» Ειλικρίνεια και αγένεια…
«Ειλικρίνεια: η ιδιότητα κάποιου που είναι ειλικρινής, που µιλά ανοιχτά, και που λέει αυτό που νιώθει και σκέφτεται. Αγένεια: η προσβλητική συµπεριφορά, η έλλειψη διακριτικότητας ή/και η παράβαση των κανόνων καλής συµπεριφοράς».
Μπορεί τώρα εσύ να πεις µέσα σου… «Παραδέχοµαι τα λάθη µου, εκφράζω τα γνήσια συναισθήµατά µου ακόµη κι αν είναι αρνητικά, λέω την άποψή µου όταν διαφωνώ και αν κάποιος δικός µου κάνει λάθος και το αντιληφθώ του το επισηµαίνω. ∆εν χαϊδεύω αυτιά. Υποστηρίζω το σωστό κι ας είναι αντίθετο από τα συµφέροντά µου… Ναι! Είµαι ειλικρινής!» Και ναι, είσαι, αφού τα παραπάνω είναι µερικά από τα χαρακτηριστικά του ειλικρινή ανθρώπου. Γιατί είναι κι άλλα πολλά βέβαια, που χαρακτηρίζουν έναν ειλικρινή άνθρωπο… Οι ειδικοί επιστήµονες υποστηρίζουν ότι το «κόλπο» µε την ειλικρίνεια είναι, να υπολογίζεις τον Άλλο, να επιτρέπεις την κριτική, ΑΛΛΑ να στοχεύεις στη συναίνεση. Ακούγεται ωστόσο, λίγο δύσκολο να υλοποιηθεί. Μήπως για να γίνει αυτό, θα πρέπει να µην «ξεφεύγει» η ειλικρίνεια; Να µη γίνεται αγένεια; Πόσο κοντά στην αγένεια βρίσκεται άραγε η ειλικρίνεια; Μήπως πολύ; Μήπως µερικές λέξεις παραπάνω; Που αν ξεφύγουν και ξεστοµισθούν αυτές οι λέξεις, χάνει τη σηµασία της η ευγένεια ως συµπεριφορά; Θα συµφωνήσεις νοµίζω ότι, ο πραγµατικά ειλικρινής άνθρωπος, δεν προσβάλει, δε µειώνει και δε φέρνει ποτέ σε δύσκολη θέση κανέναν. Ποτέ δε θα ξεστοµίσει εκείνες τις περίσσιες λέξεις στο όνοµα της ειλικρίνειας κρυµµένος πίσω από τη δήλωσή του ότι… «Έτσι είµαι εγώ. Λέω την αλήθεια κι ας πονάει. Είµαι πολύ ειλικρινής». Ο πραγµατικά ειλικρινής άνθρωπος όµως, δεν µπερδεύει σε καµία συνθήκη την ειλικρίνεια µε την αγένεια και ο µόνος λόγος που θέτει σε λειτουργία τα αληθινά και σκληρά του λόγια, είναι µόνο όταν ο δικός του άνθρωπος κινδυνεύει πραγµατικά. Εκεί ναι. Το κάνει. Στην προσπάθειά του να τον ταρακουνήσει.
Το προφίλ του ειλικρινή-αγενή, σκιαγραφείται ως εξής: Είναι πάντα έτοιµος να πει τη γνώµη του για όλα, χωρίς να ερωτηθεί, θεωρώντας ότι κάνει κατόρθωµα. Πιστεύει ότι τα λόγια του και τα σχόλιά του είναι τα σωστότερα. Υιοθετεί φράσεις, όπως, «είναι χάλια αυτό που φοράς»… αντί, «αυτό που φορούσες χθες σου πήγαινε καλύτερα…», «είναι µια αποτυχία τα µαλλιά σου»… αντί, «καλή η αλλαγή στα µαλλιά σου, αλλά το προηγούµενο χρώµα σου ταίριαζε καλύτερα», «Τι σκεφτόσουν όταν διάλεγες αυτή την απαίσια δουλειά;»…αντί, «δύσκολες οι συνθήκες δουλειάς σου, αλλά αφού δεν είχες άλλη επιλογή, κράτα την και αργότερα βλέπεις…», «Όλο µιλάς για τα κατορθώµατά σου»… αντί, «Κοπίασες για να φτάσεις εκεί που έφτασες και είναι σπουδαίο πραγµατικά, αλλά όταν το επαναλαµβάνεις συνέχεια, κουράζεις…». «Σου τα ‘λεγα εγώ. Ήταν µεγάλο λάθος το οικονοµικό άνοιγµα που έκανες. Τόσο µεγάλο δάνειο; Θα πεθάνεις και θα το αφήσεις αµανάτι στα παιδιά σου…», αντί, «Κρίµα που δεν έλαβες υπόψη σου τη γνώµη µου όταν µου είπες για το οικονοµικό άνοιγµα που είχες σκοπό να κάνεις. Είσαι πραγµατικά σε πολύ δύσκολη θέση τώρα. Αλλά όµως το έκανες. ∆ες πώς θα διατηρήσεις την ψυχραιµία σου και πώς µπορείς να διαχειριστείς καλύτερα την κατάσταση…»(…) Και τώρα εσύ, σίγουρα έχεις και άλλα παρόµοια να σκεφτείς… Γιατί πραγµατικά είναι πολλές οι περιπτώσεις που εύκολα η ειλικρίνεια µπερδεύεται µε την αγένεια.
Το σίγουρο είναι και νοµίζω θα συµφωνήσεις ότι, κανείς δε θέλει κοντά του ανθρώπους µε αφιλτράριστη ειλικρίνεια, αλλά ανθρώπους που ξέρουν να λένε τις µεγαλύτερες αλήθειες µε τον πιο όµορφο και κοµψό τρόπο. Και εν τέλει…µήπως η ειλικρίνεια αποτελεί χάρισµα µόνο όταν συνοδεύεται από ευγένεια και γνήσιο ανιδιοτελή σκοπό; Μήπως όταν είναι αφιλτράριστη, καλύτερα να λείπει και να αντικατασταθεί µε τη σιωπή; Μήπως;
*H Μαρία Σαρρή – Σαββάκη, ∆ασκάλα Ειδικής Αγωγής – Συγγραφέας
