Ενα κομψοτέχνημα της φύσης, μόνο έτσι μπορεί κανείς να περιγράψει με λόγια το μοναδικής ομορφιάς σπήλαιο με σταλαγμίτες και σταλακτίτες, που βρίσκεται καλά κρυμμένο εδώ και εκατοντάδες χρόνια στη “ρίζα” του Αποκόρωνα, στο χωριό Σαμωνάς, σε υψόμετρο περίπου 400 μέτρων.
Ο πλούσιος διάκοσμος του σπηλαίου πραγματικά εντυπωσιακός σε χρώματα και πυκνότητα σταλακτιτών, παρά το μικρό μέγεθός του, αποτελεί έναν από τους πόλους έλξης για τους “μυημένους” λάτρεις της σπηλαιολογίας.
Πρόκειται για ένα λιμναίο σπηλαιοβάραθρο καθώς έχει λίμνη στον πάτο του, ενώ γύρω του υπάρχουν παντού μεγάλου μεγέθους σταλακτίτες, νεφροειδείς λιθωματικές μορφές όπως ονομάζονται.
Το σπήλαιο το χαρακτηρίζουν κάποιοι ως σπήλαιο με “φύλακα άγγελο”. Και αυτό γιατί ανακαλύφθηκε τυχαία το 1994 από τον αρχαιοφύλακα Κώστα Γαβριλάκη κατά τη διάνοιξη ενός αγροτικού-αντιπυρικού δρόμου όταν το σκαπτικό μηχάνημα κινδύνεψε να βρεθεί μέσα στο σπήλαιο.
Με πρωτοβουλία του κ. Γαβριλάκη, το σπήλαιο διασώθηκε από το μπάζωμα και την καταστροφή. Οπως μας είπε ο κ. Γαβριλάκης το στόμιο του σπηλαίου, το οποίο αποκαλύφθηκε, ήταν ένα μέτρο κάτω από το έδαφος, ανεξερεύνητο από τον άνθρωπο.
Φύλακας στην Αρχαιολογική Υπηρεσία ο ίδιος θεώρησε καθήκον του να ερευνήσει το σπήλαιο που αποκαλύφθηκε και αποφάσισε μαζί με έναν ανιψιό του, τον Σπύρο Γαβριλάκη, να “κατέβει” σε αυτό αντικρίζοντας ένα μοναδικό θέαμα.
Στο σπάνιας ομορφιάς σπήλαιο, αποφασίσαμε να κατέβουμε πριν λίγες ημέρες με την βοήθεια του κ. Κ. Γαβριλάκη, ο οποίος όλα αυτά τα χρόνια και μέχρι σήμερα, καθημερινά φροντίζει για την προστασία του και διατηρεί το κλειδί της καταπακτής για λόγους προστασίας καθώς πολλοί στο παρελθόν είχαν προσπαθήσει να εισέλθουν για να κόψουν κομμάτια από τους πανέμορφους σταλαγμίτες.
Κατηφορίζοντας στο άνοιγμα της γης, σε ένα σχεδόν κατακόρυφο κατέβασμα 15-17 μέτρων, δύο σκάλες ανάμεσα στα πετρώδη στρώματα οδηγούν σε δύο διαδοχικές υπόγειες λεκάνες (αίθουσες).
Πρώτα συναντάμε μια μικρή αίθουσα 7×3 μέτρων και αμέσως δίπλα πίσω από τις φυσικές κολώνες, μια άλλη αίθουσα 13×5.
Εκπληκτικο θεαμα!
Γύρω τους, πανέμορφοι σταλακτίτες και σταλαγμίτες, κομψοτεχνήματα της φύσης, δημιουργίες εκατοντάδων χρόνων ενώ αυτό που κυριαρχεί είναι οι εναλλαγές χρωμάτων, καφέ-άσπρο. Στο τελευταίο δωμάτιο, μια μικρή λίμνη με διαυγές νερό μέσα στην οποία οι σταλακτίτες που έχουν πέσει, σχηματίζουν το σχήμα σταυρού.
«Οι διάφορες μορφές του φυσικού του διάκοσμου είναι μοναδικές και σου προξενούν το συναίσθημα ότι βρίσκεται σε ένα μυθικό χώρο, σε ένα απόκοσμο βασίλειο χθονίων δυνάμεων» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αντώνης Πλυμάκης στον τόμο του “Σπήλαια στα Χανιά”.
“ΚΡΥΜΜΕΝΕΣ” ΑΙΘΟΥΣΕΣ;
Σύμφωνα με τον κ. Πλυμάκη, είναι πολύ πιθανόν να υπάρχουν δίπλα στον ορατό σήμερα χώρο, άλλες μικρές ή μεγάλες αίθουσες από τις οποίες διέρχεται και το νερό, κάτι το οποίο όμως μέχρι σήμερα δεν έχει διαπιστωθεί. Μέλος του Ορειβατικού Συλλόγου Χανίων ερεύνησε στον βυθό της μικρής λίμνης με καταδυτική συσκευή αλλά δεν βρέθηκε διέξοδος. Κατά τις πρώτες έρευνες διαπιστώθηκε ότι στον πυθμένα της λίμνης υπήρχε σπασμένος μικρός σταλακτίτης που αποτελείτο από δύο συγκολλημένα φυσικά κομμάτια τα οποία σχημάτιζαν σταυρό.
ΑΝΑΛΛΟΙΩΤΗ ΟΜΟΡΦΙΑ
Για πολλούς το σπήλαιο του Σαμωνά θεωρείται ένα σπήλαιο “κόσμημα” το οποίο είναι αναγκαίο να προστατευθεί στο πέρασμα του χρόνου ώστε να διαφυλαχθεί ως μνημείο της φύσης και για τις επόμενες γενιές.
«Παρότι πρόκειται για ένα μικρό σπήλαιο, είναι πράγματι πανέμορφο και η λίμνη του το βοηθά να ξεχωρίσει. Εχει πολύ πλούσιο διάκοσμο. Είναι συμπυκνωμένη ομορφιά σε έναν πολύ μικρό χώρο. Σταλαγμίτες, σταλακτίτες αλλά και κολώνες από σταλαγμίτες και σταλακτίτες μαζί που με τα χρόνια έχουν γίνει ένα ενιαίο σύνολο. Λίγο να φωτιστεί, τα χρώματα που βλέπει κανείς είναι εντυπωσιακά. Σε όσα σπήλαια κι αν έχουμε μπει στα Χανιά, δεν υπάρχει τέτοιο θέαμα δηλαδή τόσο πλούσιος διάκοσμος σε έναν τόσο μικρό χώρο» επεσήμανε ο έφορος Σπηλαιολογίας & Canyoning Ε.Ο.Σ. Χανίων και φωτογράφος Γιώργος Μαζωνάκης ο οποίος εξήγησε ότι «συνήθως συναντάμε μεγάλα σπήλαια αλλά δεν έχουν τόσο πολύ διάκοσμο ή είναι τόσο μικρά ή στενά που να μην μπορεί να δημιουργηθεί αυτός ο διάκοσμος. Υπάρχουν και αρκετά υπόγεια ποτάμια αλλά η ροή του ποταμού δεν αφήνει να δημιουργηθεί ένας τέτοιος διάκοσμος όπως στο σπήλαιο του Σαμωνά. Συνεπώς αυτό το σπήλαιο που βρέθηκε να είναι κλεισμένο τόσα εκατομμύρια χρόνια μέχρι να έρθει τυχαία στο φως λόγω της διάνοιξης ενός δρόμου, αποκάλυψε αυτήν την σπάνια ομορφιά».
Στο παρελθόν, όπως ανέφερε ο ίδιος, είχε γίνει μια μικρή διάνοιξη από μέλη του Ε.Ο.Σ. ώστε να δουν εάν το σπήλαιο το Σαμωνά συνεχίζεται πιο βαθιά και υπάρχουν κι άλλες αίθουσες, όμως αυτό δεν ήταν εύκολο καθώς υπήρχε μεγάλη στενότητα χώρου.
«Ακόμη κι αν υπάρχει πιθανόν κάποια άλλη αίθουσα, εκτιμούμε ότι θα πρέπει να είναι αρκετά πιο μακριά. Επομένως δεν είναι εύκολο να τη δούμε και να μπούμε σε διαδικασία να γίνει διάνοιξη, δηλαδή να σπάσουμε κάποιο μικρό τμήμα του σπηλαίου που δεν είναι ορατό και να προχωρήσουμε σε κάποια άλλη αίθουσα» σημείωσε.
Ο κ. Μαζωνάκης τόνισε τη σημασία προστασίας του σπηλαίου εξαρχής από τον αρχαιοφύλακα κ. Κώστα Γαβριλάκη με τοποθέτηση πόρτας στην είσοδο καθώς με αυτόν τον τρόπο το σπήλαιο διαφυλλάσεται από όσους προσπαθούν να εισέλθουν για να σπάσουν κομμάτια σταλακτίτες.
«Αυτή η κίνηση με την τοποθέτηση πόρτας, βοήθησε ώστε να παραμείνει αυτή η ομορφιά και το σπήλαιο του Σαμωνά τελείως αναλλοίωτο» τόνισε ο κ. Μαζωνάκης.
Info:
• Ο Σαμωνάς βρίσκεται περίπου 25 χλμ. από τα Χανιά. Είναι χωριό του Δήμου Αποκορώνου, και βρίσκεται στο δυτικότερο κομμάτι του Δήμου συνορεύοντας με τα χωριά των Κεραμιών.
• O Αποκόρωνας αποτελεί σημείο συνάντησης για λάτρεις της σπηλαιολογίας από όλη την Ευρώπη καθώς έχει πάνω από 300 σπήλαια ενώ ο νομός Χανίων θεωρείται σπηλαιολογική πρωτεύουσα της Ελλάδας με καταγεγραμμένα πάνω από 2.000 σπήλαια.
• Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του σπηλαίου Σαμωνά είναι το πλούσιο ανάγλυφο από σταλακτίτες και σταλαγμίτες παρά το μικρό μέγεθός του, οι εντυπωσιακές εναλλαγές χρωμάτων και η μικρή λίμνη.
• Στον πυθμένα της λίμνης υπάρχει σπασμένος μικρός σταλακτίτης που αποτελείτο από δύο συγκολλημένα φυσικά κομμάτια τα οποία σχηματίζουν Σταυρό.
• Για τη δημιουργία σταλακτιτών και σταλαγμιτών χρειάζεται να περάσουν πολλές εκατοντάδες χρόνια.
Οταν οι σταλακτίτες ενώνονται με τους σταλαγμίτες από κάτω, δημιουργούν τις κολώνες. Πρόκειται για
εντυπωσιακούς σχηματισμούς, που μπορούν να φθάσουν αρκετά μέτρα σε ύψος. Ολα τα παραπάνω συναντώνται στο σπήλαιο Σαμωνά.
• Είναι πιθανόν να υπάρχουν δίπλα στον ορατό σήμερα χώρο του σπηλαίου Σαμωνά άλλες μικρές ή μεγάλες αίθουσες από τις οποίες διέρχεται και το νερό, κάτι το οποίο όμως μέχρι σήμερα δεν έχει διαπιστωθεί.
• Τα κλειδιά της εισόδου του Σπηλαίου βρίσκονται στον κ. Κώστα Γαβριλάκη, στον Σαμωνά (τηλέφωνο 28250 41530). Επίσης για όποιον ενδιαφέρεται να επισκεφθεί το σπήλαιο μπορεί να επικοινωνήσει με τον ΕΟΣ Χανίων.
• Αυτές τις μέρες βρίσκεται σε εξέλιξη στον Ομαλό Χανίων η 19η Πανελλήνια Σπηλαιολογική Συνάντηση, που ολοκληρώνεται αύριο Κυριακή.
(Φωτογραφία εξωφύλλου έντυπης έκδοσης: Γιώργος Μαζωνάκης)
