Η ζωή, η πολιτική πορεία, η πολιτική παραταθήκη και τα πιστεύω του Χάρη Καρατζά, του Χανιώτη πρώην υπουργού και βουλευτή, περιγράφονται στη μυθιστορηματική βιογραφία της Μαρίτας Κακούρη. Αρχιτέκτονας η κ. Κακούρη, καταφέρνει να κάνει ένα “ψυχογράφημα” του Χ. Καρατζά, να παραθέσει άγνωστα στοιχεία της ζωής του και να αναδείξει παράλληλα την ευαισθησία του για την ποίηση…Η κ. Κακούρη μίλησε στις “Διαδρομές” των “Χ.Ν.” για το βιβλίο της…
Συνήθως οι βιογραφίες δίνονται πιο “στεγνά”, επιλέξατε να γράψετε μια μυθιστορηματική βιογραφία. Γιατί;
Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα σκοπό να γράψω βιογραφία. Ξεκίνησα να γράφω ως μια εσωτερική ανάγκη να βρω τη γαλήνη μου. Ο Χάρης έφυγε ξαφνικά και απότομα τον Οκτώβρη του 2020 και το πρώτο διάστημα με έπαιρναν φίλοι και φίλες να μου πουν ότι δεν μπορούσαν να παραβρεθούν λόγω των περιοριστικών μέτρων, άλλοι και γιατί δεν το έμαθαν και αυτό βάραινε εμένα, γιατί εμείς ήμασταν η οικογένεια του! Αναζητούσα μια διέξοδο και τη βρήκα στο γράψιμο. Επίσης ο κόσμος όλος τότε διαμαρτύρονταν για τα περιοριστικά μέτρα της πανδημίας. Σκεφτόμουν πως όλοι αυτοί που δηλώνουν ότι στερούνται την έξοδο από το σπίτι τους μετά τις 10 το βράδυ ή ότι δεν μπορούν να πάνε να πιουν καφέ, ξέρουν πραγματικά τι σημαίνει να μην είσαι ελεύθερος; Ότι άνθρωποι όπως ο Χάρης Καρατζάς βρέθηκαν εξόριστοι σε ξερονήσια την εποχή της δικτατορίας, κοιμούνταν στο πάτωμα, στην κατοχή το σπίτι του βομβαρδίστηκε, του έφεραν τα ματωμένα ρούχα του πατέρα του που κρατούσαν οι Γερμανοί στην Αγιά… Για αυτό άρχισα να γράφω ως μια απάντηση στα παιδιά μου και στους φίλους τους που αναρωτιούνταν γιατί δεν μπορούν να βγουν από τα σπίτια τους μετά τις 10 το βράδυ! Επί της ουσίας έγραφα ένα μικρό οδηγό τσέπης ευτυχίας που εξελίχθηκε σε μυθιστορηματική βιογραφία.
Ο Χ. Καρατζάς, σε μας τους νεότερους ήταν γνωστός ως υπουργός και ως βουλευτής, δεν ξέραμε πολλά όμως για το αντιστασιακό του παρελθόν την εποχή της Χούντας. Βλέπουμε ότι το αναπτύσσετε πάρα πολύ στο βιβλίο σας…
Το ήθελα γιατι ο ίδιος δεν ήθελε να μιλάει για αυτό. Ο Χάρης πάντα έλεγε ωραίες ιστορίες, αλλά ειδικά για την περίοδο της φυλάκισης, των βασανιστηρίων, της εξορίας του δεν ήθελε να μιλάει για αυτές. Θεωρούσα ότι μπορούσα να αφηγηθώ τα γεγονότα που έζησε με ένα πιο “ντελικάτο” τρόπο. Θα μπορούσε να πάει σπίτι του, να μην περάσει ό,τι πέρασε, αλλά δεν το θέλησε γιατί δεν ήθελε να παζαρέψει με τη χούντα. Βρήκα γραπτά του που αποδείκνυαν ότι πήγαιναν να τον σκοτώσουν, το αντιλήφθηκε, λιποθύμησε, έπαθε έμφραγμα και έτσι σώθηκε!
Θα σας έλεγα επίσης ότι το βιβλίο είναι πολύ υποκειμενικό με την έννοια ότι είστε ανηψιά του, ήσασταν στην ουσία η κόρη του…
Δεν είναι πολύ υποκειμενικό, είναι υποκειμενικότατο! Οτιδήποτε γράφεται εκφράζει την άποψη του συγγραφέα! Όσο και να θέλεις να είσαι αντικειμενικός δεν μπορείς. Για αυτό και είναι μυθιστορηματική η βιογραφία του Χάρη Καρατζά. Προτιμώ να μιλήσω στην ψυχή 10 παρά στο μυαλό 100 ανθρώπων. Το μυθιστόρημα είναι αυτό που σε κάνει να αισθανθείς και να θυμάσαι. Πολλοί μπορούν να πουν ότι γράφω “π.χ. πως ο Καρατζάς δεν παραπονιόταν, εμείς τον είχαμε ακούσει να παραπονιέται για τα πολτικά θέματα”. Δεν ήταν παράπονο προσωπικό αλλά κριτική και μάλιστα κριτική στο κόμμα του για ενέργειες που έγιναν ή δεν έγιναν και κόστισαν στην παράταξη του.
Από τα πολιτικά γεγονότα υπήρχε κάποιο που θα λέγατε ότι τον “σημάδεψε”;
Γενικά δεν έμενε στο παρελθόν, ζούσε με χαμόγελο το τώρα και δεν το προβλημάτιζε το μέλλον. Απλά μιλούσε για τις συγκυρίες. Όταν έγινε το 1980 πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Καραμανλής είχαμε την κούρσα διαδοχής ανάμεσα στο Ράλλη και τον Αβέρωφ με νικητή τον Ράλλη για 4 ψήφους. Ο Χ. Καρατζάς ήταν στενός φίλος του Μ. Εβερτ. Τον έστειλε ο Εβερτ μαζί με τον Δημόπουλο και τον Βουδούρη (βουλευτές επίσης) να πάνε στον Αβέρωφ και να του μεταφέρουν τη στήριξη τους. Πήγαν στο σπίτι του Αβέρωφ αλλά στην είσοδο του ήταν ένας νέος βουλευτής με γυαλιά που τους είπε ότι έχει ένα ραντεβού ο κ. Αβέρωφ και δεν μπορεί να τους δεχτεί. Του ανέφεραν ότι θα περιμένουν και ο νεαρός βουλευτής με τα γυαλιά, τους είπε ότι δεν μπορεί να τους δει, να φύγουν να πάνε στο σπίτι του Εβερτ και θα τους καλέσει εκεί ο Αβέρωφ. Επέστρεψαν πίσω στο σπίτι του Μ. Εβερτ του είπαν ότι δεν τους δέχτηκε και ο Μ. Έβερτ εξω φρενών κάλεσε την κόρη του Ράλλη και δήλωσε ότι θα στηρίξουν αυτόν! Αυτό το περιστατικό το διηγούνταν πάντα για να δείξει πως αν ένας νέος βουλευτής τότε δεν τους έριχνε “πόρτα” ώστε να μην δουν τον Αβέρωφ και να του δηλώσουν τη στήριξη του, τότε θα εκλεγόταν άλλος αρχηγός της ΝΔ και πρωθυπουργός και ίσως να είχε αλλάξει ο πολιτικός χάρτης της Ελλάδας. Όπως επίσης παρότι ο Καραμανλής ήταν φίλος του, του το είχε πει ξεκάθαρα πως «πρόεδρε πρέπει να δεις τι θα γίνει αύριο, δεν μπορείς να βάλεις το δίλημμα “εγώ ή το χάος”». Ο Χ. Καρατζάς είχε κατακτήσει να λέει τη γνώμη του πάντα με παρρησία.
Διαβάσαμε στο βιβλίο σας αναφορές του θείου σας, ευφυολογήματα, έξυπνα και εύστοχα σχόλια, επιτυχημένες ατάκες. Ήταν ένα από τα χαρακτηριστικά του;
Ήταν πολύ γρήγορο μυαλό, εύστροφος, ένας “αντι-σταρ πολιτικός”. Οι φίλοι του τον λατρεύουν. Όταν φεύγει ένας άνθρωπος 85 ετών είναι μια αντιμετωπίσημη θλίψη. Ακόμα και τώρα οι πολλές φίλες και φίλοι του παίρνουν τηλέφωνο και μου λένε ότι δεν μπορούν να πιστέψουν ότι δεν είναι στη ζωή ο Χάρης, ήταν πολύ αγαπητός και είχε ουσιαστική επαφή με τους ανθρώπους.
Συνήθως όταν οι πολιτικοί αποσύρονται, τους τιμούν σχεδόν όλοι ακόμα και οι πολιτικοί τους αντίπαλοι μερικές φορές. Θεωρείτε ότι κάτι τέτοιο έγινε με τον Χ. Καρατζά ;
Αυτό δεν συνέβη αλλά αυτοί που τον γνώρισαν το έχουν κρατήσει και για αυτό το λόγο τον θυμούνται πιο πολλοί. Αν είχε πάρει κάποιους τίτλους και αξιώματα, δεν θα υπήρχε τόσο ισχυρό “σφίξιμο” με τους φίλους και τους συγγενείς του. Το να έχεις έναν άνθρωπο, τη φιλοσοφία του, αυτά που δίδαξε με το παράδειγμα της ζωής του, στην ψυχή σου και να τον μνημονεύεις για τις επόμενες γενιές μέσω και ενός βιβλίου είναι πιο σημαντικό από χιλιάδες τίτλους και παράσημα. Θεωρώ ότι δεν έχει αδικηθεί αλλά η φιλοσοφία του θα εμπνέει τους ανθρώπους όσο αναζητάμε στους πολιτικούς εντιμότητα, αξιοπρέπεια, συνέπεια…
Η παρουσίαση
Την Τρίτη παρουσιάζεται και επίσημα το βιβλίο στα πλαίσια της έκθεσης Βιβλίου στην πλατεία Κατεχάκη. Για ποιο λόγο να έλθει κάποιος στην εκδήλωση;
Σίγουρα θα έλθουν κυρίως άνθρωποι που τον γνώριζαν και θέλουν να σταθούν δίπλα του νοητά ως φόρο τιμής. Από την άλλη για τον υπόλοιπο κόσμο πιστεύω πως σημαντικό μέσα σε λίγα λεπτά να πάρεις προβληματισμούς που θα σε κάνουν καλύτερο άνθρωπο.
Είναι καλό να αφουγκραστείς αυτά που έλεγε ένας σοφός και χιουμορίστας πολιτικός που εξισσοροπούσε το καλαμπούρι με τη φιλοσοφία. Δεν θέλουμε να στεναχωρήσουμε τον κόσμο για τον χαμό ενός 85άρη, θέλουμε όμως κάποια πράγματα που σοφά είπε να περάσουν. Στο ερώτημα “ποιος είναι ευτυχισμένος;” ο Καρατζάς είχε την απάντηση…
Το βιβλίο παρουσιάζεται την Τρίτη 3 Αυγούστου στις 8.30 στην πλατεία Κατεχάκη (Θέατρο Μ. Θεοδωράκης).
