Ξεκαθαρίζοντας τα βιβλία που έχω συγκεντρώσει, και που γεμίζουν δύο δωμάτια, βρήκα ανάμεσα σε αυτά ένα τετράδιο που δεν το είχα χάσει αλλά ξεχάσει για πάνω από μισόν αιώνα.
Ξεφυλλίζοντάς το δεν θυμήθηκα μόνο με μεγάλη συγκίνηση τα αλησμόνητα χρόνια που είχα περάσει τότε, την περίοδο των 17 μέχρι και 25 χρονών περίπου, αλλά και τους ωραίους ορειβάτες – ανθρώπους που όλα αυτά τα ζήσαμε μαζί.
Κατάλαβα ότι πέρα από τις περιγραφές τοπίων και εντυπώσεων, κάποιες σελίδες, που όταν γράφονταν φαίνονταν ασήμαντες, σήμερα έχουν πλέον, ας πούμε, κάποια ιστορική αξία όχι μόνο για τη ζωή του τότε ορειβατικού αλλά και για το πνεύμα των ορειβατών, των βοσκών, των κατοίκων των ορεινών χωριών και για τις συνθήκες με τις οποίες οι ορειβάτες ανέβαιναν στις μαδάρες και πεζοπορούσαν στα ορεινά χωριά.
Σήμερα ποιος μπορεί να φαντασθεί πως π.χ. για να επιστρέψουμε στην πόλη μας μετά τη διάβαση της Σαμαριάς χρειάζονταν επτάμιση ώρες. Από Αγία Ρούμελη ως Παλαιόχωρα με ψαροκάικο 3,30 ώρες και από εκεί στα Χανιά με τα κουτσομούρικα λεωφορεία του ΚΤΕΛ τέσσερις ώρες. Πως για τη διάβαση της Σαμαριάς μας συνόδευαν… χωροφύλακες γιατί υπήρχαν ακόμη φυγόδικοι. Πως για να φθάσεις με το φορτηγό της συγκοινωνίας από Λάκκους στον Ομαλό χρειαζόταν δυόμιση ώρες αγκομαχητό της μηχανής του. Πως η ανάβαση στο ψηλό Αγιο Πνεύμα χρειαζόταν 17 ώρες πεζοπορία με επιστροφή, και στις Πάχνες γύρω στις 25 ώρες, αφού δεν υπήρχαν δρόμοι, όταν σήμερα χρειάζεται το ένα τέταρτο αυτών των ωρών. Και αμέτρητα άλλα.
Το ημερολόγιο καλύπτει την χρονική περίοδο από το 1952 μέχρι και μέρος του 1956 και δυστυχώς όχι όλες τις αναβάσεις που πραγματοποιήθηκαν, και ούτε συνεχίσθηκε μετά.
Τα χρόνια εκείνα οι δυσκολίες ήταν πολλές από παντελή έλλειψη στοιχειωδών εφοδίων, χαρτών, δρόμων, μεταφορικών μέσων κ.λπ.
Με μια λεπτή κουβέρτα έπρεπε να αντιμετωπίσεις την παγωνιά της νύχτας στο Κατσιβέλι ή στον Τίμιο Σταυρό του Ψηλορείτη. Με στρατιωτικά άρβυλα μπροκαδούρας να βαδίσεις και αν σε πλάκωνε η κατσιφάρα ούτε κινητά, ούτε ελικόπτερα, ούτε διασώστες, ούτε σχοινιά πέρα από ένα απλό βαρύ, κανάβινο, ούτε πιολέ και κραμπόν και τα σύγχρονα φανταστικά βοηθητικά μέσα.
Βαδίζαμε με την κάποια σιγουριά πως, αν χρειασθεί, θα έχουμε τη βοήθεια των υπέροχων βοσκών της Μαδάρας που πάντα μας συμπαραστέκονταν, μα σήμερα δεν τους συναντάς πλέον στα ερειπωμένα μιτάτα.
Είχαμε εμπιστοσύνη για φοβερά επικίνδυνους δρόμους στους υπέροχους οδηγούς των μικρών λεωφορείων του ΚΤΕΛ όπως στον Μανώλη Στυλιανάκη, το Λευτέρη Χάλη και άλλους.
Τότε οι πλέον απλές εκδρομές, μέχρι οι δύσκολες αναβάσεις και διαδρομές, αποτελούσαν πανηγύρι χαράς και ατέλειωτο γλέντι, ιδίως στις διανυκτερεύσεις, αλλά ακόμη και μέσα στα μπατάλικα λεωφορεία.
Ξαναδιαβάζοντας μετά από τόσα χρόνια αυτές τις περιγραφές πιστέψτε με δεν μπόρεσα ακόμη να συνειδητοποιήσω πότε πέρασε αυτός, ο μισός και πλέον, αιώνας. Δεν μπορώ να φαντασθώ πως όλα αυτά ήταν κάτι το πραγματικό και όχι ένα ωραίο παραμύθι που κάποτε τελείωσε.
Παρατηρώντας με μεγεθυντικό φακό στις φωτογραφίες των εκδρομών έναν έναν τους παλαιούς, νομίζω θα μου πούνε ένα γεια – χαρά, πως δεν είναι δυνατόν να έχουν φύγει.
Ακόμη με την επιστροφή σε αυτές τις μοναδικές σε ευτυχία αναμνήσεις, συνειδητοποίησα για μια ακόμη φορά αυτό που τα τελευταία χρόνια έχει εδραιωθεί στη σκέψη μου. Πως τα χρόνια εκείνα δεν είχα σχεδόν τίποτα από τα σημερινά υλικά αγαθά μα στην πραγματικότητα τα είχα ΟΛΑ.
Ολος ο κόσμος που αγνάντευα από τις κορφές ήταν δικός μου και ξέγνοιαστος κυκλοφορούσα παντού νοιώθωντας μιας εσωτερική ευτυχία που ποτέ δεν μπορούν να σου δώσουν εξωτερικοί παράγοντες. Σήμερα, που όλα τελειώνουν και ίσως έχω πιο πολλά απ’ όσα χρειάζομαι, έχω την αίσθηση πως δεν έχω ΤΙΠΟΤΑ.
Είχα τη χαρά και την ευτυχία να εορτάσω τα 25 χρόνια του Ορειβατικού Χανίων το 1955 μαζί με τους πρωτοπόρους. Να γιορτάσω τα 50 χρόνια του στην κορυφή Ψαρή από Καλλέργη μαζί με την οικογένειά μου και με αλησμόνητους φίλους.
Έφτασα και τώρα στις γιορτές για τα 80 χρόνια.
Καλά είμαστε. Μη τα θέλουμε και όλα δικά μας.
Σε όλους τους σημερινούς φίλους και ορειβάτες εύχομαι να γιορτάσουν και τα 100 χρόνια.
Σίγουρα με την πνοή της αγαπημένης μαδάρας που θα χαϊδεύει τα πρόσωπά τους θα ‘μαι μαζί τους, και μαζί και όσοι άλλοι αγαπήσανε τη μαδάρα, τον ορειβατικό μας και έχουν “φύγει”.
Γειά σας φίλοι μου!
Νοέμβριος 2010
