» “Για Χωρίς Λόγους συναντήσεις με τον Γιώργο Μανιάτη”στο πλαίσιο του 7ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων
Κατάμεστο το Πνευματικό κέντρο Χανίων από κόσμο που παρακολούθησε το βράδυ του Σαββάτου το ντοκιμαντέρ του καταξιωμένου Χανιώτη σκηνοθέτη Σταύρου Ψυλλάκη, με τίτλο “Για Χωρίς Λόγους συναντήσεις με τον Γιώργο Μανιάτη”, στο πλαίσιο του 7ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων. Η προβολή έγινε παρουσία των συντελεστών της ταινίας.
Ο Γιώργος Μανιάτης (1939-2018), λεγεωνάριος στην Αλγερία στα 18 του, συγγραφέας και μουσικός στη συνέχεια, όριζε τον εαυτό του ως «δημόσιο κίνδυνο». Στην πραγματικότητα επρόκειτο για έναν σύγχρονο στοχαστή, ένα ελεύθερο πνεύμα που πίστευε ότι «αλλάζει τη ζωή, όποιος αλλάζει ζωή», και πως «χρωστάμε (στον εαυτό μας) και δεύτερη γέννηση».
Η ταινία δεν είναι μια βιογραφία του Μανιάτη, ξεκαθάρισε ο σκηνοθέτης, εξηγώντας πως στην ουσία, αναζητά την περιπέτεια της ψυχής του, μιας συνείδησης σε διαρκή εγρήγορση, εμπρηστικής και αυτοπυρπολούμενη. Μιλώντας στα “Χ.Ν” ο κ. Ψυλλάκης αναφέρθηκε στην γνωριμία του με τον πρωταγωνιστή του ντοκιμαντέρ αλλά και τα μηνύματα που στέλνει η ταινία στο σύγχρονο άνθρωπο.
«Ο πρωταγωνιστής είναι ένα πρόσωπο που την δεκαετία του ’60 και του ’70 ήταν αρκετά γνωστός και σημαντικός στα ελληνικά γράμματα. Εγώ δεν τον ήξερα, ομολογώ. Κάποια στιγμή ο σκηνοθέτης Γ. Πανουσόπουλος επέμενε να μου γνωρίσει τον Μανιάτη. Πήγαμε, μιλήσαμε, μου φάνηκε ένας συμπαθής άνθρωπος αλλά μέχρι εκεί. Πολύ σύντομα, κατά τύχη, πέσανε στα χέρια μου τα βιβλία του. Διαβάζω το πρώτο «Δραπέτευσα από την Λεγεώνα των Ξένων» και αρχίζω να εντυπωσιάζομαι. Έπειτα διαβάζω τα βιβλία που έγραψε λίγο αργότερα, τα στοχαστικά θα έλεγα, εκεί συγκλονίζομαι. Νοιώθω ότι έχω να κάνω με έναν ιδιαίτερο άνθρωπο. Αυτό συμβαίνει το 2014. Ο άνθρωπος αυτός είχε γεννηθεί το 1939 και εγώ τον γνωρίζω προς το τέλος της ζωής του. Με αφορμή τα βιβλία του και την αίσθηση που μου προκάλεσαν, πάω και τον ξανα βρίσκω, μόνος μου πια. Μετά από 3-4 συναντήσεις που ήταν γενικόλογες, του λέω «σε πειράζει να φέρω και μια κάμερα να γράφω;».
Και με αυτόν τον τρόπο, μέσα σε έναν μήνα εννέα φορές καταγράφω διάφορες συζητήσεις μας και εκεί σταματάμε. Ήταν σαν κάποιος «αρραβώνας» για κάποια ταινία που θα κάναμε στο μέλλον. Περάσανε δύο χρόνια στα οποία βλεπόμασταν κάθε εβδομάδα, δηλαδή σε αυτά τα χρόνια είχαμε βρεθεί 80-100 φορές και στο πίσω μέρος του μυαλού εκρεμμούσε μονίμως το τι θα κάνουμε με την ταινία. Ο λόγος που δεν ξεκινούσαμε να την κάνουμε είναι γιατί αισθανόμουν πως έχω να κάνω με έναν πολύ ιδιαίτερο άνθρωπο και δεν ήξερα πως να το προσεγγίσω. Ήμουνα όμως σίγουρος για ένα πράγμα: δεν ήθελα να του κάνω απλώς ένα πορτρέτο, μια βιογραφία στην οποία θα λέει πέντε πράγματα αυτός και και θα ερχόταν και διάφοροι επιφανείς άνθρωποι να συμπληρώνανε την ταινία».
“Αλλάζει τη ζωή, όποιος αλλάζει ζωή”
«Αφετηρία των συλλογισμών μου, της προσέγγισής μου, ήταν δύο τρία πράγματα που είχε πει ο Μανιάτης και τα θεώρησα πάρα πολύ σημαντικά. Το ένα είνα ότι «αλλάζει τη ζωή, όποιος αλλάζει ζωή», το δεύτερο ότι «χρωστάμε και δεύτερη γέννηση». Έλεγε ότι για την πρώτη μας γέννηση δεν φέρνουμε καμία ευθύνη, έχει γίνει ερήμην μας, ούτε γονείς διαλέξαμε ούτε πατρίδα. Όμως ο άνθρωπος οφείλει τουλάχιστον μία φορά ακόμη στην ζωή του να βρει τις κατάλληλες συνθήκες, για να ξανα γεννηθεί. Και με αυτήν την διαδικασία μπαίνει στην δημιουργία».
«Ένας ήρωας Ντοστογιεφσκικός»
«Στα 18 του ο Μανιάτης φεύγει από την Ελλάδα για να καταταγεί στην Λεγεώνα των Ξένων. Ήταν το 1958 όταν η Αλγερινή επανάσταση ήταν στο φόρτε της. Ο λόγος που πάει; Όπως λέει τουλάχιστον μες την ταινία: ήθελε να γνωρίσει «κακούς» ανθρώπους και να γράψει για αυτούς. Δεν είχαν ενδιαφέρον οι «καλοί» άνθρωποι. Από την Λεγεώνα, τρία χρόνια μετά, δραπετεύει. Πράγμα εξαιτερικά δύσκολο, αφού όσοι το επιχειρούσανν ανεπιτυχώς και τους έπιαναν, τους εκτελούσαν επιτόπου. Επίσης, παρά το ότι οι συνθήκες ήταν άγριες τον καιρό που υπηρέτησε στην Λεγεώνα είχε ορκιστεί μέσα του ότι δεν πρόκειται να σκοτώσει άνθρωπο. Και μπόρεσε να το τηρήσει.
Επιστρέφει στην Ελλάδα το 1961 και τα ημερολόγια που κρατούσε όσο ήταν στην Λεγεώνα των Ξένων συν κάποιες επιστολές που έστελνε στον αδερφό του κυρίως και σε άλλα συγγενικά πρόσωπα είναι ο κορμός του βιβλίου του «Δραπέτευσα από την Λεγεώνα των Ξένων». Όμως η ταινία δεν είναι αναπαράσταση σε τίποτα από όλα αυτά. Αφετηρία υπήρξαν… Είχα μια εκρηκτική προσωπικότητα, μια συνείδηση που είναι σε μια διαρκή εγρήγορηση αλλά ταυτόχρονα είναι αυτο-πυρπολούμενη. Βάζει «φωτιά» στο μέσα του. Ένας ήρωας Ντοστογιεφσκικός, κατά κάποιο τρόπο, ένας άνθρωπος που δεν ησυχάζει με τίποτα, συνέχεια βρίσκει πράγματα και που έχει πάρα πολύ μεγάλες ικανότητες. Τα Ελληνικά του στα βιβλία που έγραψε είναι μοναδικά, ίσως από τα καλύτερα που γραφτήκανε στον προηγούμενο αιώνα, όπως λένε κάποιοι που ξέρουν. Το τι έγραφε στο βιβλίο του « Ο Μίδας βασιλιάς έχει αυτιά γαιδάρου ή εκατέρωθεν της ουσίας» αδυνατείς να πεις… Ένα πολύ δύσκολο βιβλίο του που εγώ διάβασα και ξανα διάβασα τουλάχιστον 10 φορές γιατί κρατούσα σημειώσεις».
“Υπαρξιακό μανιφέστο”
Ο σκηνοθέτης χαρακτήρισε το ντοκιμαντέρ ως ένα “υπαρξιακό μανιφέστο”. «Νομίζω ότι στίγμα της ταινίας το έδωσε ένας συνεργάτης μετά που την είδε και στέλνοντας μου μήνυμα έγραψε πως: «αυτό είναι ένα υπαρξιακό μανιφέστο». Δηλαδή η περιπέτεια της ζωής αυτού του ανθρώπου συν αυτά που ζούσε μέσα που συνεχώς τον ‘‘έτρωγαν’’, νομίζω πως ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους, μπορεί να είναι αφορμή να στοχαστούν την ίδια τους την ύπαρξη και τι αξίζει και τι δεν αξίζει. Υπάρχουν χιλιάδες ενδιαφέροντες ή σημαντικοί άνθρωποι, ο καθένας όμως είναι κάτι το ιδιαίτερο. Το ζητούμενο και η πρόκληση για μένα ήταν να βρω τη φόρμα που θα ανταποκρίνεται σε αυτόν τον συγκεκριμένο άνθρωπο. Δεν ήθελα να κάνω μια ακόμη ταινία για να έρθω στην επικαιρότητα».
Στο 7ο Φεστιβάλ η υποψήφια για Οσκαρ Μαριάννα Οικονόμου
Την Κυριακή 27 Οκτωβρίου το βράδυ προβλήθηκε η υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας (ντοκιμαντέρ) “Όταν ο Βάγκνερ συνάντησε τις ντομάτες” της δημιουργού Μαριάννας Οικονόμου, η οποία μάλιστα βρέθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων. Η Μαριάννα Οικονόμου τόνισε ότι «το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων αποτελεί μια εξαιρετική και οργανωμένη προσπάθεια μιας επαρχιακής πόλης που αγαπάει τον κινηματογράφο. Χαίρομαι που έχει κάνει πολλά βήματα μπροστά και ήταν μεγάλη επιθυμία μου να βρεθώ στα Χανιά».
Επίσης, προβλήθηκε η ταινία μικρού μήκους “Βουρβουρού” στην οποία πρωταγωνιστής είναι ο 10χρονος Ανδρέας Σιδέρης. Μάλιστα, η ταινία βραβεύτηκε πριν λίγες μέρες ως η καλύτερη ταινία μικρού μήκους στο ελληνικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου στο Σαν Φρανσίσκο.
Τέλος, συνεχίστηκαν τα Masterclasses Ενηλίκων. “Η παιδαγωγική Φρενέ. Θεωρητική και πρακτική προσέγγιση”, με Εμψυχώτριες τις Νίκη Κοκκινοπλίτη, εκπαιδευτικό και Ασπασία Καλησώρα, εκπαιδευτικό. Επίσης, “Το Ψηφιακό Σώμα και η Οπτικοακουστική Αφήγηση”, με Εμψυχωτή τον Άγγελο Φλώρο, επίκουρο καθηγητή του Ιονίου Πανεπιστημίου.
Αναμνήσεις για τον Walter Lassally
Στο πλαίσιο του 7ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου διοργανώθηκε προχθές στον Σταυρό Ακρωτηρίου, στον τόπο δηλαδή που γυρίστηκε ο “Ζορμπάς”, μια ενδιαφέρουσα ξενάγηση, για μια αναφορά στο μυθικό Ζορμπά και στον συγγραφέα του, Νίκο Καζαντζάκη.
Η ξενάγηση ξεκίνησε, στο Πολιτιστικό Κέντρο της Ενορίας Κουνουπιδιανών όπου πραγματοποιήθηκε η προβολή της ταινίας του Προκόπη Δάφνου, «WALTER LASSALLY, Ο Πλανόδιος Οπερατέρ», με τη παρουσία του Σκηνοθέτη. Μάλιστα παρών στην ξενάγηση ήταν και ο μεγάλος κινηματογραφιστής Νίκος Καβουκίδης που υπήρξε δάσκαλος του Προκόπη Δάφνου.
Πριν την προβολή της ταινίας απηύθυναν χαιρετισμό ο Διευθυντής του Chania Film Festival Μαθιός Φραντζεσκάκης, ο Γιώργος Στασινάκης, πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη και Πρεσβευτής Ελληνισμού, ο Σήφης Μιχελογιάννης Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της ΔΕΦΝΚ και υπεύθυνος Τομέα Κρήτης, ο οποίος πραγματοποίησε και μια εισηγηση “Από τη φιλία στο μυθιστόρημα κ τον κινηματογράφο” και φυσικά ο Νίκος Καβουκίδης και ο σκηνοθέτης Προκόπης Δάφνος.
Στη συνέχεια, ο Ηθοποιός και Συλλέκτης Λευτέρης Λαμπράκης ξετύλιξε, σε ομιλία του στον Πολιτιστικό Εξωραϊστικό Σύλλογο Σταυρού, το νήμα των αναμνήσεών του από τη συνάντηση με τον Walter Lassally, τον άνθρωπο που με την κινηματογραφική του κάμερα αιχμαλώτισε τις ομορφιές του τόπου μας και που στον ίδιο χάρισε βραβείο Όσκαρ. Τα γυρίσματα της ταινίας κράτησαν σύνολο δεκαέξι εβδομάδες εκ των οποίων οι πέντε βδομάδες στο Σταυρό. Για τα βιώματα τους από τη ζωή του Lassally στο Σταυρό μίλησαν και κάτοικοι της περιοχής, που τον έζησαν και συμπλήρωσαν με τον πλέον ιδανικό τρόπο, το “παζλ” μιας πολύ ζεστής και ενδιαφέρουσας συζήτησης.
