Eνα θλιβερό “ανάθεμα” (1916)

ΙΣΤΟΡΙΑ δεν είναι μόνον οι «ευτυχείς» στιγμές ενός έθνους. Είναι και οι θλιβερές του: οι κακές που πρέπει να τονίζονται, να μην αποσιωπώνται. Για να μην επαναλαμβάνονται.
ΜΙΑ απ’ αυτές υπήρξε και η δραματική σύγκρουση απόψεων (κατ’ επέκταση, ο εθνικός διχασμός) ανάμεσα σε δυο ισχυρές προσωπικότητες του καιρού τους (1916): του βασιλιά Κωνσταντίνου και του πρωθυπουργού της χώρας Ελευθερίου Βενιζέλου. Ανυπολόγιστες οι ζημίες, με πρώτη και βαρύτερη τη διαίρεση της χώρας σε δυο κρατίδια (Θεσσαλινίκη – Αθήνα).
ΑΠΟ τον εθνικό διχασμό δεν ξέφυγε ούτε η Εκκλησία της Ελλάδας. Οι μητροπολίτες της λεγόμενης “Παλιάς Ελλάδας” (περιοχών που είχαν ελευθερωθεί πριν το 1912), προεξάρχοντος του τότε Αρχιεπισκόπου Αθηνών Θεοκλήτου, συντάσσονται με τον Κωνσταντίνο. Αντίθετα, οι μητροπολίτες των “Νέων Χωρών” (Μακεδονία, Ήπειρος κ.λπ.), τίθενται στο πλευρό του Βενιζέλου.
ΜΕΣΑ σε ένα τέτοιο κλίμα, διοργανώνεται ογκώδης αντιβενιζελική πορεία στα μέσα του Δεκέμβρη (1916) στην Αθήνα. Με επικεφαλής την Ιερά Σύνοδο, οι διαδηλωτές κατευθύνονται στο Πεδίο του Άρεως για να αναθεματίσουν τον «σατανά»(!) της πολιτικής ζωής του τόπου, τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Οι πέτρες του Αναθέματος έφθασαν από όλες τις τότε γνωστές περιοχές και ρίχτηκαν στο Πεδίον του Άρεως.
ΕΚΕΙ, λοιπόν, που βρίσκεται σήμερα το άγαλμα της Αθηνάς (Πεδίον του Άρεως), ο κάθε διαδηλωτής έριχνε και μια πέτρα επαναλαμβάνοντας την κατάρα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Θεοκλήτου, που έλεγε: «Κατά Ελευθερίου Βενιζέλου φυλακίσαντος αρχιερείς και επιβουλευθέντος την βασιλείαν και την πατρίδαν, ανάθεμα έστω». Συμβολική μεν η πράξη, υποδηλώνουσα όμως σε ποιο σημείο κατάπτωσης είχε φθάσει η Ελλάδα των πολιτικών παθών.
ΣΗΜΕΡΑ, στο Μουσείο/οικία του Ελ. Βενιζέλου στη Χαλέπα υπάρχουν μερικές από αυτές τις πέτρες του αναθέματος.