“- Εναν καφέ, με ολίγη…!”

“Τίποτε δεν άλλαξε/ κι όμως όλα είναι διαφορετικά
Τίποτε δεν είν’ όμοιο/ κι όμως όλα είν’ όπως πριν”
(G. Moustaki, “Rien n’ a changé…”, 1972)

ΚΑΙ σήμερα κλείνουν πολλά εμπορικά. Στη θέση τους ξεπετάγονται άλλες επιχειρήσεις. Κυρίως καφετέριες και… ταχυφαγεία! Ειδικά στο κέντρο των Χανίων, όπως επί της Τζανακάκη, τα πεζοδρόμια γίνονται δυσκολοδιάβατα από τα τραπεζοκαθίσματα. Μα, και στην παλιά πόλη το φαινόμενο έχει πάρει μεγάλη έκταση. Το ίδιο μάλλον συμβαίνει και στις άλλες μεγαλουπόλεις όπου η ανεργία αρχίζει να αντιμετωπίζεται με ατομικές πρωτοβουλίες κυρίως νεαρών ανθρώπων: με ιδέες πιο προσγειωμένες και εφικτές σε σχέση με τις σπουδές που έκαναν, με τη “νεανική επιχειρηματικότητα” σε πλήρη ανάπτυξη, με την τόλμη και τον ενθουσιασμό που τους διακρίνει.
ΠΡΟΣΦΑΤΑ μάθαμε πως μόνο το 2013 άνοιξαν 93 νέες επιχειρήσεις εστίασης στον νομό Χανίων, από τις οποίες το 50% ήταν καφετέριες! Το 85% δε των νέων καταστημάτων βρίσκεται στην πόλη! Αισιόδοξο και ευχάριστο το γεγονός ότι “επιχειρηματίες” είναι νεαροί. Κι ό,τι γίνεται με μεράκι και κέφι, μάλλον αποδίδει και οικονομικά!
ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΑ, πολιτικοκοινωνικά στέκια ήταν τα κουρεία και τα παραδοσιακά καφενεία: με τον “καφέ με ολίγη” ή τον «πολλά βαρύ», με το «υποβρύχιο» (βανίλια) ή το ουζάκι- “έπαθλο” στο τάβλι ή το χαρτί· με το πικρό σχόλιο πάνω στην επικαιρότητα, το ντουμάνιασμα από το τσιγάρο, την κουβέντα. Αλλά και τη μιζέρια γύρω… Δεν υπήρχαν  χρήματα. Υπήρχε μια απέραντη φτώχεια, μια κοινωνική αγριότητα. Όμως, ήταν διάχυτη στην ατμόσφαιρα μια… απαίσια αισιοδοξία που βασιζόταν στην κρυφή ελπίδα ότι «αύριο, όλα θα πάνε καλύτερα».
ΣΗΜΕΡΑ στις καφετέριες των μεγάλων πόλεων συγκεντρώνεται το άνθος της κοινωνίας, η νεολαία. Μορφωμένα παιδιά “παροπλισμένα” από την παρατεταμένη οικονομική κρίση, περιμένουν. Τι; Αλλαγή της πολιτικής και άρα (;) της οικονομικής κατάστασης! Πολλά άνεργα παιδιά μετακινούνται από “στέκι” σε στέκι, ανάλογα με τα κέφια, τον συρμό ή την πρωτοτυπία του νέου μαγαζιού… Ανεργία, διάλειμμα “ζωής”, απεργίες ή καταλήψεις, υποαπασχόληση κ.ά., οι αιτίες που τα καφέ της πόλης γεμίζουν. Και με τα λίγα ευρώ ή το χαρτζιλίκι των γονιών τους, τα παιδιά πίνουν espresso, cappuccino, freddo, nescafé-frappé κ.ά. Σχολιάζουν τα αθλητικά, την καθημερινότητα, την κυβέρνηση, την αντιπολίτευση, τις σειρές και τα νέα τηλεοπτικά “παιχνίδια”, τον περίγυρό τους!
ΠΑΡΩΔΟΥΝ καταστάσεις στο facebook ή μεταξύ τους και φοβούνται την πολιτική. Ειρωνεύονται την κάθε είδους τηλεπερσόνα, δεν ακούν ειδήσεις, μιλάνε πολύ στο κινητό, δεν χάνουν το χιούμορ τους και οικτίρουν εαυτούς και αλλήλους. Σαρκάζουν με τον διαδικτυακό ποιητή (1) που, παραφράζοντας το ποίημα “If…” του Μ. Αναγνωστάκη (2), μας λέει:
“Αν – λέω αν…
Αν όλα δεν συνέβαιναν τόσο νωρίς
Η αποχώρησή σου απ’ το Greek Idol στην πρώτη φάση
Μετά Big Brother, Φάρμα, Dancing with the stars
Αν στα 24 σου δεν πέρναγες απ’ το Ελλάδα έχεις ταλέντο
Για τα δέκα λεπτά δημοσιότητας,
Με δυό κινητά στο χέρι, ένα στριφτό
τσιγάρο στα χείλη, όταν σ’ εκθέταν στο Τηλεψυχιατρείο
Αν – σήμερα κάτοικος Β.Π. με τζηπ, μονοκατοικία και ράτσα σκύλο
Αδιάφορος πια για όλους, στιμμένο καρπούζι,
Ξοφλημένη περίπτωση, με μοντέλο-αμάξι από καιρό ξεπερασμένο,
Αν – λέω αν…
Με λίγη καλή θέληση έρχονταν όλα κάπως διαφορετικά
Ή από μια τυχαία κομματική εκδούλευση, όπως σε τόσους και τόσους
συγχορευτές, συμπαίκτες, συμματαιοδόξους – δε λέω ξεπλυμένοις χρήμασι
Αλλά αν…
(Φτάνει. Μ’ αυτά δεν βγαίνουμε στο TV. Μην επιμένεις.
Άλλη Ζήμενς θέλει για ν’ αρέσουν, άλλη «ρουσφετουσίωση».
Το παραρίξαμε στους φραπέδες)”.

ΟΙ ΜΕΣΗΛΙΚΕΣ συχνάζουν σε πιο απόμερα μαγαζιά ή στον κήπο. Πίνουν μια τσικουδιά, έναν ελληνικό καφέ «σκέτο», μια μαλλοτήρα, ένα χυμό ή «πράσινο τσάι», μια σοκολάτα. Σχολιάζουν  με τους “σόκαιρούς” τους, την επικαιρότητα, τις τουρκικές σειρές, το Αιγαίο, την Αμφίπολη, το “Μην αρχίζεις τη μουρμούρα”! Είναι δηκτικοί, αλλά και αγχώδεις για το μέλλον: «- Εμείς, εντάξει κάτι κάναμε στη ζωή μας… Κουτσά – στραβά ζήσαμε! Αλλά οι νέοι τι φταίνε…;».
ΕΙΤΕ για μοντέρνες καφετέριες πρόκειται είτε για τα κλασικά καφενεία, το κινητό είναι δίπλα. Δεν  χτυπάει όπως πιο παλιά. Ίσως λιγόστεψαν οι φίλοι. Το κινητό, τα τάμπλετ ή τα λαπ τοπ αποτελούν νέους τρόπους επικοινωνίας. Για όλες τις ηλικίες. Δύσκολα θα μπορούσε κανείς να τα εγκαταλείψει, ακόμη και με βαρύτερες κρίσεις! Κι όταν δεν υπάρχει κουβέντα ή χαρτάκι, ακολουθεί το κουτσομπολιό: ποιος ή ποια περνάει, τι φοράει, πώς περπατάει, τί λέει…
ΟΙ ΠΑΛΑΙΟΠΟΛΙΤΙΚΟΙ που ακόμη κυβερνούν, κάνουν το παν για να μας κρατούν μακριά από τις υποθέσεις που μας αφορούν! Μόνο τους μέλημα είναι οι πρόσθετοι φόροι. Η αδιαφορία τους για τον απλό πολίτη τσακίζει τα νεύρα. Περισσότερο των νεαρών παιδιών. Ναι! «Η μεγαλύτερη βία είναι η ανεργία» των νέων, αλλά και οι άθλιοι φόροι που πολλαπλασιάζονται στις πλάτες ορισμένων κατηγοριών της κοινωνίας μας.
ΟΙ ΝΕΟΙ δεν αισιοδοξούν, γιατί δεν περιμένουν τίποτε  από αυτό το πολιτικό σύστημα. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση αργά ή γρήγορα θα ταυτιστούν. Η πολιτική στη χώρα μας πεθαίνει μαζί με την οικονομία. Έτσι, οι νέοι θλίβονται και συνθλίβονται από τα “ερείπια” ή τα αδιέξοδα των μεγάλων. “…Κι όταν ένα παιδί κοιτάει μ’ έκσταση το δειλινό, είναι που αποθηκεύει θλίψεις για το μέλλον”,  μας λέει ο ποιητής (3).
ΚΙ ΟΤΑΝ ένα παιδί, το παιδί του καιρού μας, “αποθηκεύει θλίψεις για το μέλλον”, αλίμονο στις κοινωνίες που έρχονται, προσθέτουμε. (7/11/2014)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
-(1) Ποιητική παρωδία γραμμένη από τον Δ. Αγαθοκλή, στο
-(2)  Το αυθεντικό “IF…” του Μ. Αναγνωστάκη, γραμμένο για μια άλλη νεολαία, μεταπολεμική εξίσου σφριγηλή, επαναστατική αλλά και προδομένη, λέει:
“Αν – λέω αν …
Αν όλα δε συνέβαιναν τόσο νωρίς
Η αποβολή σου απ’ το Γυμνάσιο στην Ε’ τάξη,
Μετά Χαϊδάρι, Αι-Στράτης, Μακρονήσι, Ιτζεδίν,
Αν στα 42 σου δεν ήσουν με σπονδυλαρθρίτιδα
Ύστερα από τα είκοσι χρόνια της φυλακής
Με δύο διαγραφές στην πλάτη σου, μια δήλωση
Αποκηρύξεως όταν σ’ απομονώσαν στο Ψυχιατρείο
Αν -σήμερα λογιστής σ’ ένα κατάστημα εδωδίμων-
Άχρηστος πια για όλους, στιμμένο λεμόνι,
Ξοφλημένη περίπτωση, με ιδέες από καιρό ξεπερασμένες,
Αν – λέω αν…
Με λίγη καλή θέληση ερχόταν όλα κάπως διαφορετικά
Ή από μια τυχαία σύμπτωση, όπως σε τόσους και τόσους
Συμμαθητές, φίλους, συντρόφους – δε λέω αβρόχοις ποσί
Αλλά αν…
(Φτάνει. Μ’ αυτά δε γράφονται τα ποιήματα. Μην επιμένεις.
Άλλον αέρα θέλουν για ν’ αρέσουν, άλλη «μετουσίωση»
Το παραρίξαμε στη θεματογραφία).
[Από “Τα ποιήματα 1941 – 1971”, Αθήνα, εκδ. Στιγμή, 1985, σσ. 168-169]
-(3)Τ. Λειβαδίτης, “Δειλινό”, «Ποιήματα», Κέδρος.