Ένας… ωκεανός πλαστικών

Περίπου οκτώ τόνοι πλαστικών αποβλήτων καταλήγουν κάθε χρόνο στους ωκεανούς του πλανήτη, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις των επιστημόνων, οι οποίες θεωρούνται οι πιο ακριβείς που έχουν γίνει μέχρι σήμερα.
Η ποσότητα αυτή καλύπτει μια τεράστια έκταση, 34 φορές όσο το Μανχάταν της Νέας Υόρκης, ενώ έως το 2025 μπορεί να φθάσει τα 17,5 εκατ. ετησίως, αν δεν ληφθούν μέτρα, προειδοποιούν οι επιστήμονες. Για το 2015, η εκτίμηση είναι ότι 9,1 εκατ. τόνοι πλαστικών θα βρουν το δρόμο τους προς τις θάλασσες.
Η μελέτη, με επικεφαλής την επίκουρο καθηγήτρια μηχανικής του περιβάλλοντος Τζένα Τζέμπεκ του Πανεπιστημίου της Τζόρτζια στις ΗΠΑ, που συμπεριέλαβε 192 παράκτιες χώρες και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Science”, σύμφωνα με το BBC, τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» και το “New Scientist”, επισημαίνει ότι η εν λόγω ποσότητα συμπεριλαμβάνει όλα τα πλαστικά απόβλητα και όχι μόνο αυτά που επιπλέουν στην επιφάνεια του νερού ή είναι πεταμένα στις ακτές.
Μεγάλες ποσότητες πλαστικών -σακούλες, μπουκάλια, πλαστικές συσκευασίες, παιγνίδια κ.α.- «κάθονται» στους βυθούς ή έχουν διασπαστεί σε μικροσκοπικά κομμάτια, μικρότερα από κόκκο ρυζιού, τα οποία εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα μέσω των ψαριών που τα τρώνε (με άγνωστες συνέπειες). Στην πραγματικότητα, το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των πλαστικών των θαλασσών (έως το 99%) δεν είναι ορατό, γι’ αυτό το πρόβλημα έχει υποεκτιμηθεί μέχρι σήμερα.
Η ρύπανση των ωκεανών με πλαστικά (τα οποία εμφανίστηκαν στην αγορά στη δεκαετία του ’30) αναδείχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’70 και τείνει να εξελιχθεί σε μείζον πρόβλημα για το περιβάλλον, αλλά και την υγεία των ανθρώπων. Όπως είπε η Τζένα Τζέμπεκ, «η ποσότητα πλαστικών που καταλήγει στους ωκεανούς, ισοδυναμεί με πέντε σακούλες σούπερ-μάρκετ γεμάτες πλαστικά για κάθε 30 εκατοστά ακτογραμμής στον κόσμο».
Οι ερευνητές θεωρούν τα 8 εκατ. τόνους πλαστικών ετησίως μια μέση εκτίμηση, ενώ εκτιμούν ως ελάχιστη ποσότητα τα 4,8 εκατ. και ως μέγιστη τα 12,7 εκατ. (δέκα έως 30 φορές περισσότερα πλαστικά απόβλητα από αυτά που επιπλέουν και έχουν υπολογιστεί σε 245.000 τόνους το πολύ). Πρόκειται για το 1,5% έως 4,5% της παγκόσμιας παραγωγής πλαστικών και για ένα ποσοστό της τάξης του 15% έως 40% των συνολικών πλαστικών αποβλήτων που δημιουργούνται από τους ανθρώπους κάθε χρόνο.
Είκοσι χώρες ευθύνονται για το 83% των πλαστικών αποβλήτων που καταλήγουν στις θάλασσες, με την Κίνα να βρίσκεται στην κορυφή, παράγοντας πάνω από ένα εκατομμύριο τόνους ετησίως, πράγμα μάλλον αναμενόμενο για μια χώρα με τεράστιο πληθυσμό και με εξίσου τεράστια ακτογραμμή. Από την άλλη, οι ΗΠΑ, που επίσης έχουν μεγάλη παράκτια ζώνη, βρίσκονται στη 20ή θέση μεταξύ των κρατών που ρυπαίνουν, ενώ η Ε.Ε. θα βρισκόταν στην 18η θέση, αν αντιμετωπιζόταν ως ενιαία κρατική οντότητα.
Οι ερευνητές καλούν τις ανεπτυγμένες χώρες να μειώσουν την κατανάλωση των πλαστικών ειδών μιας χρήσης όπως οι σακούλες για τα ψώνια, καθώς και τις αναπτυσσόμενες χώρες να βελτιώσουν τα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων που διαθέτουν.