη με τον ίδιο τρόπο που μας έκλεψαν τους θησαυρούς μας, οι οποίοι κοσμούν όλα τα σημαντικά μουσεία του κόσμου σήμερα. Το λιγότερο που οφείλουμε στην καταγωγή μας είναι η γνώση των επιτευγμάτων των προγόνων μας. Ο Γερμανός ποιητής και διανοούμενος Γκαίτε είπε «όταν τέλειωσα το Βέρθερο και το Φάουστ, πλησίασα την τράπεζα των Ελλήνων. Αν είχα γνωρίσει νωρίτερα τα αριστουργήματα που έγραψαν εδώ και χιλιάδες χρόνια, δε θα έγραφα ούτε ένα στίχο….»….Δάσκαλε τον ρώτησαν οι μαθητές του, τι να διαβάσουμε για να γίνουμε όπως εσύ, σοφοί; «Τους Ελληνες κλασικούς» απάντησε ο Γκαίτε. –Κι όταν τελείωσουμε με τους Έλληνες τι άλλο; Ξαναρώτησαν. «Πάλι τους Ελληνες κλασικούς». Ξεκινωντας ένα μικρό αφιέρωμα στον Ελληνικό πολιτισμό θα ήθελα να αναφερθώ στους «Μεγάλους» Έλληνες της Διασποράς.
Οι Έλληνες πριν και μετά από το 1453 έθεσαν τα θεμέλια της Αναγέννησης. Τα Ελληνικά γράμματα και οι τέχνες, ύστερα από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως το 1453, μετανάστευσαν στην Ευρώπη. Αμέσως σχεδόν υποχώρησε ο μεσαιωνικός σκοταδισμός και άρχισε η Ευρωπαική Αναγέννηση. Ο Πλήθων , ο Βησσαρίων και άλλοι σπουδαίοι φιλόσοφοι προετοίμασαν την πνευματική επανάσταση. Ας αναφέρουμε μερικά ονόματα βυζαντινών λογίων, καλλιτεχνών, επιστημόνων και πολιτικών που κυριάρχησαν στην Ευρώπη και γενικά στη Δύση μετά το 1453 και έβαλαν τα θεμέλια του Διαφωτισμού όπως αναφερονται στο βιβλίο «Εμείς οι Έλληνες» (Δ. Βαρδίκος 2001)
Δομίνικος Θεοτοκόπουλος (EL GRECO), ο μεγάλος ζωγράφος της Αναγέννησης. Δίδαξε την βυζαντινή αγιογραφία στην Ισπανία και έγινε ο θεμελιωτής της αναγεννησιακής τέχνης.
Πέντρο Ελ Γκρέκο και ο Νικόλας Γκρέκο, μεγάλοι αναγεννησιακοί ζωγράφοι στην Ισπανία.
Λεονάρντο Ντα Βίντσι (ψευδώνυμο από το όνομα της πόλης που μεγάλωσε) ορφανός ο Λέων ήταν γιος του Ελληνα βυζαντινού πρόσφυγα. Υιοθετήθηκε από εύπορη οικογένεια της ιταλικής πόλης Ντα Βίντσι. Όταν απέκτησε φήμη μεγάλου ζωγράφου για να μην στεναχωρήσει τους θετούς του γονείς δεν υπέγραφε τα έργα του με το ελληνικό του επώνυμο, αλλά με το όνομα της πόλης όπου μεγάλωσε.
Μιχαήλ Δαμασκηνός ζωγράφος από την Κρήτη. Δίδαξε την βυζαντινή τέχνη στο Τολέδο στα χρόνια του Θεοτοκόπουλου.
Μιχαήλ Αγγελος γλύπτης, ζωγράφος, αρχιτέκτων και ποιητής της αναγέννησης (1475-1564). Πατέρας του ήταν ο Φαναριώτης Αλέξανδρος (κατόπιν κόμης), πρόσφυγας από την Κωνσταντινούπολη. Υιοθετήθηκε το 1475, αμέσως μετά τη γέννηση του, από μικροαστική οικογένεια της πόλης Καπρέζε της περιοχής Βαλτιμπερίνα. Η τέχνη του Μιχαήλ Αγγελου ήταν βαθιά επηρεασμένη από την αρχαία ελλήνική τεχνη. Η βιογραφία του διαφοροποιήθηκε πολλες φορές για να μην δημοσιοποιηθεί η (ελληνική) ταπεινή προσφυγική καταγωγή του.
Μάρκος Μούσουρος, λόγιος και τυπογράφος. Το 1508 δημιούργησε πανεπιστημιακή έδρα ελληνικού λόγου στην Πάδοβα. Από τους καλούς του μαθητές ήταν και ο λόγιος Έρασμος από την Ολλανδία.
Δημήτριος Δούκας, τυπογράφος και λόγιος. Δίδαξε στα πανεπιστήμια της Ισπανίας (Αλκαλά) και της Ρώμης ελληνική φιλοσοφία. Το 1514 τύπωσε στην Ελληνική την Καινή Διαθήκη στην πολύγλωσση έκδοση << Κομπλουτενσιανή Βίβλο του Κρδινάλιου>>.
Πέτρος (Πέντρο) από το Χάνδακα (Ηράκλειο Κρήτης ). Ανακάλυψε μια νέα εκρηκτική ύλη το μπαρούτι. Ηταν υπαρχηγός του Πιζάριο και με Έλληνες (από την Κρήτη) στρατιώτες τεχνικούς πυροβόλων όπλων εκστράτευσαν και κατέκτησαν το Περού το 1532.
Γαλιλαίος Γαλιαίη Λυγκεύς (1564-1642). Αστρονόμος και εφευρέτης. Ελληνικής καταγωγής, υιοθετημένος από την οικογένεια Γαλιλαίη. Η βιογραφία του ξαναγράφτηκε πολλές φορές, όπως και του Μιχαήλ Αγγελου, για να χαθούν οι Ελληνικές του ρίζες.
Χριστόφορος Κολόμβος ( Παλαιολόγος ). Γεννήθηκε στη Χίο το 1439 και μεγάλωσε στην Ιταλία, όπου εγκαταστάθηκαν οι γονείς του μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης. Ενας από τους μεγαλύτερους θαλασσοπόρους – εξερευνητές, που ξανα-ανακάλυψε για λογαριασμό των Ευρωπαίων την Αμερική το 1492,
Έλληνες τυπογράφοι δημιούργησαν ελληνικά και λατινικά εκδοτικά τυπογραφεία μετά το 1453 στις περισσότερες πόλεις της Ευρώπης, όπως ο Δούκας στην Ισπανία, ο Βεργίκιος στο Παρίσι, στη Γενεύη ο Πόρτος, στη Φλωρεντία ο Δαμηλάς, στη Βενετία ο Λαόνικος και ο Αλέξανδρος, στη Ρώμη ο Καλλιέργης κ.α.
Ιάκωβος Βασιλικός, από την Σάμο η την Κρήτη. Ηγεμόνας της Μολδαβίας το 1550.
Αντώνιος Βασιλάκης ( Αλιένσε ) , ζωγράφος από τη Μήλο (1556-1629). Δημιούργησε δική του σχολή ζωγραφικής στην Βενετία, την ‘’ Σκουόλα Ντελ’Αλιένσε ‘’ . Εργα του βρίσκονται στα μεγάλα μουσεία και πινακοθήκες της Ευρώπης.
Μέγας Ναπολέων ( Ναπολέων Βοναπάρτης ). Ηταν της οικογένειας Καλοπατρίδη από την Μάνη της Πελοποννήσου. Οι γονείς του μετανάστευσαν στην Κορσική με τη μέριμνα του συγγενούς τους Στεφανόπολι. Το επώνυμο τους μεταφράστηκε στα Γαλλικά από Καλοπατρίδης σε Μπόνα-Πάτρις – Βonapartis. Τα έγγραφα η έργα του Ναπολέοντα, επειδή είναι όλα γραμμενα στα Ελληνικά (γιατί δε γνώριζε να γράφει σωστά Γαλλικά) κρύβονται στα αρχεία του Γαλλικού κράτους (στα υπόγεια του Πανθέου) και ποτέ δεν ήρθαν στην επιφάνεια για δημόσια μελέτη.
Πέτρος Φίλαργης από την Κρήτη. Έγινε το 1409 Καρδινάλιος – Πάπας Αλέξανδρος ο Ε’.
Νικηφόρος από την Υδρα (Γιουσούφ Ρέις ). Έγινε ηγεμόνας στο Αλγέρι το 1647. Εκπολίτισε το Αλγέρι και βοήθησε τον Ελληνισμό της Δύσης και της Ανατολής.
Κωνσταντίνος Γεράκης από την Κεφαλονιά. Αντιβασιλιάς στο Σιάμ (σημερινή Ταυλάνδη) το 1688.
Οι Ελληνικής καταγωγής (αλλά Τούρκοι υπήκοοι) ξακουστοί πειρατές – κουρσάροι Αδερφοί Μπαρμπαρόσα (1510). Κυριάρχησαν στη Μεσόγειο για πολλά χρόνια.
