» Οι κοινωνικές αρετές και η δημιουργία της ευημερίας αλλά και η κρίση της δυστυχίας
Francis Fukuyama Eκδόσεις Νέα Σύνορα, Α.Α. Λιβάνη
Μετάφραση από τα αγγλικά: Ελένη Αστερίου Σειρά: Φιλοσοφία
«Η παρακμή της κοινωνικότητας έχει σημαντικές επιπτώσεις στην αμερικανική δημοκρατία, ίσως πολύ περισσότερες από ό,τι στην οικονομία.
Ηδη οι ΗΠΑ πληρώνουν σημαντικά μεγαλύτερα ποσά από ό,τι οι άλλες βιομηχανοποιημένες χώρες για αστυνομική προστασία και κρατούν πάνω από 1% του συνολικού πληθυσμού τους στη φυλακή.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες πληρώνουν επίσης σημαντικά περισσότερο απ’ ό,τι η Ευρώπη ή η Ιαπωνία στους δικηγόρους τους, προκειμένου οι πολίτες τους να μπορούν να πηγαίνουν ο ένας τον άλλο στο δικαστήριο. Το κόστος και των δύο αυτών φαινομένων, που ανέρχεται σε ένα υπολογίσιμο ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος επίσης, αποτελούν έμμεσο φόρο, τον οποίο επιβάλλει η κατάρρευση της εμπιστοσύνης στην κοινωνία…» γράφει ο αποδομητής της Ιστορίας Francis Fukuyama.
Αποστολή της εκμεταλλευτικής οικονομίας με “εμπιστοσύνη” για δημιουργία της ευημερίας η οποία όμως κατέληξε όπως τώρα τη ζούμε με την κρίση μια απέραντη δυστυχία. Για να δερωτώμεθα, Ελληνες ιδιαίτερα αλλά και ξένοι: «Πού είναι η ευημερία, η εμπιστοσύνη και οι κοινωνικές αρετές;».
ΕΛΠΙΣΑΜΕ ΣΕ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ…
Αλλά εμείς μπήκαμε στον νέο αιώνα με την ελπίδα επικράτησης μιας καλύτερης εμπιστοσύνης ανάμεσα στους ανθρώπους, στις οικογένειες, στις ομάδες, στις μικρές και μεγάλες κοινωνίες, ανάμεσα στα κράτη – μικρά και μεγάλα, ανάμεσα στους πολίτες και στο κράτος, στους θεσμούς και στους κοινωνικούς φορείς, στους εργαζόμενους και στους εργοδότες, ανάμεσα στους νέους και στους παλιούς!
Προχωρήσαμε τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα μ’ αυτή την ελπίδα και πριν τελειώσει η πρώτη αυτή διετία, έγινε το φοβερό γεγονός της τρομοκρατικής ενέργειας στους δύο δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης.
ΟΜΩΣ, Η ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΚΑΤΕΡΡΕΥΣΕ
Εκτοτε, η από μακρού κλονισμένη εμπιστοσύνη των ανθρώπων (απέναντι στους ανθρώπους και στους μηχανισμους που αυτοί χρησιμοποιούν σε όλες τις κοινωνικές λειτουργίες τους) κατέρρευσε δραματικά. Οπως, οι δύο δίδυμοι πύργοι… Για να απλωθεί, αμέσως, σ’ ολόκληρο τον κόσμο μια περίσσεια μη εμπιστοσύνη η οποία κατέκλυσε και τη χώρα μας. Για να φθάσουμε, τώρα σε μια κορύφωση, σ’ έναν σπασμό του τρομερού συνδρόμου, της μη εμπιστοσύνης.
Η οποία υπερ-εντάθηκε μετά την κήρυξη, από την Αμερική, του πολέμου στο Ιράκ, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Με όλες τις κρίσιμες συνέπειες που δημιουργήθηκαν έκτοτε μέσα από μια διαρκή γεωστρατηγική – πολεμική κρίση, αυτή που δημιούργησε και τον οικονομικό πόλεμο της σύγχρονης κοινωνικής διάλυσής μας με δικαιολογία την οικονομική κρίση, που τη σχεδίασαν γνωστοί μηχανισμοί της σκοτεινής κερδοσκοπίας των Funds.
ΑΝΑΓΚΗ ΠΑΛΙ ΗΘΙΚΩΝ ΑΞΙΩΝ
Εκτοτε, ως σήμερα εξακολουθούμε να πορευόμαστε με χαμένη εμπιστοσύνη απέναντι στους πάντες και στα πάντα, μέσα σ’ ένα εφιαλτικό τοπίο απόγνωσης.
Ετσι, όμως, χωρίς εμπιστοσύνη δεν δημιουργείται κοινωνικό κεφάλαιο το οποίο σχηματίζεται και μεταβιβάζεται μέσω πολιτισμικών μηχανισμών όπως:
Η θρησκεία, η παράδοση, η ιστορική συνέχεια, οι οποίες “παράγουν” αξίες αφοσίωσης, τιμιότητας, αξιοπιστίας.
Ομως, το κοινωνικό κεφάλαιο (κατά τον διάσημο συγγραφέα Francis Fukuyama, που έγραψε το βιβλίο “Εμπιστοσύνη”) διαμορφώνει μια κοινωνία πιο ικανή, για οργανωτικούς νεωτερισμούς, αφού ο υψηλός βαθμός εμπιστοσύνης θα επιτρέψει να αναδυθούν ποικίλες συνεχείς και αποδοτικές σχέσεις, που προϋποθέτουν την ύπαρξη της εμπιστοσύνης.
Ενα μεγάλο πρόβλημα που θεωρούμε ότι πρέπει να αποτελέσει το θέμα της ευρύτερης ευθύνης των ηγεσιών, αλλά και των λαών σε ολόκληρο τον κόσμο.
ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΖΩΗΣ
Ο Φράνσις Φουκουγιάμα ήταν υποδιευθυντής του γραφείου σχεδιασμού πολιτικής του υπουργείου εξωτερικών των HΠΑ. Είναι όμως αυτός που έγραψε το έργο που συζητήθηκε σε όλο τον κόσμο που έχει τίτλο: “Το τέλος της ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος”. Στο βιβλίο του αυτό υποστηρίζει ότι το τέλος του ψυχρού πολέμου σήμανε επίσης και έναρξη ενός αγώνα θέσεων στην εμφανιζόμενη με γρήγορους ρυθμούς τάξη πραγμάτων στον καπιταλισμό του 21ου αιώνα. Στο βιβλίο του “Εμπιστοσύνη” (που κυκλοφόρησε κι αυτό στις εκδόσεις Λιβάνη το 1998 στην ελληνική του μετάφραση) ο Φράνσις Φουκουγιάμα κάνει μια διεισδυτική αποτίμηση της αναδυόμενης παγκόσμιας οικονομικής τάξης “μετά την Ιστορία”. Σ’ αυτό το έργο εξηγεί τις κοινωνικές αρχές της οικονομικής ζωής.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ, ΟΠΩΣ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ
Για να επιμείνει ότι μπορεί κανείς να διαχωρίζει την οικονομική από την πολιτιστική ζωή. Ενώ διατείνεται ότι στην εποχή μας το κοινωνικό κεφάλαιο είναι, ίσως, εξίσου σημαντικό με το φυσικό κεφάλαιο, γιατί η συνένωση των δύο αυτών “κεφαλαίων” δίνει τις δυνατότητες μόνο σ’ εκείνες τις κοινωνίες που έχουν υψηλό βαθμό εμπιστοσύνης να είναι ικανές να δημιουργήσουν τις ευέλικτες μεγάλης κλίμακας επιχειρήσεις που είναι αναγκαίες για να ανταγωνιστούν στη νέα Παγκόσμια Οικονομία…
Δηλαδή, πλήρης υποστήριξη των μεγάλων πολυεθνικών, που, τότε, παραληρούσαν υπέρ της παγκοσμιοποιημένης αγοράς, η οποία μετά από λίγα χρόνια πέρασε στις διαρκείς άγριες υπερ-εκμεταλλεύσεις της, ώσπου φθάσαμε στη σημερινή καταστροφή, μιας γενικευμένης κατάρρευσης οικονομιών, κρατών, εθνών και λαών. Με κυρίαρχη την πανωλεθρία, την απόγνωση, την ανερώτη συνεχή καταστροφή.
Οπου οι διατυμπανιζόμενες από τα κύμβαλα της υπερκερδοσκοπίας και τις φουκουγιάμιας θεωρίας “κοινωνικές αρετές” έγιναν μια απέραντη αχρειότητα, χωρίς καμιά εμπιστοσύνη μέσα σε κοιλάδα δυστυχίας…
ΑΝΑΓΚΗ ΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΤΟΥ ΑΝΕΛΕΗΤΟΥ ΑΔΙΕΞΟΔΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Αλλά όσο κι αν ο διάσημος καθηγητής Φράνσις Φουκουγιάμα υποστήριξε ζημιογόνες για τη σημερινή ανθρωπότητα θέσεις – απόψεις, για υποστήριξη της υπερισχύος του απάνθρωπου νεοφιλελευθερισμού, τόσο στο βιβλίο του “Εμπιστοσύνη” όσο και σε άλλα βιβλία του δίνει αφορμές για αξιοποίηση μετασκέψεων για αλλαγή κατευθύνσεων του σημερινού αδιέξοδου παγκόσμιου πολιτισμού.
Για ανήσυχους αναγνώστες και αναγνώστριες, αναφέρουμε τα περιεχόμενα του βιβλίου του “Εμπιστοσύνη” σε ώρα και καιρό που η εμπιστοσύνη έχει εξαφανιστεί και πρέπει να την ξαναβρούμε.
ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΑΛΛΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Ι. “Η ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ”
1. Για την ανθρώπινη κατάσταση στο τέλος της ιστορίας
2. Η λύση του είκοσι τοις εκατό
3. Κλίμακα και εμπιστοσύνη
4. Οι γλώσσες του καλού και του κακού
5. Οι κοινωνικές αρετές
6. Η τέχνη της συνένωσης ανά τον κόσμο
ΙΙ. “ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΜΕ ΧΑΜΗΛΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΔΟΞΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΩΝ ΑΞΙΩΝ
7. Δρόμοι και παρακάμψεις προς την κοινωνικότητα
8. Σωρός από άμμο
9. Το φαινόμενο “μπούντεμαρόκες”
10. Ιταλικός κομμουκιανισμός
11. Οι άμεσες διαπροσωπικές σχέσεις στη Γαλλία
12. Η κινεζική εταιρεία εντός της Κορέας
ΙΙΙ. ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΜΕ ΥΨΗΛΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΤΗΤΑΣ
13. Οικονομίες απαλλαγμένες από τριβές
14. Κομμάτι από γρανίτη
15. Γιοι και ξένοι
16. Δια βίου απασχόληση
17. Η κλίκα του χρήματος
18. Γερμανοί γίγαντες
19. Βέμπερ και Τέιλορ
20. Εμπιστοσύνη στις ομάδες
21. Οι εντός και οι εκτός
22. Ο χώρος εργασίας με υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης.
ΙV. Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ Η ΚΡΙΣΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
23. Οι αετοί δεν σχηματίζουν σμήνος ή μήπως σχηματίζουν;
24. Σκληροί κομφορμιστές
25. Μαύροι και Ασιάτες στην Αμερική
26. Η εξαφάνιση του ενδιάμεσου χώρου
V. ΝΑ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ
27. Χώρες με ύστερη ανάπτυξη
28. Επιστροφή στην κλίμακα
29. Πολλά θαύματα
30. Μετά το τέλος της κοινωνικής μηχανικής
31. Να προσδώσουμε πνευματικότητα στην οικονομική ζωή.
Το έργο του διάσημου Φράνσις Φουκουγιάμα είναι ένα βιβλίο που προτείνει τρόπους ανύψωσης της εμπιστοσύνης στον σημερινό και τον αυριανό κόσμο, προσδίδοντας πνευματικότητα στην οικονομική μας ζωή. Για μια ακόμα επανενίσχυση του καπιταλισμού, που, τώρα, “αγιοποιεί τη συσσώρευση του πλούτου” καταργώντας τα θεμέλια της διδασκαλίας του Χριστού των αποστόλων και των πατέρων, για την περιφρόνηση του πλούτου.
Ομως, τώρα που η ανθρωπότητα ζει τη νέα οικονομική κρίση που δημιούργησαν οι φορείς της συσσώρευσης πλούτου για τους λίγους και μεγιστοποίησης της φτώχειας για τους πολλούς, είμαστε υποχρεωμένοι να αναστοχαστούμε για το οικονομικό αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί χωρίς εμπιστοσύνη στον υπερπλουτισμό των ολίγων.
