«Με ανοιχτά τα πανιά
Όρμησες στον κόσμο
Ούριοι άνεμοι και η
παλίρροια σε έφερε πίσω
Σώος και αβλαβής
έκανες όλο το ταξίδι
Τώρα είναι η ώρα
να επιστρέψεις στο πλοίο σου
Δυνατό αεράκι στην πλάτη σου και οι ουρανοί μπροστά
Πλεύσε ναύτη σε αυτούς
που αγαπάς»
Με αυτά τα λόγια στο μυαλό της η Janet Derrick, ξεκίνησε το ταξίδι της από την Μελβούρνη της Αυστραλίας για την Κρήτη. Για χρόνια, είχε δώσει μία υπόσχεση στον εαυτό της: να επισκεφτεί το μέρος στο οποίο ο πατέρας της, σκοτώθηκε κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Donald Haddow, ένας ναυπηγός στο HMAS Perth, σκοτώθηκε στον ξαφνικό γερμανικό βομβαρδισμό της 22ας Απριλίου του 1941. Λίγες μέρες πριν το ταξίδι της η Janet Derrick είχε δηλώσει σε περιοδικό της Αυστραλίας, Neos Kosmos: « Όταν πέθανε ο πατέρας μου, ήμουν λιγότερο από δύο χρονών κι έτσι δεν είχα ποτέ την ευκαιρία να τον γνωρίσω. Για μένα αυτή είναι μία ευκαιρία να συνδεθώ με εκείνον. Θέλω να γυρίσω πίσω και να αισθανθώ ότι είμαι κοντά στον τόπο που πέθανε». Ενώ τα παιδιά τής Janet είχαν επισκεφτεί ξανά την Κρήτη, για εκείνην ήταν το πρώτο της ταξίδι στην Ελλάδα. «Οσο θυμάμαι τον εαυτό μου σκεφτόμουν ότι θέλω να κάνω αυτό το ταξίδι. Για μένα σημασία έχει να συνειδητοποιήσω ότι κάποτε είχα πατέρα, αφού το μόνο που είχα ποτέ ήταν μόνο φωτογραφίες», προσέθεσε στο αυστραλιανό περιοδικό.
Ο Donald Mceachern Haddow, γνωστός και ως “Bingle” στους συναδέλφους του, γεννήθηκε στη Γλασκώβη το 1904. Αρχικά, κατατάχθηκε στο RAN το 1925 ως ξυλουργός, ενώ μετέπειτα ο Σκωτσέζος με ένα τατουάζ γαϊδουράγκαθο στο δεξί χέρι, στρατολογήθηκε στο Perth το 1939. Κάνοντας έρευνα στο καταδρομικό HMS YORK (το οποίο είχε προσαράξει έπειτα από ιταλική επίθεση στον κόλπο της Σούδας ένα μήνα πριν) τον Απρίλιο του 1941, ενώ κατέδυε στο χτυπημένο πλοίο, ο Haddow βρήκε το θάνατο.
Στις 22 Απρίλη, μια γερμανική αεροπορική επιδρομή πρόλαβε τον Haddow, ο οποίος είχε μόλις ξανανέβει στην επιφάνεια με μικρή λέμβο δίπλα στο μισοβυθισμένο York. Μέσα στη βαριά στολή κατάδυσης και τις μπότες από μόλυβδο, μόλις είχε βγάλει το χάλκινο κράνος όταν εξερράγη η βόμβα στο νερό, βυθίζοντας το πλοίο και στέλνοντας τον βαριά εξοπλισμένο δύτη κατακόρυφα στον πάτο.
Μόλις τρεις εβδομάδες πριν είχε γράψει στην μητέρα της Janet, Esther. Το γράμμα, έχει ελάχιστα ξεθωριάσει με τα χρόνια, όμως το περιεχόμενό του είναι ακόμη ζωντανό και απίστευτα οδυνηρό: «Είμαστε ακόμη απασχολημένοι εδώ», έγραφε ο Donald. «Μέχρι να τους εξαλείψουμε από τη Μεσόγειο δεν θα ανακουφιστούμε… θα μας δώσει μεγάλη ευχαρίστηση να ξεφύγουμε από αυτά τα βομβαρδιστικά αεροσκάφη… ελπίζω να υπάρχουν κι άλλες φωτογραφίες για μένα, η Janet είναι αξιαγάπητη. Πόσες στιγμές χάνω από εκείνη με το να μην είμαι τώρα εκεί, στο σπίτι, μαζί της…».
Η Janet Derrick ερχόμενη στα Χανιά, ήλπιζε ότι οι ντόπιοι αλλά και το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης θα τη βοηθούσαν να φέρει εις πέρας αυτή την τόσο ξεχωριστή αποστολή. Εν τέλει, οι ελπίδες της δεν διαψεύσθηκαν, αφού το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης με τη βοήθεια του διοικητή του Ναυστάθμου Κρήτης, αρχιπλοίαρχου Δ. Χέλμη Π.Ν., κατάφερε να μεταβεί η κα Derrick στον κόλπο της Σούδας, την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου. Με ένα ταχύπλοο περιπολικό βάσεως, ο αντιπρόεδρος του Μουσείου Δρακάκης Χαρ. αντιπλοίαρχος (Ε) Π.Ν. ε.α., συνόδεψε τον κ. & κα Derrick, στο σημείο όπου βρίσκεται βυθισμένο το York.
Η ατμόσφαιρα ήταν επιφορτισμένη με δυνατά συναισθήματα και αναμνήσεις και όσοι ήταν παρόντες έζησαν εκείνες τις σημαντικές στιγμές γεμάτοι συγκίνηση. Η κα Derrick βρέθηκε έτσι για πρώτη φορά, μετά από τόσες δεκαετίες αναμονής, εκεί όπου στις 22 Απρίλη πριν από 73 χρόνια, χάθηκε ο Donald Mceachern Haddow και κατάφερε να ρίξει ένα στεφάνι στη θάλασσα, στον υγρό τάφο ως έναν έσχατο φόρο τιμής αλλά και αγάπης για τον πατέρα που ποτέ δεν γνώρισε αλλά αποτέλεσε για εκείνην σημείο αναφοράς σε όλη της την ζωή.
Για όλους εμάς αποτελεί μεγάλη τιμή που προσφέραμε τη δυνατότητα στην κα Janet Derrick να εκπληρώσει την επιθυμία της και την υπόσχεσή της να βρεθεί έστω και για λίγο κοντά στον πατέρα της και θέλουμε να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας στον Donald Haddow που με αυταπάρνηση θυσιάστηκε και αυτός αγωνιζόμενος για την ελευθερία όχι μόνο της πατρίδας μας αλλά και ολόκληρης της Μεσογείου.
*πρόεδρος του Ναυτικού Μουσείου Κρήτης
