■ … ο Τζο Μπάιντεν µετά τη συνάντηση µε τον Σι Τζινπίνγκ
Έκανε την ανάγκη φιλοτιµία για άλλη µια φορά ο Τζο Μπάιντεν καθώς κάτω από την πίεση των αµερικανών ολιγαρχών αναγκάστηκε να συναντηθεί µε τον κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ στο Σαν Φρανσίσκο στις 15/11/2023 στα πλαίσια της Συνόδου Κορυφής της Οικονοµικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού (APEC).
Κατά την τετράωρη συνάντηση των δύο πλευρών αναδείχθηκε κατά κύριο λόγο η τεράστια απόσταση που χωρίζει ΗΠΑ και Κίνα λόγω του νέου ψυχρού πολέµου που εγκαινίασε η ∆ύση ενάντια στο Πεκίνο.
Άλλωστε κανείς δεν µπορεί να ξεχάσει ότι ακόµη και κατά τη διάρκεια της πανδηµίας η ∆ύση φρόντισε να αναδείξει ακόµη και τη γεωπολιτική διάσταση του κορονοεµβολίου προωθώντας στην ουσία «τα εµβόλια του ΝΑΤΟ» και αποκλείοντας παντελώς το κινεζικό εµβόλιο.
Στη συνέχεια ο Μπάιντεν µε το περίφηµο «America is back» διεµήνυσε σε όλους τους τόνους ότι «the game is over» σε σχέση µε το οικονοµικό φλερτ προς την Κίνα καλώντας τις ηγεσίες των χωρών της ∆ύσης να επιστρέψουν άµεσα και άνευ όρων στο «δυτικό οικονοµικό µαντρί».
Γεγονός το οποίο καθόρισε και τις εξελίξεις στο δυτικό γίγνεσθαι καθώς ο Μπάιντεν έθεσε σε εφαρµογή το περίφηµο «Πας µη ων µεθ’ ηµών, καθ’ ηµών» µιας και για την Ουάσιγκτον βασικός πλέον αντίπαλος ήταν η Κίνα.
Στο πλαίσιο αυτό το 2021 η επίσκεψη Μπάιντεν στην Ευρώπη σηµατοδότησε σηµαντικές εξελίξεις στο γεωστρατηγικό παίγνιο. Έτσι το διάστηµα 11-13 Ιουνίου 2021 ο Μπάιντεν συµµετείχε στην Σύνοδο Κορυφής των G7 στην Κορνουάλη της Αγγλίας, εν συνεχεία στη Σύνοδο των ηγετών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες στις 14 Ιουνίου, κατόπιν στη συνάντηση κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ στις 15 Ιουνίου επίσης στις Βρυξέλλες. Και η αντικινεζική πολιτική της ∆ύσης κορυφώθηκε µε την γνωστή πρωτοβουλία AUKUS στις 16 Σεπτεµβρίου 2021.
Οι παραπάνω συναντήσεις των ηγετών των χωρών του ∆υτικού κόσµου µέσω σχηµάτων µεταβλητής γεωµετρίας όπως οι G7, το ΝΑΤΟ και η διατλαντική συνάντηση κορυφής ΗΠΑ-ΕΕ άφησαν το αντικινεζικό αποτύπωµά τους στην οικονοµία και όχι µόνο.
Ενδεικτικό των αντικινεζικών προθέσεων του ΝΑΤΟ ήταν και το µακροσκελέστατο κοινό Ανακοινωθέν εκτάσεως 14.405 λέξεων στα αγγλικά που υιοθέτησε η Σύνοδος των ηγετών των 30 κρατών µελών του ΝΑΤΟ που έλαβε χώρα στις 14 Ιουνίου 2021 στις Βρυξέλλες.
Το κύριο συµπέρασµα από τη συνάντηση των 30 ηγετών των χωρών του ΝΑΤΟ ήταν ότι µαζί µε το «America is back» του Τζο Μπάιντεν είχαµε και το «cold war is back». Έτσι το ΝΑΤΟ υπό την σκληρή αµερικανική καθοδήγηση ενέτεινε την ψυχροπολεµική του πολιτική και ενίσχυσε την αντικινεζική ρητορία.
Ειδικότερα για την Κίνα το εν λόγω Ανακοινωθέν του ΝΑΤΟ επισήµανε ότι «οι δεδηλωµένες φιλοδοξίες της Κίνας και η επιθετική συµπεριφορά της εγείρουν συστηµικές προκλήσεις για την θεµελιωµένη σε κανόνες διεθνή τάξη και σε τοµείς που επηρεάζουν την ασφάλεια της Συµµαχίας» (παράγραφος 55).
Στο ίδιο κλίµα και το Ανακοινωθέν του ΝΑΤΟ που εκδόθηκε µετά τη συνάντηση των ηγετών της Συµµαχίας στο διάστηµα 28-30 Ιουνίου 2022 στη Μαδρίτη όπου τονίστηκε: «Αντιµετωπίζουµε συστηµικό ανταγωνισµό από εκείνους, συµπεριλαµβανοµένης της Λαϊκής ∆ηµοκρατίας της Κίνας, που αµφισβητούν τα συµφέροντα, την ασφάλεια και τις αξίες µας και επιδιώκουν να υπονοµεύσουν την διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες» (https://infognomonpolitics.gr 30/6/2022).
Η αντικινεζική δράση βεβαίως των δυτικών δυνάµεων δεν περιορίστηκε µόνο στο στρατιωτικό πεδίο αλλά συµπληρώθηκε µε µια εκτεταµένης κλίµακας οικονοµική διπλωµατία των χωρών της G-7 µε στόχο να αποκόψουν την σηµαντική κινεζική επιρροή.
Στο πλαίσιο αυτό όπως έχουµε ήδη αναλύσει από τη στήλη αυτή στις αρχές ∆εκεµβρίου 2021 η ΕΕ σε συνεννόηση µε τις ΗΠΑ ενεργοποιεί την «Παγκόσµια Πύλη» (Global Gateway) προκειµένου να µπορέσει η ∆ύση να απαντήσει στην κινεζική οικονοµική πρωτοβουλία «Μια Ζώνη Ένας ∆ρόµος» (www.political.gr 4/12/2021, σελ. 14).
Μάλιστα οι G7 ανακοίνωσαν στην συνάντηση στις 26-28 Ιουνίου 2022 στο Σλος Ελµάου, στη νότια Γερµανία πρόγραµµα 600 δισ. δολαρίων ως αντίβαρο στον κινεζικό δρόµο του µεταξιού (www.capital.gr 27/6/2022).
Η αντικινεζική στάση της ∆ύσης συµπληρώθηκε επίσης µε οικονοµικές κυρώσεις κατά της Κίνας και µε άλλα µέτρα αποκλεισµού κατά των κινεζικών επιχειρήσεων για λόγους «εθνικής ασφάλειας». Έτσι η πολιτική του «decoupling», δηλαδή της αποσύνδεσης της οικονοµίας της ∆ύσης από την κινεζική οικονοµία έγινε κυρίαρχη.
Όµως καθώς η σκληρή αντικινεζική στάση των ΗΠΑ αλλά και των άλλων χωρών της G-7 είχε σηµαντικές συνέπειες στο πεδίο της οικονοµίας, οι ολιγάρχες της ∆ύσης µε επικεφαλής τον Έλον Μάσκ έστειλαν µήνυµα στον Μπάιντεν ότι δεν συµφωνούν µε τον νέο ψυχρό πόλεµο ο οποίος µειώνει τα υπερκέρδη τους καθώς τόσα χρόνια είχαν συνηθίσει να θησαυρίζουν ελέω παγκοσµιοποίησης. Για τον λόγο αυτόν ο Μάσκ λίγες εβδοµάδες πριν τη σύνοδο των G-20 στο Μπαλί δήλωσε ότι η διεθνής οικονοµία δεν µπορεί να είναι όµηρος των εξελίξεων λόγω Ταιβάν και Ουκρανίας. Και για µεν την Ουκρανία ζήτησε επίλυση της διαφοράς ακόµη και µε απώλεια ουκρανικών εδαφών, για δε την Ταϊβάν, που ενδιαφέρει την Ουάσιγκτον ακόµη πιο πολύ, κάλεσε τις ΗΠΑ αλλά και την Κίνα να δεχθούν µια λύση τύπου Χονγκ-Κονγκ (www.bbc.com 10/10/2022), λύση την οποία χαιρέτισε µε ενδιαφέρον το ίδιο το Πεκίνο (https://edition.cnn.com 12/10/2022).
Έτσι ο Μπάιντεν αναγκάστηκε να συναντηθεί µε τον Σι Τζινπίνγκ στο περιθώριο της ∆ιάσκεψης Κορυφής των G-20 που έλαβε χώρα στις 15-16 Νοεµβρίου 2022 στο εξωτικό Μπαλί της Ινδονησίας. Στην τρίωρη συνάντησή τους οι δύο ηγέτες φαίνεται ότι ξεκαθάρισαν τις αµοιβαίες κόκκινες γραµµές.
Ακολούθησε σειρά επισκέψεων δυτικών ολιγαρχών στην Κίνα µεταξύ των οποίων ο Μπιλ Γκέιτς που συναντήθηκε µε τον Σι Τζινπίνγκ στο Πεκίνο στις 16 Ιουνίου 2023 (www.nytimes.com 16/6/2023).
Όµως παρά τις πιέσεις των δυτικών ολιγαρχών προς την Ουάσιγκτον να τα βρει µε το Πεκίνο προκειµένου να µπορέσει να ανακάµψει η διεθνής οικονοµία και να αυξήσουν βέβαια και τα υπερκέρδη τους, ο Τζο Μπάιντεν πιεζόµενος από το στρατιωτικοβιοµηχανικό κατεστηµένο των ΗΠΑ το οποίο τρέφεται οικονοµικά από τον νέο ψυχρό πόλεµο δεν δίστασε να «του κλείσει πονηρά το µάτι», χαρακτηρίζοντας τον Σι Τζινπίγκ δικτάτορα σε συνέντευξή που έδωσε την εποµένη της συνάντησής του µε τον κινέζο ηγέτη (https://edition.cnn.com 16/11/2023) προκαλώντας έτσι την σφοδρή αντίδραση της Κίνας (https://www.politico.com 16/11/2023).
«Ένα βήµα µπρος δυο βήµατα πίσω» λοιπόν η τακτική του Τζο Μπάιντεν µετά τη συνάντηση µε τον Σι Τζινπίνγκ στο Σαν Φρανσίσκο.
* Ο Νότης Μαριάς είναι πρόεδρος του Κόµµατος ΕΛΛΑ∆Α – Ο ΑΛΛΟΣ ∆ΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσµών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πανεπιστήµιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής
