Δυο τραπέζια μας υποδέχονται στο πλάτωμα της σκάλας σκεπασμένα με κεντητό τραπεζομάντηλο με φρουτιέρες γεμάτες του κόσμου τα καλά. Ανεβαίνουμε μερικά ακόμα σκαλιά, μισάνοιχτη η πόρτα, χτυπάμε κι η δραστήρια δασκάλα κι άνθρωπος του πολιτισμού, η αγαπητή μας Ηλέκτρα Μαράκη, μας καλωσορίζει μ’ ένα πλατύ χαμόγελο…
Θα μας ξεναγήσει σ’ ένα καινούργιο μουσείο, έργο μια χούφτας συμπολιτών μας, που κρατούν άσβηστες τις μνήμες. Όλοι τους μέλη της δραστήριας «Αδελφότητας Μικρασιατών Ν. Χανίων». Απόγονοι δεύτερης ή τρίτης γενιάς ενός προοδευτικού Ελληνισμού που ανθούσε στην εκπαίδευση, στην επιστήμη, στο εμπόριο!
Συνέλεξαν αντικείμενα, παραχώρησαν πολύτιμα κειμήλια, διέθεσαν χρόνο και χρήμα κι έστησαν μουσείο ολόκληρο σε κεντρικό σημείο της πόλης μας, σ’ ένα διαμέρισμα δωρεά στην Εκκλησία.
Ανοιχτό στον κάθε επισκέπτη από 5-7 κάθε Δευτέρα!
Περνάμε μέσα, και ώ τι έκπληξη!
Λες κι είμαστε σε σπίτι του τότε, που δεν του λείπει τίποτα!
Το βλέμμα ξεκινά απ’ την είσοδο όπου βλέπουμε φωτογραφίες του Πατριάρχη και του Δεσπότη μας -που παραχώρησε το κτήριο- πλανιέται στον χώρο του σαλονιού και δεν ξέρει που να πρωτοσταθεί, τι να παρατηρήσει και τι να θαυμάσει…
Απ’ το σκαλιστό, προπολεμικό καναπεδάκι με τις ανάλογες καρέκλες, το κομψό κωμό το φορτωμένο όμορφα αντικείμενα, με τον καθρέφτη από πάνω, μέχρι την ψηλή προθήκη με το αρχοντικό νυφικό με τα χρυσοκέντητα τελειώματα. Ένα φίνο έργο τέχνης από την Καππαδοκία, βαμμένο στα κόκκινο της πορφύρας! Πάνω απ’ την προθήκη η φωτογραφία του δωρητή γιατρού -που ήταν και γιατρός του Σουλτάνου- με την κομψή σύζυγό του. Έφυγαν νωρίς -εκεί γύρω στα 1914- και μπόρεσαν να φέρουν μαζί τους αρκετά κομμάτια απ’ την οικοσκευή τους, ατράνταχτα αποδεικτικά στοιχεία του τι άφησαν πίσω…
Παραπέρα χαρακτηριστικά στολίδια εποχής, μεταλλικά πιάτα, εικόνες, κεντημένες κορνίζες, αρκετές φωτογραφίες που χαρίστηκαν στο μουσείο.
Σταματούμε σε μερικές απ’ αυτές, εκεί όπου πόνος του αποχωρισμού του αγαπημένου τόπου, των υπαρχόντων τους, μα πάνω απ΄ όλα των ανθρώπων τους που δεν τα κατάφεραν, καθρεφτίζεται στην πικρία του προσώπου, στα σφιγμένα χείλη, στο βλέμμα που αποφασιστικά κοιτά μπροστά.
Είναι παππούδες και γονείς που φωτογραφήθηκαν μετά την Μικρασιατική Καταστροφή που άφησε αποκαΐδια, χιλιάδες νεκρούς κι άλλους τόσους αγνοούμενους…
Στις φωτογραφίες που τραβήχτηκαν πιο πριν, άλλη η εντύπωση. Πρόσωπα χαμογελαστά, μάτια λαμπερά, ρούχα φίνα, στήσιμο επιτυχημένου ανθρώπου, ευχαριστημένου απ’ τη ζωή του.
Μια ζωή που έμελλε ν’ αλλάξει ριζικά…
Τα χρόνια ωστόσο που πέρασαν μας απέδειξαν πως το ενεργό αυτό κομμάτι του Ελληνισμού που κατέφυγε στην κεντρική Ελλάδα, έδωσε πνοή και νέο αίμα στην κατεστραμμένη τότε χώρα.
Γιατί μπορεί ν’ άφησαν τα πάντα πίσω, έφεραν ωστόσο ατόφια την αθάνατη, Ελληνική ψυχή τους…
Κουβεντιάζουμε τώρα με την Ηλέκτρα για πολλά και διάφορα. Στάση στα ράφια που διαχωρίσουν το σαλόνι από την κουζίνα. Εντυπωσιάζει η παλιά γκαζιέρα, το λαδερό με τη μακριά μύτη, τα μπακιρένια σκεύη, τα ποτηράκια του τσαγιού, τα παλλαϊκά σετ καφέ…
Εδώ, αλλά και παντού στον χώρο, θα θυμηθούμε τη γνωστή νοικοκυροσύνη της Μικρασιάτισσας.
Κολλαριστά πετσετάκια πάνω στις ανθοστήλες, πιο μικρά πετσετάκια με φίνο κέντημα και αζουράκι για το πιατάκι του γλυκού του κουταλιού, ολομέταξοι τσεβρέδες με χρυσή, αλυσιδωτή βελόνια στα τραπεζάκια! Μαξιλάρια στον καναπέ με τα γνωστά μοτίβα βυζαντινής βελονιάς. Περίτεχνη, κοφτή η κουρτίνα του παραθύρου! Την πλαισιώνει ανάλογο ύφασμα, κι αυτό των χρόνων εκείνων.
Ευάλωτα και ευαίσθητα όλα τους, μια που οι δεκαετίες χρήσης έχουν αφήσει τα ίχνη τους πάνω τους.
Ανεξίτηλη ωστόσο στον χρόνο η συναισθηματική τους αξία!
Αλλά ώρα τώρα να προχωρήσουμε στην κάμαρα. Μεταλλικό κρεβάτι με τη στεφανοθήκη στο κεφαλάρι, στρωμένο με χειροποίητο κάλυμμα εποχής. Θαυμάζουμε δείγματα νυχτικών, το παλιό φόρεμα με το φίνο τσαντάκι του, μια βιβλιοθήκη στο πλάι με σχετικά βιβλία…
Στο παραδίπλα δωμάτιο φαντή κουβέρτα σκεπάζει τον μισό τοίχο. Κι εδώ φωτογραφίες αλλά κι επίσημα έγγραφα που διασώθηκαν. Πιστοποιητικά βαφτίσεων, ειδοποιητήρια, πρωτόκολλα, όλα κάτω απ’ το τζάμι του μεγάλου τραπεζίου που προορίζεται για συναντήσεις και συνέδρια των μελών.
Τα περιεργαζόμαστε μ’ ενδιαφέρον, διαβάζουμε που και που, ενώ η Ηλέκτρα εξηγεί το καθετί…
Τι όμορφη που ήταν αυτή η ξενάγηση…
Δεν θέλαμε να τελειώσει!
Συγκινηθήκαμε κιόλας, και σ’ όλο τον δρόμο της επιστροφής το μυαλό μας πήγαινε στο όλο εγχείρημα!
Πλήθος οι συλλογές παλιών αντικειμένων στους χώρους Συλλόγων ή στα χέρια συλλεκτών-ιδιωτών!
Περιμένουν χρόνια και χρόνια να δουν το φως!
Δεν θα μπορούσαν, τάχα μου, να στηθούν και να λειτουργούν με πρωτοβουλία του απλού πολίτη που αγαπά την παράδοση και τον Πολιτισμό, μικρά, φιλόξενα μουσεία εδώ κι εκεί στο κέντρο -όπως συμβαίνει σε άλλα μέρη!- που θα διαφημίζονται κατάλληλα, και θα δώσουν στην πόλης μας άλλο ένα πλεονέκτημα;
Διάθεση μόνο χρειάζεται και μεράκι!
Το παράδειγμα μας το έδωσε η Αδελφότητα Μικρασιατών Ν. Χανίων «Ο ΑΓΙΟΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ»!
Να τους ευχαριστήσουμε όλους και να τους ευχηθούμε Καλή Συνέχεια!