Ο καθηγητής Παθολογίας – Ογκολογίας Ιωάννης Σουγκλάκος μιλά για τις ιατρικές εξελίξεις κι επισημαίνει τη σημασία του προσυμπτωματικού ελέγχου
Σωτήριος για ανθρώπινες ζωές μπορεί να αποδειχθεί ο προληπτικός έλεγχος καρκίνου.
Νέα δεδομένα και μελέτες δείχνουν ότι, λόγω του προσυπτωματικού ελέγχου, μπορεί να μεωθούν οι θάνατοι από καρκίνο κατά 30%. Στο μεταξύ, συνεχίζονται οι κλινικές δοκιμές για νέα “όπλα” κατά του καρκίνου, όπως τα mRNA εμβόλια που αναμένονται μέσα στα επόμενα χρόνια.
Τα παραπάνω επισημαίνει στα “Χανιώτικα νέα”, ο καθηγητής Παθολογίας – Ογκολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και συνεργάτης της κλινικής “Ιασις” στα Χανιά, Ιωάννης Σουγκλάκος.
Παράλληλα, ο ίδιος υπογραμμίζει ότι έχουν αρχίσει να εμφανίζουν μορφές καρκίνου νεότερες ηλικίες. «Αυτό που βλέπουμε πολύ συχνότερα είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου σε νέους ασθενείς, κάτω των 50 και ιδίως κάτω των 40».
Ακόμα επισημαίνει ότι στην “Ιασις” αναμένεται να λειτουργήσει (από τον Φεβρουάριο) Ιατρείο Προληπτικής Ογκολογίας, ώστε άνθρωποι που έχουν οικογενειακό ιστορικό ή κάποια προδιάθεση, να μπορούν να ελεγχθούν.
• Ποιες είναι οι νεότερες εξελίξεις στην αντιμετώπιση του καρκίνου;
«Υπάρχουν τα τελευταία χρόνια σημαντικές εξελίξεις στην Ογκολογία. Την τελευταία δεκαετία έχει διανύσει μία απόσταση την οποία δεν είχε κάνει για αιώνες. Ούτε εμείς οι ίδιοι, δεν φανταζόμασταν πριν δέκα χρόνια ότι θα έχει εξελιχθεί τόσο πολύ το πώς αντιμετωπίζουμε τους ασθενείς σήμερα. Ξεκίνησε με την έλευση της ανοσοθεραπείας για ένα σημαντικό αριθμό ασθενειών που σε κάποιους μπόρεσε να προσφέρει αρκετές πιθανότητες ακόμα και ίασης ή μακροχρόνιας επιβίωσης και σήμερα έχουμε εξελίξεις σε διάφορους τομείς. Μια μεγάλη εξέλιξη που έρχεται και είναι σε φάση κλινικών δοκιμών αυτή τη στιγμή, είναι τα mRNA εμβόλια κατά του καρκίνου. Ουσιαστικά είναι τα γνωστά mRNA εμβόλια που μάθαμε με τον covid. Αλλά, εκεί παίρνουμε το γενετικό υλικό του καρκίνου και έχουμε ένα εξατομικευμένο εμβόλιο για τον κάθε ασθενή το οποίος συνέχεια χορηγούμε. Η διαδικασία είναι μακροχρόνια. Είναι προς το παρόν πάρα πολύ ακριβή και τρέχει μόνο σε κλινικές μελέτες αλλά περιμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον αυτά τα αποτελέσματα. Ενα δεύτερο μεγάλο κομμάτι είναι τα συνδεδεμένα μονοκλωνικά αντισώματα που σημαίνει ότι σε ένα στόχο που έχουμε βρει και εκφράζει το καρκινικό κύτταρο, συνδέουμε μία χημειοθεραπεία. Ετσι, το ίδιο το καρκινικό κύτταρο προφυλάσσει τα φυσιολογικά. Εκεί, έχουμε σημαντικές εξελίξεις σε πάρα πολλούς καρκίνους. Πρόσφατα, στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Ογκολογίας είχαμε μια πολύ σημαντική εξέλιξη για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστεως, όπου μια τέτοια στρατηγική διπλασίασε την επιβίωση».
•Πότε προβλέπεται να διατεθούν ευρέως τα εμβόλια κατά του καρκίνου;
«Εξαρτάται από το πώς θα πάνε οι κλινικές μελέτες; Αν είναι θετικές ή όχι. Ευελπιστούμε σε μια τριετία ότι για κάποιους τύπους καρκίνου, κυρίως για το μελάνωμα, θα είναι πιθανότατα διαθέσιμα».
• Στην Κρήτη ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες μορφές καρκίνου;
«Ακολουθείται το πρότυπο που ακολουθεί όλος ο δυτικός κόσμος. Ο καρκίνος του πνεύμονα λόγω του καπνίσματος είναι ο πιο συχνός και πιθανώς ο πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμος μέχρι τώρα, αν και έχουν γίνει πολλά βήματα. Ο καρκίνος του μαστού λόγω και του προσυπτωματικού ελέγχου που εφαρμόζεται, είναι συχνός αλλά είναι πιθανώς ο καρκίνος που έχει τις καλύτερες επιβιώσεις. Σχεδόν η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών θα ιαθούν. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, του προστάτη και του παγκρέατος, είναι οι επόμενοι».
• Όσον αφορά τον αριθμό των ογκολογικών ασθενών στην Κρήτη. Το ποσοστό είναι ανάλογο με την υπόλοιπη χώρα;
«Δυστυχώς δεν έχουμε ακριβή στοιχεία καταγραφής στην Ελλάδα. Ακόμα δεν έχουμε εγκατεστημένο αρχείο νεοπλασιών. Συζητείται ότι θα ξεκινήσει άμεσα. Από τα στοιχεία που είχε το Αρχείο Καταγραφής καρκίνου Κρήτης που είναι και το μοναδικό οργανωμένο σύστημα καταγραφής, φαινόταν ότι ο μέσος όρος ήταν περίπου αυτός που έχουν οι χώρες γύρω από ‘μας. Δηλαδή η Κύπρος, το Ισραήλ, η Ιταλία. Δηλαδή, οι χώρες που μας μοιάζουν. Ημασταν στους μέσους όρους αυτών των χωρών. Δεν καταγραφόταν κάτι περισσότερο αυξητικό».
• Παρατηρείται μεταβολή στις ηλικίες των ανθρώπων που εμφανίζουν καρκίνο;
«Αυτό που βλέπουμε πολύ συχνότερα είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου σε νέους ασθενείς, κάτω των 50 και ιδίως κάτω των 40. Εγώ που ασχολούμαι με αυτό τον νεόπλασμα τριάντα χρόνια, μπορεί να έβλεπα ένα – δύο ασθενείς τέτοιας ηλικίας τη δεκαετία. Τώρα, βλέπουμε έναν με δύο τέτοιους ασθενείς το μήνα».
• Γιατί τόσο μεγάλη διαφορά;
«Το πρόβλημα καταγράφεται παγκοσμίως στο δυτικό κόσμο. Δεν έχουμε σαφή εξήγηση. Θεωρούμε ότι η αύξηση της διατροφής με προπαρασκευασμένα τρόφιμα, δηλαδή τρόφιμα τα οποία είναι έτοιμα και τα αγοράζει κανείς από το σούπερ μάρκετ ή τα φαστ-φουντ και η μείωση της φυσικής δραστηριότητας, ότι, δηλαδή, τα παιδιά έφυγαν από τον δρόμο και μπήκαν στα σπίτια και παίζουν βιντεοπαιγνίδια και βλέπουν τηλεόραση, μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις… Δηλαδή, η αύξηση της κατανάλωσης ορισμένων λιπών και προπαρασκευασμένου φαγητού και η μείωση της φυσικής δραστηριότητας κυρίως στην παιδική ηλικία. Είναι κάτι που το ψάχνουμε».
• Παίζει ρόλο και το στρες;
«Αυτό είναι πολύ λιγότερο τεκμηριωμένο. Και ξέρετε, είναι η διπλή θέση που μπορεί να έχει το έντερο με το συναίσθημα και το πώς αλλάζει το μικροβίωμα μας από τη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα που μπορεί να αυξάνει και το στρες. Η χρόνια φλεγμονή που προκαλεί το στρες σίγουρα μπορεί να θεωρηθεί προκαρκινική κατάσταση, αν διαπιστωθεί αυτή η χρόνια φλεγμονή που μεσολαβείται από νευροδιαβιβαστές του στρες».
• Εδώ στην Κρήτη τι γίνεται με τις θεραπείες και με πιθανά κενά στο χώρο της Υγείας. Υπάρχει επαρκής κάλυψη;
«Η Κρήτη πιθανώς είναι η πιο καλά οργανωμένη Περιφέρεια από την άποψη ογκολογικών υπηρεσιών. Μέχρι και πρόσφατα, που έφυγε ο συνάδελφος από το Ρέθυμνο, κάθε πόλη είχε τουλάχιστον ένα ογκολόγο, ήμαστε περισσότεροι από 25 ειδικευμένοι ογκολόγοι στο νησί που είναι πολύ καλός αριθμός και παρέχουμε όλες τις δυνατές θεραπείες που μπορεί να κάνει κανείς από πλευράς συστηματικής θεραπείας. Ο Ελληνας ασθενής είναι πολύ τυχερός γιατί ακόμα και ένα φάρμακο που θα πάρει έγκριση επιστημονική αν δεν έχει ακόμα τη συμβατική έγκριση από τον ΕΟΦ, υπάρχει διαδικασία που παίρνει τα φάρμακα αυτά και τα παίρνει δωρεάν. Επίσης, έχουμε ένα αρκετά μεγάλο αριθμό κλινικών δοκιμών με καινοτόμα φάρμακα στο ΠΑΓΝΗ. Προσπαθούμε σιγά – σιγά και εδώ στην κλινική “Ιασις” να οργανώσουμε ένα τμήμα Κλινικών Μελετών ώστε να προσφέρουμε καινοτόμες θεραπείες και στους Χανιώτες χωρίς να χρειαστεί να μετακινηθούν. Για την Ακτινοθεραπεία, πλέον υπάρχουν τρία μηχανήματα στην Κρήτη τελευταίου τύπου, δύο στο Ηράκλειο και ένα εδώ το οποίο καλύπτει τον πληθυσμό, οπότε νομίζω ότι από αυτή την άποψη είμαστε πάρα πολύ καλά. Χρειάζεται οργάνωση καλύτερη των υπηρεσιών, προτυποποίηση των διαδικασιών και συμπληρωματικό προσωπικό: νοσηλεύτριες, γραμματείς κλπ, που υποστηρίζουν αυτή τη λειτουργία γιατί κατά τα άλλα και οι επιδιώξεις μας και τα αποτελέσματά μας είναι εφάμιλλα των ευρωπαϊκών κρατών».
• Στην κλινική “Ιασις” πόσο διάστημα λειτουργεί το Ογκολογικό Τμήμα;
«Το Ογκολογικό Τμήμα λειτουργεί αρκετά χρόνια με τον κ. Κουρούση πριν, την τελευταία χρονιά έχουμε έρθει δύο καινούργιοι ογκολόγοι, εγώ και η κυρία Μανωλάκου με την οποία συνεργαζόμαστε εδώ και πολλά χρόνια. Οπότε το τελευταίο χρόνο είμαστε τρεις ειδικευμένοι ογκολόγοι και βέβαια είναι και οι δύο συνάδελφοι ακτινοθεραπευτές ογκολόγοι που κάνουν τις ακτινοθεραπείες. Οπότε είμαστε πέντε ογκολόγοι και καλύπτουμε κάθε ασθενή».
• Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο προσυπτωματικός έλεγχος;
«Θα έλεγα ότι έχει πολύ μεγάλη σημασία ο προσυπτωματικός έλεγχος. Σκοπεύουμε και εδώ να ανοίξουμε ένα Ιατρείο Προληπτικής Ογκολογίας. Δηλαδή, άνθρωποι που έχουν οικογενειακό ιστορικό ή κάποια προδιάθεση, να μπορούν να ελεγχθούν. Να δούμε αν χρειάζεται έλεγχος κληρονομικού καρκίνου, να τον κάνουμε και να τηρούμε το πρόγραμμα προσυπτωματικού ελέγχου γιατί υπάρχουν καινούργια δεδομένα και μελέτες που δείχνουν ότι αυτό μπορεί να μειώσει τους θανάτους από καρκίνο κατά 30%. Θα είναι ένα ειδικό Ιατρείο που σκοπεύουμε να ανοίξουμε την καινούργια χρονιά. Προσπαθούμε να οργανωθούμε ώστε να έχουμε όλα τα απαραίτητα τεστ που χρειαζόμαστε για να μπορούμε να λειτουργήσουμε το Ιατρείο».
• Οπότε πρόληψη μπορεί να σημαίνει και σωτηρία.
«Βέβαια, γιατί μπορούμε όχι μόνο να πιάσουμε καρκίνους σε πρώιμες φάσεις αλλά για παράδειγμα όπως είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου, μπορούμε να εντοπίσουμε προκαρκινικές καταστάσεις, όπως είναι ένας πολύποδας, να τον βγάλουμε και να μην εξελιχθεί».
