■ ΑµεΑ βρίσκουν δουλειά και κερδίζουν µια θέση στην κοινωνία
Μόλις είχα µπει στο µαγαζί, κι ο Σταύρος µε τη Βιβή ήταν σκυµµένοι πάνω από τη ζυγαριά. Ζύγιζαν σακούλες µε ρύζι, εκτελώντας µια πρόσφατη παραγγελία. «∆εν τους φεύγει ούτε γραµµάριο!», µου λέει η κα Ελένη που επόπτευε τη διαδικασία, µε την ικανοποίηση ζωγραφισµένη στο πρόσωπό της.
Ο Σταύρος και η Βιβή, είναι δύο από τα πέντε συνολικά νεαρά παιδιά που εργάζονται στο νέο παραδοσιακό παντοπωλείο – υποκατάστηµα της Terra Verde. Ένα παντοπωλείο διαφορετικό από τα άλλα, αφού σε αυτό δουλεύουν αποκλειστικά άτοµα µε αναπηρία, κερδίζοντας µε αυτό τον τρόπο όχι µόνο το ψωµί τους αλλά και µια ισότιµη θέση στην κοινωνία, που για χρόνια τα ήθελε “αόρατα” και κλεισµένα µέσα στα σπίτια τους.
ΜΕ “ΠΥΞΙ∆Α” ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
Η ιδέα για την ίδρυση του νέου αυτού παντοπωλείου, που λειτουργεί τώρα και σχεδόν ένα µήνα στην οδό Τσουδερών 46, “έπεσε” πριν από 3 χρόνια στην Terra Verde, µου εξήγησε το µέλος της συλλογικότητας για το εναλλακτικό και αλληλέγγυο εµπόριο ∆ήµος Λιβογιάννης: «Είναι ένα εγχείρηµα µέσα στο πλαίσιο της φιλοσοφίας της Terra Verde, ως συλλογικότητας για το αλληλέγγυο εµπόριο. Κι αυτό γιατί πρόκειται για µια πρωτοβουλία που δεν έχει κέρδος, αφού αυτό επιστρέφεται στην κοινωνία δίνοντας εργασία σε άτοµα µε αναπηρία».
Το εγχείρηµα υλοποιήθηκε σε συνεργασία µε τους εκπαιδευτικούς του Εργαστηρίου Ειδικής Επαγγελµατικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (E.E.E.E.K.) Χανίων, που επέλεξαν τα άτοµα που θα εργαστούν λαµβάνοντας υπόψη και κοινωνικά κριτήρια.
Παράλληλα, αναπτύχθηκε συνεργασία µε τη ∆ηµόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (∆ΥΠΑ) αξιοποιώντας ένα πρόγραµµα επιδότησης εργασίας ατόµων µε αναπηρία, διετούς διάρκειας, το οποίο µε τη λήξη του θα ανανεωθεί για να µπορέσουν να δουλέψουν κι άλλοι ωφελούµενοι.
Όπως διευκρίνισε ο κ. Λιβογιάννης, στο πλαίσιο της εργασίας τους τα άτοµα µε αναπηρία έχουν την καθηµερινή συνδροµή εθελοντών, οι οποίοι βρίσκονται µαζί τους εποπτεύοντας και βοηθώντας το έργο τους.
Ποιες είναι όµως οι σοβαρότερες προκλήσεις σε αυτή την προσπάθεια; «Είναι ένα δύσκολο εγχείρηµα. Όχι από την άποψη των παιδιών που εργάζονται και των ανθρώπων που στηρίζουν το εγχείρηµα, αλλά από οικονοµική άποψη», µου απάντησε ο κ. Λιβογιάννης. Ωστόσο, τόνισε ότι η κοινωνία εκφράζει την υποστήριξή της στο εγχείρηµα µε πολλούς τρόπους: από επαγγελµατίες, επιχειρήσεις και µεµονωµένους πολίτες που βοήθησαν και βοηθούν να σταθεί στα πόδια της η πρωτοβουλία, µέχρι θεσµικούς φορείς που στηρίζουν έµπρακτα το κατάστηµα. «Για παράδειγµα η ΕΛΜΕ Χανίων κι ο Ιατρικός Σύλλογος µας έδωσαν πρόσφατα παραγγελίες για κάποια προϊόντα που θέλουν να τα προσφέρουν στα Συσσίτια της Σπλάντζιας. Η Σχολική Επιτροπή του ∆ήµου Χανίων και ο πρόεδρός της Αντώνης Βαρδάκης µας παρείχαν -κατ’ εξαίρεση- τον χώρο που στεγάζεται το παντοπωλείο, ενώ υποστηρικτικοί προς την πρωτοβουλία ήταν ακόµα η αντιδήµαρχος Κοινωνικής Πολιτικής Ελένης Ζερβουδάκη και οι υπάλληλοι της ∆ΥΠΑ», πρόσθεσε ο κ. Λιβογιάννης.
Ασφαλώς οι ανάγκες για εργασία ατόµων µε αναπηρία είναι πολύ περισσότερες από αυτές που καλύπτει το νέο παντοπωλείο της Terra Verde. «Τα άτοµα µε αναπηρία δυστυχώς είναι σαν να έχουν καταδικαστεί να ζουν σε έναν αθέατο κόσµο, µε πολλά προβλήµατα και έλλειψη υποστήριξης από την Πολιτεία, ειδικά µετά που θα τελειώσουν το σχολείο. Φυσικά η Terra Verde δεν µπορεί να υποκαταστήσει το κράτος. Αυτό που κάνει είναι να δώσει ένα παράδειγµα», συµπλήρωσε ο συνοµιλητής µου.
“ΡΩΓΜΗ” ΣΕ ΕΝΑΝ ΑΘΕΑΤΟ ΚΟΣΜΟ
Στο νέο κατάστηµα της Terra Verde διατίθενται τρόφιµα µακράς διάρκειας όπως ζάχαρη, όσπρια, ξηροί καρποί, κρασί, µπαχαρικά, ελιές, αλεύρια, αποξηραµένα φρούτα, ρύζι, κόκκοι καφέ και κακάο κ.ά., τα περισσότερα από µικρούς παραγωγούς και χωρίς συσκευασία, στη λογική των µηδενικών αποβλήτων και της επαναχρησιµοποίησης (Zero-Waste).
Πριν ακόµα ανοίξει το µαγαζί οι ωφελούµενοι είχαν εκπαιδευτεί από την κοινωνιολόγο και συντονίστρια του προγράµµατος Ελισάβετ Σταυριανουδάκη, η οποία εποπτεύει το εγχείρηµα. «Αυτή τη στιγµή έχουµε 5 παιδιά που εργάζονται. Χωρίζουµε τις βάρδιες µέσα στην εβδοµάδα και αναθέτουµε καθήκοντα σε κάθε παιδί ανάλογα τον χαρακτήρα και τις ικανότητές του, ώστε να είναι πιο ευχάριστη η εργασία γι΄ αυτό», εξήγησε και πρόσθεσε: «Είναι ένα δύσκολο εγχείρηµα αλλά χαίροµαι που υπάρχει στήριξη από την κοινωνία και από αλληλέγγυο κόσµο που µας βοηθάει έµπρακτα. Η διάδραση των παιδιών αυτών µε τους πελάτες είναι πραγµατικά πολύ ευχάριστη και πολύς κόσµος εκπλήσσεται θετικά όταν έρχεται σε επαφή µαζί τους. Από εκεί και πέρα, νοµίζω ότι µέσα από αυτό το εγχείρηµα τίθεται το ζήτηµα της “ορατότητας” αυτών των παιδιών και του πώς µπορούµε να σπάσουµε τα κοινωνικά στερεότυπα που θέλει αυτούς τους ανθρώπους στο περιθώριο».
«ΒΛΕΠΑΜΕ ΤΟ ΚΕΝΟ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ»
Η Αριάδνη Παντίδου, µητέρα παιδιού µε αναπηρία, που όµως είναι ανήλικο και δεν εργάζεται στο παντοπωλείο, συµµετείχε ενεργά από την πρώτη στιγµή στο εγχείρηµα του εναλλακτικού παντοπωλείου: «Βλέπαµε το κενό που υπάρχει και γι’ αυτό προχωρήσαµε σε αυτήν την πρωτοβουλία. Γνώριζα κι εγώ καλά αυτή την αγωνία των γονιών που συµπυκνώνεται στο ερώτηµα “µετά τι;”. Ακόµα και λειτουργικά παιδιά που µπορούσαν να δουλέψουν δεν έβρισκαν τίποτα. ∆εν τα έπαιρναν γιατί δεν τα εµπιστεύονται», σηµείωσε και πρόσθεσε ότι πηγή έµπνευσης και δύναµης αποτέλεσαν αντίστοιχα εγχειρήµατα στην υπόλοιπη Ελλάδα.
«Νοµίζω ότι σήµερα είναι έτοιµη η κοινωνία να κάνει ένα βήµα µπροστά. Είµαστε σε ένα στάδιο που, αν ξεκινήσει κάτι, θα ξεκινήσουν -έτσι ελπίζω- πολλά µαζί αντίστοιχα εγχειρήµατα. Στην Αθήνα για παράδειγµα το καφέ “Μύρτιλλο” ήταν στην αρχή το µόνο και τώρα έχουν δηµιουργηθεί κι άλλες πρωτοβουλίες που δίνουν δουλειά σε άτοµα µε αναπηρία. Γενικά, όσο περισσότερες ευκαιρίες δίνονται, τόσο καλύτερα είναι και τόσο περισσότερο κερδίζουν την εµπιστοσύνη της κοινωνίας τα άτοµα µε αναπηρία», ανέφερε, ενώ υπογράµµισε ότι από µέρους της Πολιτείας χρειάζεται να περιοριστεί η γραφειοκρατία και να προσαρµοστούν καλύτερα οι παράµετροι των προγραµµάτων στις πραγµατικές ανάγκες της αγοράς, παρέχοντας, µεταξύ άλλων, κατάλληλη υποστήριξη σε εργοδότες, ώστε να εξαλειφθούν και ανασταλτικοί παράγοντες που αποτρέπουν επιχειρηµατίες να προσλάβουν άτοµα µε αναπηρία.
ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΣ
Η Ελένη Γκαγκαουδάκη είναι µητέρα του Γιάννη, ενός από τους ωφελούµενους του προγράµµατος, και παράλληλα προσφέρει εθελοντικά υποστηρικτική εργασία στο εγχείρηµα. «Ως εθελόντρια ουσιαστικά επιβλέπω τα παιδιά την ώρα που εργάζονται», σηµείωσε, ενώ για την ανταπόκριση του εγχειρήµατος τόνισε ότι υπάρχουν κάποιοι που αρχικά µπαίνουν στο µαγαζί µε επιφύλαξη, ωστόσο, οι περισσότεροι βλέπουν θετικά το εγχείρηµα.
Η ίδια, ως µητέρα παιδιού µε αναπηρία, δεν έκρυψε τον ενθουσιασµό της για την πρωτοβουλία: «Το περιµέναµε πώς και πώς! Ο Γιάννης τελείωσε πέρυσι το Λύκειο. Ωστόσο, µετά το σχολείο υπάρχει ένα τεράστιο κενό, τα παιδιά αυτά δεν έχουν να κάνουν τίποτα!», επεσήµανε και συµπλήρωσε ότι το νέο αυτό εγχείρηµα αποτελεί σοβαρό στήριγµα και πηγή χαράς τόσο για τα παιδιά όσο και τις οικογένειές τους: «Μας κάνει ως γονείς να αισθανόµαστε τόσο χαρούµενοι το -αυτονόητο για άλλους- ό,τι τα παιδιά δουλεύουν κι ότι νιώθουν χρήσιµα για την κοινωνία. Ο Γιάννης τις ηµέρες που δουλεύει τις περιµένει µε ανυποµονησία. Έρχεται µόνος του στη δουλειά και φεύγει από το σπίτι πολύ νωρίτερα γιατί θέλει πάντα να είναι στην ώρα του. Κι όταν γυρίζει είναι πάντα χαρούµενος, ούτε µια στιγµή δεν τον έχω ακούσει να βαρυγκοµήσει. Αν δεν υπήρχε αυτό, τότε θα ήταν ένα παιδί κλεισµένο στο σπίτι».
Η µητέρα της Παρασκευής που εργάζεται στο κατάστηµα, Μαρία Καβρουλάκη, µετέφερε τη δική της εµπειρία: «Αρχικά άκουσα για το εγχείρηµα µε κάποιο δισταγµό. Αναρωτιόµουν αν θα τα καταφέρει η Παρασκευή. Ωστόσο είπα αµέσως το “ναι”». Όπως είπε η ίδια η Παρασκευή ανταποκρίθηκε πολύ θετικά: «Κάθε φορά που επιστρέφει από τη δουλειά είναι πολύ χαρούµενη. Την ευχαριστεί αυτό που κάνει. Μπορεί στο σπίτι να τη δεις µουτρωµένη, αλλά µόλις έρθει στη δουλειά είναι όλο χαµόγελο!», πρόσθεσε και συµπλήρωσε ότι η πρωτοβουλία αυτή έρχεται να απαντήσει στην αγωνία των γονιών παιδιών µε αναπηρία για το τι θα απογίνουν αυτά τα παιδιά όταν δεν θα υπάρχει το υποστηρικτικό περιβάλλον της οικογένειας.
Το υποκατάστηµα της Terra Verde λειτουργεί στην οδό Τσουδερών 46 (πίσω από το Πειραµατικό Γυµνάσιο Χανίων) και είναι ανοιχτό καθηµερινά από τις 10:00 έως τις 21:00. ∆ιαθέτει τρόφιµα µακράς διάρκειας όπως ζάχαρη, όσπρια, ξηροί καρποί, κρασί, µπαχαρικά, ελιές, αλεύρια, αποξηραµένα φρούτα, ρύζι, κόκκοι καφέ και κακάο κ.ά., τα περισσότερα από µικρούς παραγωγούς και χωρίς συσκευασία, στη λογική των µηδενικών αποβλήτων και της επαναχρησιµοποίησης (Zero-Waste).
«Γεμάτη χαρά αυτή η δουλειά»
Το µεσηµέρι που βρεθήκαµε στο υποκατάστηµα της Terra Verde είχαν βάρδια ο Σταύρος, η Βιβή κι ο Βασίλης. Όταν τους ρωτήσαµε να µας περιγράψουν την εµπειρία τους, δήλωσαν ενθουσιασµένοι από την ευκαιρία που τους δίνεται: «Είναι πολύ ωραία, γεµάτη χαρά αυτή η δουλειά», ανέφερε ο Σταύρος, που είχε µια προηγούµενη εργασιακή εµπειρία από τη διανοµή φυλλαδίων. «Είναι σούπερ εδώ!», τόνισε και υπογράµµισε ότι ιδιαίτερα του αρέσει η επαφή µε τον κόσµο.
Η Βιβή εργάζεται για πρώτη φορά. Της αρέσει που δουλεύει σε ένα κατάστηµα µε παραδοσιακά προϊόντα. «Παίρνω χαρά από τη δουλειά!», ανέφερε µε ενθουσιασµό.
Ο Βασίλης από την πρώτη στιγµή που έπιασε δουλειά αισθάνθηκε όµορφα. Είναι η πρώτη του εργασιακή εµπειρία. «Ήθελα να έρθω από την αρχή!», µας είπε, όταν του ζητήσαµε να µας µιλήσει για το πώς βλέπει αυτό το εγχείρηµα και τη δική του συµµετοχή.
