Μελέτες των τελευταίων 25 ετών συμπεραίνουν ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να οδηγήσει, σε ορισμένες περιπτώσεις, μέχρι και σε σοβαρή κατάθλιψη.
Oσοι κοιμούνται καλά κάθε βράδυ έχουν πολλούς λόγους να χαίρονται. Στο τελευταίο τεύχος του Scientific American αναφέρονται μια σειρά θετικών στοιχείων. Αν κοιμάστε καλά οι ειδικοί υπόσχονται ότι θα έχετε βέλτιστη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και ορμονική ισορροπία. Επίσης, θα έχετε ψυχική και συναισθηματική υγεία, εκκαθάριση των τοξινών στον εγκέφαλο σας και φυσικά καλύτερη μάθηση και μνήμη.
Τι γίνεται όμως αν δεν κοιμόσαστε κανονικά; Ολες οι παραπάνω λειτουργίες δεν κατεβάζουν διακόπτη, απλά φθίνουν.
Και φυσικά κινδυνεύετε να πάρετε προίκα μερικές από τις αρνητικές επιπτώσεις όπως: κατάθλιψη, πάχος, αδυναμία να καταπολεμήσετε ασθένειες, μειωμένη απόδοση στα μαθήματα και κακή μνήμη.
Στο βιβλίο μου “Θυμάμαι εύκολα” αναφέρω συγκεκριμένες τεχνικές για να εκμεταλλευτεί ένας μαθητής και ένας ενήλικος ένα καλό ύπνο.
Ας δούμε μερικά από τα παραπάνω περιληπτικά…
Καλός ύπνος = Καλή μάθηση
Εδώ και 2 δεκαετίες, έρευνες δείχνουν μια έκρηξη συμπερασμάτων που συνδέουν τον καλό ύπνο με την καλή επεξεργασία στοιχείων και την αποτελεσματική καταγραφή τους στη μνήμη μας.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι όλα τα άτομα ωφελούνται ανεξάρτητα από τη συναισθηματική τους κατάσταση. Ιδιαίτερα για τους μαθητές και τους φοιτητές είναι σημαντικό να κοιμούνται αμέσως μετά από μια περίοδο μελέτης ή μάθησης.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι μετά από ένα καλό ύπνο υπάρχει σταθεροποίηση, ενδυνάμωση, ενσωμάτωση και ανάλυση των νέων στοιχείων.
Παρατηρητικοί γονείς και εκπαιδευτικοί σημειώνουν επίσης την έλλειψη συγκέντρωσης και τη μειωμένη απόδοση στα μαθήματα το επόμενο πρωί ενός ξενυχτιού.
Το θέμα της διάρκειας του ύπνου των εφήβων απασχολεί πολλούς, έτσι η νέα τεχνολογία ανακάλυψε μια νέα αγορά.
Ηδη πωλείται εφαρμογή για έξυπνα τηλέφωνα τα οποία καταγράφουν τη διάρκεια του ύπνου ενός εφήβου, καθώς και τη διάρκεια των φάσεων του. Σημειώνω ότι σύμφωνα με έρευνα οι έφηβοι στις Η.Π.Α πάνε για ύπνο στις 23:30, δηλαδή κοιμούνται 7 ώρες περίπου.
Οι Ευρωπαίοι έφηβοι κοιμούνται νωρίτερα με ένα μέσο όρο 8 ωρών καθημερινού ύπνου. Για το θέμα αυτό θα επανέλθω με περισσότερα στοιχεία.
Παχυσαρκία
Ας δούμε μια άλλη σοβαρή επίπτωση σε παιδιά, την παχυσαρκία. Παρατηρήθηκε ότι παιδιά ηλικίας 6-9 ετών που συνήθιζαν να κοιμούνται λιγότερο από 10 ώρες κάθε βράδυ έχουν 1.5 με 2 φορές περισσότερες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκα. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ενηλίκους που κοιμούνται λιγότερο από 6 ώρες, αυτοί έχουν 50% περισσότερες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκοι.
Η εμπειρία του κ.Τσίπρα
Ο πρωθυπουργός μας έχει δίκιο όταν επαναλαμβάνει ότι ήταν σκληρές οι διαπραγματεύσεις των 17 ωρών.
«Ναι, είναι εξουθενωτικό, θα πείτε, να είσαι σε εγρήγορση τόσες ώρες». Υπάρχει όμως μια σοβαρότερη αρνητική επίπτωση από τις μακρές διαπραγματεύσεις. Κι αυτή είναι ότι η έλλειψη ύπνου επί μέρες, προκαλεί μια περίεργη κατάσταση στο διάστημα που ακολουθεί.
Ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα με στέρηση ύπνου θυμούνταν καλύτερα τα αρνητικά στοιχεία που τους είχαν επιδειχθεί κατά τη διάρκεια της αϋπνίας τους.
Ας θυμόμαστε ότι στην περίπτωση των διαπραγματευτών ο ελαττωμένος ύπνος αφορά την περίοδο της προετοιμασίας και της διαπραγμάτευσης.
Καταγράφοντας αυτά τα άτομα τις αρνητικές τους εμπειρίες σε διπλάσιο βαθμό από τις θετικές, δημιουργούν προκατειλημμένες και πιθανόν καταθλιπτικές μνήμες για εκείνη την περίοδο. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η κατάθλιψη…
Μια άλλη αρνητική επίπτωση είναι η δραματική μείωση των αντισωμάτων η οποία καταγράφεται με την αγρυπνία ενός μόλις 24ώρου. Αυτά τα σημάδια ήταν εμφανή τον περασμένο Ιούλιο.
Αϋπνία, κατάθλιψη και άπνοια
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν μια αιτιώδη σχέση ανάμεσα στην κατάθλιψη και στην άπνοια.
Είναι γνωστό ότι κατά τη διάρκεια της άπνοιας το άτομο σταματά να αναπνέει, ξυπνάει στιγμιαία για να αναπνεύσει και ξανακοιμάται. Σε σοβαρές περιπτώσεις αυτή η αλληλουχία συνεχίζεται όλη τη νύχτα. Οι επιστήμονες δεν είναι ακόμη βέβαιοι ποια κατάσταση προκαλεί την άλλη.
Αν και υπάρχουν πρόσφατες ενδείξεις ότι η αποκατάσταση του κανονικού ύπνου μειώνει τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Συμπερασματικά
Έρευνες και η εμπειρία μας δείχνουν ότι η ποιότητα του ύπνου παιδιών και ενηλίκων είναι υπεύθυνη για οφέλη (+) και ζημιές (-) :
+ Αποτελεσματική καταγραφή των εμπειριών μάθησης της προηγούμενης μέρας.
– Παχυσαρκία σε παιδιά και ενήλικες.
+ Καλό ανοσοποιητικό σύστημα
– Κίνδυνος οξείας ή σοβαρής κατάθλιψης,
+ Συναισθηματική υγεία,
– Ασθενής συγκέντρωση και απόδοση
+ Βελτίωση της μνήμης,
+ Καθάρισμα του εγκέφαλου από τοξίνες,
– Εξάντληση την επόμενη μέρα.
Ας μιμηθούμε τη συνήθεια στον ύπνο προηγούμενων γενιών και ενός εν ζωή πρωθυπουργού που αν και υπέργηρος κοιμάται κανονικά.
• Επικοινωνία polygnosi@gmail.com facebook: polygnosi
*Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, ΜasterΕκπαίδευσης στη Μάθηση, συγγραφέας ‘Μαθαίνω εύκολα’, ‘Θυμάμαι εύκολα’.
