9ος Σταθμός: Σύγχρονες λογοτέχνιδες από την Κρήτη
Ολοκληρώνοντας αυτό το συναρπαστικό ταξίδι στη μακραίωνη λογοτεχνία του τόπου μας, δεν θα μπορούσαμε να μην σταθούμε έστω και για λίγο στις σύγχρονες λογοτέχνιδες από την Κρήτη, που με το σπουδαίο πεζογραφικό τους έργο ανοίγουν νέους ορίζοντες όχι μόνο στο ελληνικό αλλά και στο ξένο αναγνωστικό κοινό.
Aς ξεκινήσουμε με τη Ρέα Γαλανάκη μια από τις κορυφαίες και πιο καταξιωμένες Ελληνίδες λογοτέχνιδες που μας παραδίδει ένα αξιόλογο και ευρύτερης διάδοσης έργο. Η συγγραφέας αυτή γεννήθηκε το 1947 στο Ηράκλειο και ξεκίνησε τη συγγραφική της πορεία κατά τη δεκαετία του 80. Αν και έχει ασχοληθεί με διάφορα είδη λόγου (όπως ποίηση και δοκιμιογραφία), κυρίως παραμένει γνωστή για τη πεζογραφία της. Ιδιαίτερη απήχηση γνώρισε το πρώτο της μυθιστόρημα «Ο βίος του Ισμαήλ Φερίκ πασά»(1989) ένα εκπληκτικό έργο που αναφέρεται στη ζωή ενός νεαρού Κρητικού που αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους, εξισλαμίστηκε και εν τέλει επέστρεψε ως κατακτητής στη γενέτειρά του. Άλλα εξίσου γνωστά και βραβευμένα μυθιστορήματά της Γαλανάκη είναι το «Θα υπογράφω Λουί» (1993), το «Ελένη ή ο Κανένας» (1998),«Ο Αιώνας των Λαβυρίνθων» (2002), το «Αμίλητα βαθιά νερά» (2006) κ.α.
Μια από τις σημαντικότερες πεζογράφους, της οποίας επίσης το έργο έχει μεταφραστεί και βραβευθεί πολλές φορές, είναι η Χανιώτισσα Μάρω Δούκα που γεννήθηκε το 1947. Στα έργα της πάντοτε συνδυάζει τη γοητευτική μυθοπλασία και τη ζοφερή πραγματικότητα, τη λογοτεχνία και την ιστορία. Από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά της είναι «Η αρχαία σκουριά» (1979) ένα πολιτικό μυθιστόρημα που αφορά στην εποχή της δικτατορίας, «Η πλωτή πόλη» (1913) που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως μια ωδή στον έρωτα και στους επικίνδυνους λαβυρίνθους του και το «Αθώοι και Φταίχτες» (2004) ένα έργο ογκώδες σε έκταση και πληθωρικό σε πρόσωπα και γεγονότα, που είναι γεμάτο περιπέτεια και μυστήριο. Το 2005 εκδίδει «Τα μαύρα λουστρίνια» ένα αυτοβιογραφικό έργο μέσω του οποίου περιγράφει τη συγγραφική της πορεία. Καταρχάς, μας μεταφέρει στα Χανιά της δεκαετίας του ΄50 όπου έζησε τα παιδικά της χρόνια, στη συνέχεια στην Αθήνα της Χούντας, του Πολυτεχνείου και των διώξεων δηλαδή στην περίοδο της ωριμότητάς της και τέλος στην ευημερία και την ασφάλεια της Αθήνας του Μεσοπολέμου.
Δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε και στην εξαιρετική συγγραφέα και ψυχολόγο Μάρω Βαμβουνάκη. Αυτή επίσης γεννήθηκε στα Χανιά το 1948 και από το 1978 μέχρι και σήμερα έχει γράψει πλήθος αξιόλογων έργων. Η φιλία, ο έρωτας, η αγάπη, η σχέση ανδρών-γυναικών, η μοναξιά, η προδοσία, η απώλεια, ο φόβος του θανάτου και η ελευθερία είναι μερικά από τα κομβικά θέματα της λογοτεχνίας που όμως η συγγραφέας αυτή τα προσεγγίζει με έναν ιδιαίτερο, βαθυστόχαστο και συνάμα τόσο απλό, προσιτό και γοητευτικό τρόπο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα έργων της είναι το μυθιστόρημα «Η μοναξιά είναι από χώμα»(1987) και το «Τραγούδι της μάσκας» (2000). Αρκετά πιο μεταγενέστερα έργα της κινούνται γύρω από την Ψυχολογία, όπως συμβαίνει με «Το φάντασμα της αξόδευτης αγάπης»(2008), ένα έργο γεμάτο αλήθειες και νοήματα που μας καλεί όλους να μεταστρέψουμε τον εγωισμό μας, να αποκτήσουμε καθαρή καρδιά και να αγαπήσουμε πραγματικά, ένα έργο που μας υπενθυμίζει ότι η «μελαγχολία είναι η αξόδευτη αγάπη» δηλαδή η ανικανότητα της καρδιάς να αγαπήσει. Άλλα εξίσου σπουδαία και πιο πρόσφατα έργα της Βαμβουνάκη είναι τα εξής: «Όλοι φοβούνται τον έρωτα» (2012), «Η μπαλάντα της ζήλιας» (2016) και το «Η φιλία είναι και δεν είναι παντοτινή» (2020).
Άλλη μια σπουδαία συγγραφέας είναι η Αλκυόνη Παπαδάκη, μια γλυκύτατη, ταπεινή και τόσο αυθεντική λογοτέχνις που κατάγεται επίσης από τα Χανιά. Από το 1988, όταν πρωτοεμφανίζεται στη λογοτεχνία με το αυτοβιογραφικό της μυθιστόρημα το «Κόκκινο σπίτι», μέχρι και σήμερα, δημοσιεύει συνεχώς bestsellers! Στα έργα της μέσα από μια ζωντανή και κινηματογραφική αφήγηση αντισταθμίζει τον ρεαλισμό και τις σκληρές οπτικές της ζωής με έναν έντονο λυρισμό και μια αίσθηση ελπίδας. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά της έργα είναι «Το χρώμα του φεγγαριού» ένα μυθιστόρημα το οποίο αποτελούμενο από ευχάριστες και δυσάρεστες στιγμές, από ανεκπλήρωτους έρωτες, από βάσανα αλλά και αισιοδοξία αφορά κυρίως στον συνεχή αγώνα για τη ζωή. Μόλις πριν μερικούς μήνες εξέδωσε και άλλο ένα πανέμορφο και ελπιδοφόρο έργο «Τα όμορφα τοπία της κόλασης». Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου αυτού, παραθέτουμε τα εξής χαρακτηριστικά λόγια: «Ακόμα και στην άκρη του γκρεμού όταν βρεθείς, μπορείς να πιαστείς από ένα κυκλάμινο και να σωθείς. Φτάνει να στρέψεις το βλέμμα σου και να το δεις./Ακόμα κι όταν σε χτυπούν τα άγρια κύματα και γύρω σου είναι τα σκυλόψαρα, έτοιμα να σε καταπιούν, πάντα υπάρχει δίπλα σου ένα κοχύλι που μέσα του κρύβεται ο Θεός. Σφίξε το στη χούφτα σου και θα σε οδηγήσει στην ακτή που ονειρεύεσαι./Ακόμα κι όταν το δέντρο της ζωής σου το ’χει ρημάξει ο βοριάς, κοίτα γύρω σου τα πουλιά που τραγουδούν στα ξεγυμνωμένα δέντρα./Είναι η ζωή που προσπαθεί να σε μαγέψει με το τραγούδι της./Άκουσέ το.»
Η εξίσου επιτυχημένη λογοτέχνις και σεναριογράφος Ιωάννα Καρυστιάνη γεννήθηκε στα Χανιά στις 8 Σεπτεμβρίου 1952. Το λογοτεχνικό της έργο έχει βραβευθεί επανειλημμένα και έχει δεχτεί πλήθος θετικών κριτικών. Το πιο πολυδιαβασμένο και βραβευμένο μυθιστόρημά της, η «Μικρά Αγγλία» μεταφέρθηκε με εξαιρετική επιτυχία και στον κινηματογράφο από τον γνωστό σκηνοθέτη και σύζυγό της Παντελή Βούλγαρη, πάνω σε δική της σεναριακή διασκευή. Με κεντρικό θέμα έναν καταδικασμένο έρωτα, το μυθιστόρημα αυτό ξετυλίγει τη συνταρακτική ιστορία της ανδριώτικης οικογένειας Σαλταφέρου. Ειδικότερα, η Μίνα, σύζυγος ναυτικού που λείπει διαρκώς σε ταξίδια, παντρεύει την κόρη της Όρσα με τον νεαρό καπετάνιο και πλοιοκτήτη Νίκο Βατοκούζη και όχι με τον ορφανό υποπλοίαρχο Σπύρο Μαλταμπέ με τον οποίο είναι ερωτευμένη. Όταν όμως ο τελευταίος γίνει περιζήτητος καπετάνιος, θα παντρευτεί τη μικρότερη κόρη της Μίνας, τη Μόσχα, αναστατώνοντας έτσι επικίνδυνα την οικογενειακή καθημερινότητα.Άλλα αξιόλογα και επίσης βραβευμένα μυθιστορήματα της είναι το «Κουστούμι στο χώμα» (2000), το «Σουέλ»(2006) και «Τα σακιά» (2010).
Κάπου εδώ το ταξίδι μας στη λογοτεχνία της Κρήτης θα φτάσει στο τέλος του. Βέβαια οι γνωστοί και άγνωστοι Κρητικοί λογοτέχνες είναι πολύ περισσότεροι και πράγματι θα άξιζε κανείς να ανατρέξει στα σωζόμενα έργα του καθενός και να σκιαγραφήσει την εποχή της δραστηριοποίησής του. Εξάλλου η Κρήτη από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα δεν έπαψε ποτέ να γεννά χαρισματικές προσωπικότητες και ο πολιτισμός της δεν κλονίστηκε παρά τους πολέμους, τη φτώχεια, τη σκλαβιά και όλες τις δυστυχίες. Έτσι και εμείς ας μην λησμονήσουμε τον πολιτισμό μας και την ιστορία μας και ας ανατρέξουμε στα έργα των τόσο σπουδαίων λογοτεχνών μας, γιατί αυτά θα μας πλουτίσουν πνευματικά, θα μας εμπνεύσουν και θα μας γεμίσουν από περηφάνια και ελπίδα.
Βιβλιογραφία
Ρέα Γαλανάκη, ο βίος του Ισμαήλ Φερίκ Πασά, Εκδόσεις Άγρα, 1997.
Μάρω Βαμβουνάκη, Το φάντασμα της αξόδευτης αγάπης, Εκδόσεις Ψυχογιός, 2008.
Αλκυόνη Παπαδάκη, Τα όμορφα τοπία της Κόλασης, Εκδόσεις δίοπτρα, 2021.
Χάρης Αβραμίδης, Αλκυόνη Παπαδάκη: 30 Χρόνια Λογοτεχνίας!, Ανακτήθηκε από: https://filologika.gr/alkyoni-papadaki-30-chronia-logotechnias/