Τον Μάρτιο του 1994 μέλη της σπηλαιολογικής ομάδας του ορειβατικού Χανίων, επιχείρησαν εξερεύνηση σε ένα σπηλαιοβάραθρο που βρίσκεται στην πέρα γειτονιά της Δρακόνας, στον Σωματά. Το σπηλαιοβάραθρο αυτό, άλλοι το ονομάζουν Τελωνότρυπα, που ίσως είναι και η πιο σωστή ονομασία του, και άλλοι Κoλωνότρυπα.
Δεν είναι καταγεγραμμένο σε κανέναν πίνακα ερευνητού, και γι’ αυτό το βάραθρο υπάρχει μια παλιά παράδοση, πως σε περασμένους χρόνους, όσα παιδιά από την περιοχή πέθαιναν χωρίς να προλάβουν να τα βαφτίσουν, έριχναν το λείψανο τους εκεί, μιας και το τυπικό της Εκκλησίας δεν δέχεται προς κανονική ταφή αβάπτιστους.
Εκεί σε μια γραφική κατάφυτη περιοχή και πολύ κοντά στα σπίτια του οικισμού Σωματάς, όπου έχουν απομείνει μόνο ελάχιστοι ηλικιωμένοι κάτοικοι, υπήρχε ένας σχεδόν σύγχρονος Καιάδας, που δεν είχε γίνει γνωστός, και που και τώρα ακόμα πολλοί αποφεύγουν να μιλούν γι’ αυτόν ή μιλούν με δέος. Και το όνομα ακόμη του βαράθρου αυτού έχει σχέση με την παράδοση που ανέφερα, γιατί από τα παλιά τα χρόνια, ο λαός είχε τη γνώμη πως τα παιδιά που πεθαίνουν αβάπτιστα, γίνονται τελώνια, καταχανεύουν.
Μετά από φωτιά, που είχε πιάσει πριν από χρόνια, η περιοχή του βαράθρου έχει αποκτήσει τόση άγρια βλάστηση, που είναι πολύ δύσκολο να το βρεις μέσα σε ασπαλάθους και άγρια άλλα φυτά και δέντρα, μιας και η είσοδος του είναι πολύ στενή, όσο το άνοιγμα ενός στενού πηγαδιού.
Τα παιδιά της ομάδας ανυπομονούσαν να κατέβουν σ’ αυτό κι έτσι κίνησε η ομάδα για τον Σωματά. Πρώτα καθαρίστηκε ο γύρω από την είσοδο χώρος, για να μπορούν να δεθούν τα σχοινιά και οι σκάλες με ασφάλεια και μετά εγκαταστάθηκαν με προσοχή τα αναρριχητικά σχοινιά και δυο σκάλες των δέκα μέτρων η καθεμιά, ενωμένες μεταξύ τους. Ασφαλισμένος καλά, άρχισε πρώτα την κατάβαση ο Μανώλης Ρουμελιωτάκης, που μετά από κατακόρυφη κάθοδο με ραπέλ (διολίσθηση) για είκοσι μέτρα, πάτησε σε ένα πατάρι και ζήτησε να κατέβει ο δεύτερος για ενίσχυση. Ακολούθησε ο Ιούλιος Γλαμπεδάκης. Από το σημείο στάσεως διεπίστωσαν ότι το πατάρι, όπου είχαν σταθεί, ήταν πολύ μικρό και είχε δημιουργηθεί από φερτά χώματα και πέτρες και από εκεί κάτω διανοιγόταν ένα πραγματικό χάος, και το πατάρι αυτό υπήρχε άμεσος κίνδυνος να κατακρημνιστεί.
Όλη η εργασία εγκατάστασης, καθόδου και ανάβασης, κράτησε δύο ώρες και ο Καιάδας αυτός παρέμεινε στο πρόγραμμα των εξερευνήσεων της ομάδας. Τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας που πήραν μέρος στην προσπάθεια ήταν οι: Μανώλης Μεσαρχάκης, Σοφία Πλυμάκη, Κωστής Γλαμπεδάκης.
