Ελπίδες για εμβόλιο εντός Σεπτεμβρίου

Ανοικτό το ενδεχόμενο για διάθεση του εμβολίου της Οξφόρδης κατά του κορωνοϊού από τον Σεπτέμβριο αφήνει ο χανιώτικης καταγωγής καθηγητής Ανοσολογίας στο τμήμα Βιοχημείας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης.

O ίδιος μιλώντας στο podcast των “Χανιώτικων νέων” διευκρινίζει ότι το εμβόλιο θα παρέχει κάποιου είδους προστασία από τον ιό, χωρίς ωστόσο να είναι ακόμη γνωστή η ακριβής διάρκεια ανοσολογικής προστασίας που θα εξασφαλίζει στον άνθρωπο. Σε πρώτη φάση σχεδιάζεται να διατεθεί σε ευπαθείς ομάδες ηλικιωμένους, νοσοκομειακούς γιατρούς, νοσηλευτές κα Παράλληλα ο Χανιώτης ανοσολόγος θεωρεί δεδομένο ότι θα υπάρξει δεύτερο κύμα πανδημίας το xειμώνα και εκτιμά ότι αυτή θα συμπέσει με το χρονικό διάστημα έξαρσης της γρίπης. Γι΄ αυτό και τονίζει πως απαιτείται εγρήγορση και προσαρμογή στην νέα πραγματικότητα.

•Σε συνέντευξη της στο Bloomberg η καθηγήτρια ανοσολογίας Sarah Gilbert επικεφαλής για το εμβόλιο της Οξφόρδης – μαζί με τον καθηγητή ανοσολογίας – λοιμωξιολόγο Andrew Pollard – άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο για δοκιμή του εμβολίου στους ανθρώπους μέσα στο Σεπτέμβριο. Θα μπορούσε να είναι αυτό το εμβόλιο που όλοι περιμένουμε για την προστασία από την πανδημία;
Αυτή είναι μια καλή ερώτηση αλλά είναι πολύ δύσκολο για μένα να απαντήσω. Δοκιμές έχουν γίνει ήδη για την ασφάλεια του εμβολίου. Μάλιστα η καθηγήτρια Sarah Gilbert ( η επικεφαλής για το εμβόλιο της Οξφόρδης) προχώρησε σε δοκιμές του εμβολίου για την Covid 19 στους τρεις γιους της που είναι τρίδυμοι 21 ετών, οι οποίοι σπουδάζουν βιοχημεία και προθυμοποιήθηκαν να συμμετέχουν εθελοντικά στις κλινικές δοκιμές.

•Και τι έδειξαν οι κλινικές δοκιμές στα παιδιά της ;
Το εμβόλιο είναι ασφαλές. Και επίσης ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα στο επίπεδο που κανείς θα περίμενε να προκαλέσει ανοσία και προστασία. Όμως υπάρχουν δύο εξίσου σημαντικά στοιχεία που πρέπει κανείς να λάβει υπόψη και να είναι κάπως επιφυλακτικός με την έννοια ότι δεν ξέρουμε πόσο ακριβώς διαρκεί αυτή η ανοσία. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι μπορεί να προστατεύεται ατομικά ο εμβολιασμένος άνθρωπος αλλά αν δεν διαρκεί πολύ καιρό η ανοσία, δεν θα μπορεί να εγκαθιδρυθεί αυτό που λέμε η ανοσία της αγέλης. Άρα σε επίπεδο συνολικά του πληθυσμού δεν θα υπάρχει απαραίτητα προστασία. Απλώς αν είσαι εμβολιασμένος δεν θα αναπτύσσεις πνευμονία, αυτήν την σοβαρή πνευμονία που μπορεί να αποδειχθεί και μοιραία.

•Δηλαδή θα πρέπει να εμβολιαζόμαστε συνεχώς όπως γίνεται με το εμβόλιο της γρίπης;
Ας πούμε ναι. Το πρόβλημα του εμβολίου της Οξφόρδης είναι πως ο σκελετός του είναι βασισμένος σε έναν αδενοϊό των πιθήκων, ο οποίος βέβαια δεν είναι επικίνδυνος για τους ανθρώπους αλλά μπορεί αν αναπτύξει αντισώματα κάποιος άνθρωπος που είναι εμβολιασμένος για covid και τον συγκεκριμένο αδενοϊό, οι επόμενες δόσεις να μην είναι τόσο ισχυρές. Δηλαδή, μπορεί οι επόμενες δόσεις να μην ενεργοποιούν τόσο πολύ το ανοσοποιητικό σύστημα. Βέβαια οι επιστήμονες δουλεύουν πάνω σε αυτό και δεν θα μείνει μέχρι εκεί το πράγμα.
Επίσης, παρότι έχουν γίνει ενέσεις του εμβολίου σε ανθρώπους δεν γνωρίζουμε τι γίνεται με ανθρώπους που είναι εμβολιασμένοι κι έχουν μολυνθεί από τον ιό. Αυτό θα είναι και το απόλυτο τεστ, δηλαδή αν ένας εμβολιασμένος άνθρωπος μολυνθεί από τον ιό και δεν παρουσιάσει συμπτώματα, δεν παρουσιάσει μετάδοση του ιού κτλ.
Αυτό που συζητάνε τώρα είναι να κάνουν τις δοκιμές, δίνοντας το εμβόλιο και μετά μολύνοντας κιόλας τους εθελοντές με τον ιό. Είναι ένα ρίσκο.

•Πάντως σε ενημέρωση που έκανε πρόσφατα σε επιστήμονες, ο επικεφαλής για το εμβόλιο της Οξφόρδης, καθηγητής ανοσολογίας- λοιμωξιολογίας Andrew Pollard ανέφερε πως δεν μπορούμε να περιμένουμε 5-10 χρόνια όσο απαιτείται για την ανάπτυξη ενός εμβολίου.Μάλιστα είπε πως για να προλάβουν ένα δεύτερο κύμα πανδημίας, είναι πιθανόν μέσα στον Ιούλιο και τον Αύγουστο να ολοκληρωθούν 17.000 κλινικές δοκιμές συνολικά σε ανθρώπους σε Βραζιλία, Αφρική και Ηνωμένο Βασίλειο. Προσδιόρισε επίσης ότι κρίνεται αναγκαίο το εμβόλιο να χορηγηθεί πρώτα σε ευπαθείς ομάδες, δηλαδή ηλικιωμένους αλλά και γιατρούς, νοσηλευτές νοσοκομείων κ.α. Με αυτά τα δεδομένα, είναι εφικτό το σενάριο, να έχουμε εμβόλιο τον Σεπτέμβριο ή αρχές Φθινοπώρου;
Κοιτάξτε, ένα εμβόλιο θα το έχουμε. Τώρα εάν θα είναι ένα εμβόλιο όπως αυτά που αναπτύσει κανείς ανοσία, πχ αυτά για την ευλογιά, τις μαγουλάδες δεν είμαι και πολύ αισιόδοξος. Αν μιλάμε για ένα εμβόλιο το οποίο θα είναι ασφαλές και θα προκαλέσει λίγη προστασία έτσι ώστε οι άνθρωποι να μην αρρωσταίνουν βαριά, τότε ναι, υπάρχει πιθανότητα να έχουμε κάποιο εμβόλιο τέτοιος είδους.
Όμως πρέπει να λάβουμε υπόψιν ότι αυτό το εμβόλιο θα πρέπει να παραχθεί σε πολύ μεγάλες ποσότητες, κάτι το οποίο δεν είναι απλό και φυσικά για αυτό ξεκινάνε από τις ευπαθείς ομάδες και δίνουν προτεραιότητα σε ηλικιωμένους, γιατρούς κτλ. Για να καλυφθεί όλος ο κόσμος χρειαζόμαστε δισεκατομμύρια δόσεις του εμβολίου.

•Συνεπώς δεν ξέρουμε ποια θα είναι η διάρκεια της προστασίας την οποία θα προσφέρει το εμβόλιο για τον κορωνοιό;
Αυτό είναι η μεγάλη ερώτηση. Δεν νομίζω να ξέρουν ούτε εκείνοι (οι επιστήμονες που το αναπτύσσουν) – αν και είναι φυσικά αισιόδοξοι για το εμβόλιο γιατί έχουν παράξει μια τέτοια αντίδραση που φαίνεται ότι είναι αυτή που προστατεύει. Κανείς δεν ξέρει πόσο θα διαρκεί η προστασία του εμβολίου. Κι εκεί βρίσκεται και το “κλειδί”: πόσο θα διαρκέσει αυτή η ανοσολογική προστασία μετά το εμβόλιο. Για να μπορούμε να δούμε εάν αυτό το εμβόλιο θα είναι μόνο για την ατομική προστασία του εμβολιαζόμενου ή θα είναι και ικανό να εγκαθιδρύσει κάποιου είδους ανοσία στον πληθυσμό.

•Ένα μέρος των αποτελεσμάτων για την ασφάλεια του εμβολίου πρόκειται να δημοσιευθεί από την ιατρική επιθεώρηση The Lancet τη Δευτέρα, σωστά;
Ναι, οι συνάδελφοι είναι έγκυροι. Θα δούμε τα αποτελέσματα και θα τα αξιολογήσουμε.

•Ο φαρμακευτικός κολοσσός AstraZeneca έχει κάνει συμφωνίες για να παράγει 2 δις δόσεις του εμβολίου της Οξφόρδης. Είναι εφικτό αυτό σε πρώτη φάση;
Είναι μια συμφωνία που ακούστηκε λίγο περίεργα εδώ, γιατί δεν έχει και μεγάλη εμπειρία στο να παράγει εμβόλια. Ας υποθέσουμε ότι θα μπορέσουν να το υλοποιήσουν όπως λένε, αλλά το βρίσκω κάπως δύσκολο μέσα στο χρονικό περιθώριο που έχουν θέσει.

•Σε περίπτωση που το εμβόλιο είναι επιτυχές, θα μπορούμε να γυρίσουμε στην κανονικότητα ή θα χρειάζεται και πάλι να ζούμε με μάσκες και μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης;
Εξαρτάται ως τι νοείται επιτυχημένο. Εάν πάρουμε το σενάριο ότι είναι επιτυχημένο σε ατομικό επίπεδο, τότε θα πρέπει να συνεχίσουμε να ζούμε με τα μέτρα της φυσικής αποστασιοποίησης και με μέτρα προστασίας σε κλειστούς χώρους, ειδικά για τις ευπαθείς ομάδες. Γιατί για παράδειγμα το ανοσοποιητικό των ηλικιωμένων φθίνει, δεν αντιδρούν και τόσο καλά στα εμβόλια. Κι αυτή είναι και η ειρωνεία: οι άνθρωποι που θέλουμε να προστατευτούν περισσότερο από το εμβόλιο ίσως να μην έχουν και τόσο καλή ανοσολογική αντίδραση μετά την χορήγηση του εμβολίου, οπότε θα πρέπει να συνεχίσουν να προστατεύονται. Τα παιδιά φαίνεται ότι δεν μολύνονται ούτε μεταφέρουν την ασθένεια τόσο πολύ.

•Τι μας διδάσκει αυτή η πανδημία; Και τι συμβουλή δίνετε στους Έλληνες ως ανοσολόγος;
Ότι πρέπει να προσέχουμε πάρα πολύ τη φύση. Γιατί αυτοί οι ιοί προέρχονται από τις νυχτερίδες και βρέθηκαν μέσω ενός ενδιάμεσου ζωικού σταθμού στους ανθρώπους, γιατί οι άνθρωποι ήρθαν πάρα πολύ κοντά με αυτά τα ζώα (αγορές, ιστοί των πόλεων που επεκτείνονται κτλ).
Οι Έλληνες νομίζω ότι τα πήγαν πάρα πολύ καλά σε αυτή την πανδημία. Είναι πολύ δύσκολο να πηγαίνει μια κοινωνία συνεχώς σε lockdown…

•Θεωρείτε δηλαδή πως θα υπάρξει πιθανόν και δεύτερο κύμα πανδημίας;
Ως ανοσολόγος θεωρώ ότι αυτό είναι αναπόφευκτο να υπάρξει δεύτερο κύμα πανδημίας.

•Πότε εκτιμάται πως θα γίνει αυτό;
Θεωρώ ότι αυτό θα συμπέσει με την εποχή της γρίπης. Δηλαδή το Χειμώνα. Τώρα πώς θα αντιμετωπιστεί πχ με καθολικά ή τοπικά lockdown είναι μια άλλη υπόθεση. Πάντως δεν θα ζήσουμε αυτό που ζήσαμε πριν λίγους μήνες.

•Εσείς θα επιλέγατε για διακοπές την Ελλάδα αυτό το Καλοκαίρι;
Ναι, φεύγουμε στις 22 Ιουλίου. Η Ελλάδα είναι μια ασφαλής χώρα, αυτό είναι γεγονός.