Η ζωγράφος Μαρία Γιαννακάκη έρχεται στα Χανιά για να παρουσιάσει “Τα άνθη του καλού”. Πρόσωπα, δηλαδή, παιδικά, όπως εξηγεί μιλώντας στις “Διαδρομές”, λίγο πριν τα εγκαίνια της έκθεσης που θα πραγματοποιηθούν σήμερα, Σάββατο 24 Νοεμβρίου, στις 7 το απόγευμα στην αίθουσα τέχνης “Β. Μυλωνογιάννη”. Πρόσωπα που εκπέμπουν αθωότητα αλλά και λαχτάρα για ζωή. Στοιχεία πολύτιμα που διαρρηγνύουν το γκρίζο των ημερών μας, ανοίγοντας μια χαραμάδα φως.
Παράλληλα, ωστόσο, η έκθεσή της αποτελεί κι ένα φόρο τιμής στη μνήμη του μεγάλου ζωγράφου, δασκάλου και ακαδημαϊκού Παναγιώτη Τέτση, μαθήτρια του οποίου υπήρξε η καταξιωμένη εικαστικός: «Ηταν ο τελευταίος ίσως δάσκαλος μαζί με τον Μόραλη, με την έννοια του δασκάλου», σημειώνει καθώς της ζητάμε να ανασύρει μνήμες από τη μαθητεία της κοντά στον Τέτση, ενώ αμέσως μετά η κουβέντα μας επεκτείνεται στις επιρροές που έχει δεχθεί από την Κίνα, τη σημασία της συγκυρίας στο έργο του καλλιτέχνη αλλά και το στοιχείο της πρόκλησης, άλλοτε ως συγκίνηση κι άλλοτε ως προβληματισμός, που δίνει νόημα στην επικοινωνία του θεατή με ένα έργο ζωγραφικής.
• Η έκθεση που θα πραγματοποιήσετε στα Χανιά είναι αφιερωμένη στον Παναγιώτη Τέτση ο οποίος υπήρξε δάσκαλός σας. Τι θυμάστε από τον σπουδαίο αυτό ακαδημαϊκό και ζωγράφο; Κι ακόμα, τι σημαίνει επί της ουσίας δάσκαλος για εσάς; Τι θυμάμαι απ τον Τέτση;
Ηταν ο τελευταίος ίσως δάσκαλος μαζί με τον Μόραλη, με την έννοια του δασκάλου. Απίστευτα συνεπής στο έργο του του δασκάλου, ερχόταν πάντα στις 8.00 κάθε πρωί στην αίθουσα πριν από εμάς, πολλές φορές επεμβατικός επάνω στις εργασίες μας, πολλοί θυμώναμε, με μεγάλη διάθεση και φυσικά αγάπη να μας μεταδώσει τις γνώσεις του, τις εμπειρίες του επάνω στην ζωγραφική, με εξορμήσεις στο αστικό τοπίο, να πάρουμε ιδέες για θέματα, δεν θυμάμαι άλλος δάσκαλος να τα έκανε αυτά, ακόμα και μοντέλο εν κινήσει κάναμε μια χρονιά και πάντα μας τόνιζε πως είμαστε στη σχολή για να μάθουμε ένα αλφάβητο της ζωγραφικής, όχι να γίνουμε ζωγράφοι, έτσι και αλλιώς μαθητές παραμένουμε πάντα και αυτός έτσι ένιωθε μέχρι το τέλος. Αυτό πιστεύω ότι είναι ο δάσκαλος. Να εμπνέει τους μαθητές, να διατηρεί την σχέση δασκάλου-μαθητή, ζωντανή, όχι διεκπεραιωτική. Δεν είναι εύκολο αυτό.
• Στα Χανιά θα μας παρουσιάσετε μια σειρά έργων υπό τον τίτλο “Τα άνθη του καλού”. Τι είδους “άνθη” είναι αυτά θα δούμε;
Τα άνθη του καλού έτσι τα ονόμασα τώρα είναι παιδιά. Χρόνια τα βάζω στις ζωγραφιές μου, μου αρέσει να τα σχεδιάζω. Μου αρέσουν οι καθαρές και απαλές γραμμές των προσώπων, των χεριών, οι διαφάνειες στο δέρμα, και φυσικά ο κόσμος τους.
• Η Κίνα είναι μια χώρα που έχει “σφραγίσει” το έργο σας, καθώς μέσα από τα πολλά ταξίδια που έχετε πραγματοποιήσει, με πρώτο εκείνο της υποτροφίας που είχατε πάρει μετά τις σπουδές σας στην Καλών Τεχνών στην Ελλάδα, έχετε δεχθεί ισχυρές επιρροές. Η επαφή με ένα τόσο διαφορετικό πολιτισμό σε σχέση με τον δυτικό, τι σας πρόσφερε (πέρα από θέματα τεχνικής, τεχνοτροπίας κ.λπ.) ως καλλιτέχνη;
Η επαφή μου με τον Κινεζικό πολιτισμό, ήταν και είναι σπουδαίο δώρο και οδηγός, είδα ότι με λίγα εκφραστικά μέσα εκφράζεις αξίες και αποτελέσματα απείρου κάλλους. Πολύ μετά κατάλαβα ότι οι δάσκαλοι είχαν εξασκηθεί τόσο π.χ. στο να σχεδιάζουν τοπία η πεύκα η βράχους εκ του φυσικού που μετά δεν χρειάζεται να βλέπουν τα κάνουν τόσο ωραία αλλά η πρόθεση είναι πια να προβάλλουν την εσωτερική ομορφιά του τοπίου και όχι αυτό που βλέπουν. Αυτό είναι μια άλλη ματιά και νομίζω ότι ποτέ δεν θα το πετύχει κάποιος δυτικός.
• Πριν από 2 χρόνια, αν δεν κάνω λάθος, είχατε παρουσιάσει μια έκθεση με αφορμή το προσφυγικό. Η κοινωνική – πολιτική συγκυρία πόσο καθοριστική είναι για έναν δημιουργό κι ακόμα, ποια -κατά τη γνώμη σας- πρέπει να είναι η σχέση της τέχνης με αυτό που συμβαίνει τώρα, με το σήμερα;
Ναι πριν δυο χρόνια είχα παρουσιάσει την έκθεση mare monstrum. Με είχε συντρίψει αυτό που βλέπαμε όλοι και το προσπάθησα, είπα πρέπει να το κάνω και όπως πάει. Μα όλους μας καθορίζει η πολιτική και κοινωνική συγκυρία και πιστεύω ότι η τέχνη η σπουδαία, πάντα είναι συνδεδεμένη με το σήμερα και με τη μνήμη και πάντα εμπνέει.
• Ποιο είναι το ζητούμενο από την επικοινωνία του κοινού με το έργο ενός καλλιτέχνη; Εσείς, τι επιζητείτε από αυτή τη σχέση και πότε αισθάνεστε ικανοποιημένη; Το ζητούμενο από την σχέση κοινού και έργου τέχνης είναι να υπάρξει πρόκληση, “τσίγκλισμα”, έμπνευση, ορμή! Να πάρεις το έργο και να το βλέπεις κάθε μέρα γιατί κάτι σε συγκίνησε! Μπορεί ακόμα να σε εκνευρίσει ή και να αδιαφορήσεις, αλλά τότε ίσως νιώθεις ικανοποίηση.
