Στην εποχή μας, δηλαδή στην εποχή της κοινωνίας της πληροφορίας και της γνώσης, η εμπειρία χάνει την αξία, που είχε κάποτε. Τη χάνει, αφού έπαψε πλέον να λειτουργεί, ως η μοναδική βάση άντλησης πληροφοριών και δεδομένων, για την επεξεργασία και παραγωγή νέας γνώσης.
Η προηγούμενη επισήμανση, έχει ήδη επιφέρει αλλαγές, στις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους, αλλά και στις σχέσεις του «εγώ» με το «εμείς».
Ανέτρεψε καταρχήν τις σχέσεις των γενεών μεταξύ τους. Οι σχέσεις, που αναπτύχθηκαν και διατηρήθηκαν, μεταξύ των γενεών, σ’ όλο το φάσμα των ιστορικών και όχι μόνον χρόνων της ανθρωπότητας, τείνουν να μην υπάρχουν πια. Δεν υπάρχει πλέον, η κλασσική σταθερά του πάρε δώσε, μεταξύ των γενεών. Δηλαδή η σταθερά όπου, η παλαιότερη κάθε φορά γενεά, όριζε το παρόν και το μέλλον της νεότερής της, προσφέροντας σ’ αυτήν δογματικά, τις γνώσεις και τις εμπειρίες της.
Μιλάμε λοιπόν, για απαξίωση της εμπειρίας⋅ της διαχρονικής εμπειρίας των γενεών. Απαξίωση, που μας επιβάλλει-δυναμικά και στην πράξη-μια άλλη αλλαγή, δομικού χαρακτήρα. Εκείνη που ανατρέπει την υπάρχουσα αίσθησή μας, για το χρόνο⋅ τον παρελθόντα βασικά, χρόνο, αλλά και τον μελλούμενο.
Στην ουσία εκείνο που μας επιβάλλει είναι μια νέα αίσθηση του παρελθόντος χρόνου, περιορισμένου περιεχομένου και φάσματος. Με άλλα λόγια, ο παρελθόν χρόνος, ως εικόνα και ανάμνηση, περιορίζεται σε ό,τι βρίσκεται πολύ κοντά, στο παρόντα χρόνο μας. Έτσι ως παράγοντες διαμόρφωσης των όποιων επιλογών μας, αναδεικνύονται αποκλειστικά, οι προσλαμβάνουσες των στιγμών, του παρόντος χρόνου μας, μ’ ότι αυτό σημαίνει για την ορθότητά τους, στη διάνοιξη των οδών, του μέλλοντός μας.
Όλα δείχνουν, ότι η ερμηνεία αυτής της άλλης αίσθησης-ιδιαίτερα του παρελθόντος χρόνου, σχετίζεται με κάποια σύγχρονα, μεγέθη. Εκείνα της σύγχρονης γνώσης και των τρόπων αναζήτησης, παραγωγής και διακίνησής της. Με άλλα λόγια, οι ρυθμοί ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών, το ευρύ φάσμα της αξιοποίησής τους, οι ταχύτητες της διακίνησής τους και η ποιότητα/αποδοτικότητα/εγκυρότητα του αποτελέσματός τους, επέβαλαν την εστίασή μας στο τώρα, ή πολύ κοντά σ’ αυτό.
ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΛΛΑΓΕΣ
Οι αλλαγές, που φέρνουν οι προηγούμενες εξελίξεις, στο εγώ και στο εμείς των ανθρώπων, δεν μπορούν να καταγραφούν επακριβώς. Μπήκαμε ήδη σε αχαρτογράφητα νερά, μ’ ό,τι αυτό σημαίνει, για όλους μας. Είναι τόσο γρήγοροι οι ρυθμοί, τόσο υψηλές οι ταχύτητες και τόσο ευρύ το φάσμα της κινητικότητάς μας, που είναι αδύνατο να βρεθούμε σε σταθερό έδαφος και να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας, με τις υπάρχουσες φυσιολογικές μας δυνάμεις. Είναι σαν να βρισκόμαστε σε περιδίνηση και μάλιστα επιταχυνόμενη.
Συνεπώς, εκείνο που μας μένει είναι, η προσαρμογή μας στο λειτουργικό πλαίσιο της περιδίνησης. Η προσαρμογή των φυσιολογικών μας δυνάμεων στη νέα πραγματικότητα, με ανάπτυξη και επέκτασή τους ταυτόχρονα. Κυρίαρχα με καλλιέργεια της ανάπτυξής τους και τεχνολογική υποστήριξη της επέκτασής τους.
ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΚΑΙ PIAGET
Έτσι φτάνουμε στον Κάρολο Δαρβίνο, στη θεωρία του ΄΄περί φυσικής επιλογής΄΄και στο στάδιο της προσαρμογής, της γνωστικής ανάπτυξης, του Jean Piaget.
Αληθές το σαφές. Η προηγούμενη πραγματικότητα αφορά όλους μας και τον καθένα μας ξεχωριστά. Αν δεν επιλέξουμε το σωστό και δεν προσαρμοστούμε έγκαιρα, δεν επιβιώνουμε συλλογικά, στη νέα πραγματικότητα της κοινωνίας της πληροφορίας και της γνώσης. Γι’ αυτό και πρέπει να αντιδράσουμε τώρα, οργανωμένα, μελετημένα, επίμονα και αποτελεσματικά.
Οι επιλογές μας δεν είναι πολλές. Με γνώση και μάλιστα έγκυρη, μπορούμε παλέψουμε την προσαρμογή μας, στη νέα πραγματικότητα και τα δεδομένα της. Συνεπώς στη γνώση και τους σύγχρονους μηχανισμούς κατάκτησής της, μπορούμε να βρούμε τα όπλα της προσαρμογής μας-ατομικής και συλλογικής.
Διαθέτουμε ήδη, ένα ολοκληρωμένο σύστημα εκπαίδευσης, για τους νέους μας. Αρκεί να το προσανατολίσουμε στους νέους στόχους μας, βελτιώνοντας ποιοτικά τα τεχνολογικά μέσα και τους ανθρώπους, που διαθέτει.
Δεν έχουμε και με τη βοήθεια του υπάρχοντος εκπαιδευτικού συστήματος, μπορούμε να οικοδομήσουμε ένα συμπληρωματικό σύστημα Δια βίου Μάθησης, για τους υπόλοιπους ανθρώπους μας. Τους ανθρώπους μας της παραγωγής και της τρίτης ηλικίας, που επίσης και ισοδύναμα θα πρέπει να προσαρμοστούν, στα νέα δεδομένα της ζωής τους.
Αν δεν προχωρήσουμε και με Δια βίου Μάθηση τώρα, μεγάλα τμήματα των δημοκρατικών κοινωνιών μας αύριο, θα βρεθούν εκτός εξελίξεων και εποχής, με όλες τις εμπειρίες τους.
Υπάρχει βέβαια και το πρόβλημα του κόστους, για μια τόσο μεγάλη και σημαντική κοινή προσπάθεια εξοικείωσης όλων των πολιτών μας, στα νέα δεδομένα που δημιούργησαν η κοινωνία της πληροφορίας και της γνώσης.
Οι πρόσφατες εμπειρίες μας από την πανδημία του Covid μας έδειξαν κάτι, πολύ σημαντικό. Μας έδειξαν ότι λεφτά βρίσκονται, όταν υπάρχει δημόσια ανάγκη και αναγνωρισμένη πολιτικά αναγκαιότητα, εξοικείωσης και προσαρμογής των πολιτών. Εξάλλου, στη συγκεκριμένη περίπτωση τα λεφτά υπάρχουν, ήδη. Βρίσκονται στην υπεραξία, που έχουν ήδη δημιουργήσει, οι νέες τεχνολογίες. Υπεραξία που πρέπει να κατανεμηθεί πλέον, με έναν άλλο τρόπο, φιλικό στην επιβίωσή μας.
*O Χριστόφορος Κορυφίδης
είναι πρώην πρόεδρος της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος
