Πολλή συζήτηση γίνεται για το πράσινο στην πόλη και την έλλειψή του. Για τα οφέλη του στη ζωή και την υγεία µας δεν υπάρχει κανένας αντίλογος. Μάλιστα πρόσφατα αυξήθηκε µε υπουργική απόφαση της 1/4/2024 το απαραίτητο ποσοστό πρασίνου στις πόλεις σε 10τ.µ ανά κάτοικο αντί των 8 που ίσχυε από το 2004. Γιατί λοιπόν δεν έχουµε καταφέρει να έχουµε µια πιο πράσινη, πιο ανθρώπινη πόλη;
Π
έρα από τη δυσκολία ανεύρεσης γης για δηµιουργία χώρων πρασίνου, µε την τουριστική και επιχειρηµατική δραστηριότητα να διεκδικεί όλο και µεγαλύτερο µερίδιο του κοινόχρηστου (του δικού µας) χώρου, πρέπει να αναρωτηθούµε: πόσο εύκολο είναι να µεγαλώσει σήµερα ένα νέο δένδρο στην πόλη; Είτε σε πλατεία είτε σε πεζοδρόµιο, πνιγµένο συνήθως από τσιµέντα και άσφαλτο στερείται το νερό και κινδυνεύει από ασθένειες και βανδαλισµούς. Ένα φρεσκοφυτεµένο δενδράκι χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα, πότισµα, λίπασµα, στήριξη κάθε τρεις και λίγο. Πολύ περισσότερη φροντίδα από ένα ενήλικο δένδρο που κατόρθωσε να εγκατασταθεί και να εγκλιµατιστεί ώστε να µας δίνει σήµερα το οξυγόνο, τη σκιά του και την οµορφιά του.
∆υστυχώς η τάση να κόβουµε δένδρα κυριολεκτικά για ψήλου πήδηµα και µε το επιχείρηµα ότι θα τα αντικαταστήσουµε µε ‘‘καλύτερα’’ τείνει να γίνει ο κανόνας. Είτε πρόκειται για αναπλάσεις, διαπλατύνσεις πεζοδροµίων, για κακώς εννοούµενη ανάδειξη µνηµείου η απόφαση για την κοπή δένδρων λαµβάνεται τελείως αβασάνιστα .
Θα αναφέρω δύο παραδείγµατα. Την πλατεία της Σούδας εκεί που, µετά την ανάπλαση, τα µάτια µας δεν πέφτουν πια στους τριαντάχρονους φίκους αλλά στα γκρίζα σιλό του βάθους. Την πύλη της άµµου όπου αντί για τα πολύχρονα αλµυρίκια που µας µεγάλωσαν χάσκουν χορταριασµένες τρύπες.
Αν θέλουµε πραγµατικά πράσινο στην πόλη πρέπει να κάνουµε ό,τι περνάει από το χέρι µας για να διατηρήσουµε τα δένδρα που έχουµε. Η εξυπνάδα άλλωστε και η ικανότητα φαίνεται σε αυτόν που µπορεί να σχεδιάσει γύρω από τα υφιστάµενα δένδρα εντάσσοντάς τα στο σχεδιασµό και κερδίζοντας από την παρουσία τους.
Στη Χιροσίµα, µετά τη βόµβα, το µόνο που επέζησε σε ακτίνα χιλιοµέτρων ήταν µερικά δένδρα του είδους ginkgo biloba τσουρουφλισµένα και απογυµνωµένα. Την επόµενη άνοιξη πέταξαν τα πρώτα φύλλα ενώ λίγα χρόνια αργότερα είχαν ξανά το παλιό τους µεγαλείο. Όταν η Χιροσίµα ξανακτίστηκε οι αρχιτέκτονες σεβάστηκαν τα δένδρα και σχεδίασαν τους δρόµους και τα σπίτια σύµφωνα µε τη θέση τους. Εκεί ζουν ακόµα ως σύµβολα ελπίδας.
Αφορµή για αυτό το κείµενο στάθηκε µια φήµη που άκουσα ότι µε την ανάπλαση της πλατείας στα Νέα Καταστήµατα θα κοπούν κάποια µεγάλα δένδρα επειδή είναι ‘‘στραβά’’ και ‘’άσχηµα’’ και θα φυτευτούν νέα. Πιστεύω ότι πρόκειται για κακόβουλη φήµη αφού το ίσιο στη φύση δεν υπάρχει και το ωραίο είναι υποκειµενικό και µπορεί κανείς να το εφαρµόσει στον κήπο του.
Στην πραγµατικότητα είµαι σίγουρη ότι θα πρυτανεύσει η ευαισθησία και ο οφειλόµενος σεβασµός σε εµάς τους πολίτες που αναπνέουµε το οξυγόνο αυτών των δένδρων και αγαπάµε τη σκιά τους
Ζωή Εύδου,
πολιτικός µηχανικός,
πολίτις Χανίων
ΥΓ. Η πολύ γνωστή αυτή ιστορία του ginkgo biloba περιγράφεται θαυµάσια στο βιβλίο του Γιάννη Μανέτα ‘‘Περί φυτών αφηγήµατα’’ από τις Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις Κρήτης. Ένα δένδρο του είδους έχουµε στο Πάρκο Ειρήνης και Φιλίας κοντά στο θέατρο. Αν και υπέροχο τώρα, θαυµάστε το τον χειµώνα που η σπουδαία κόµη του γίνεται κατακίτρινη.
