Ενεργειακές συμφωνίες και λιβυκή κρίση

Δεν θα έλεγα ότι έχουν εξαντληθεί όλα τα περιθώρεια υπομονής μερίδας του κόσμου που εξακολουθεί να πιστεύει τα λεγόμενα περί ανάπτυξης και δημοσιονομικής προόδου από αγωγούς φυσικού αερίου και παρόμοιες ενεργειακές συμφωνίες. Θα ήταν τουλάχιστον αφελές όμως, από την άλλη, να νομίσει κανείς ετούτες τις ώρες πως πολλοί πολίτες δεν πέφτουν στην παγίδα των ΑΟΖ και των παιχνιδιών που παίζονται με τους αγωγούς φυσικού αερίου και τους υδρογονάνθρακες  στην Ανατολική πλευρά της Μεσογείου όπου τα συμφέροντα είναι πολλά και όχι μόνο ενεργειακά. Ακόμη περισσότερο είναι πιο δύσκολο να θεωρήσει κάποιος πως ο κόσμος δεν δείχνει εμπιστοσύνη στις συμφωνίες για το Λιβυκό, όταν τόσες πολλές χώρες εμπλέκονται ξαφνικά για την επίλυσή του και δη από διαφορετικές μεριές. Δυστυχώς. Σε όλους όμως πιστεύω πως κάνει εντύπωση πως από την μια μέρα στην άλλη το θέμα της Λιβύης απασχολεί τα ΜΜΕ – εγχώρια ή μη – την στιγμή που ακόμη δεν έχει καταλαγιάσει ο απόηχος από την κατάρριψη του πολιτικού αεροσκάφους από «λάθος» στο Ιράν. Θαρρείς λοιπόν πως συμβαίνουν αλεπάλληλες ανατροπές γεγονότων που ρυθμίζουν καταλυτικά την επικαιρότητα, γεγονότα που χωρίς την συμμετοχή μεγάλης μερίδας των πολιτών δεν θα είχαν την παραμικρή ισχύ στην τελική διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Αυτό όμως είναι άλλη ιστορία. Γεγονός πάντως είναι πως Αθήνα και Άγκυρα προσπαθούν να παίξουν έναν διευρυμένο ρυθμιστικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, χτίζοντας συμμαχίες και υπογράφοντας συμφωνίες  εκτός συνόρων  με τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη για τις δύο χώρες και ελπίζω να μην πιστεύει κανείς τόσο αφελώς ότι τα παιχνίδια αυτά δεν είναι κυριαρχικά. Είναι ηλίου φαεινότερον ότι και η Τουρκία αλλά και η Ελλάδα κάνουν σοβαρές απόπειρες να πρωταγωνιστήσουν στην εξέλιξη των γεγονότων στην Λιβύη μετά και την επίσκεψη Χαφτάρ στην Αθήνα αλλά και την αποστολή τούρκικων στρατευμάτων στην Λιβύη για την προατασία του καθσεστώτος στην Τρίπολη. Ο πρωθυπουργός σε συνέντευξή του δήλωσε χαρακτηριστικά ότι η χώρα είναι παράγοντας σταθερότητας και προειδοποίησε ότι η Ελλάδα δεν θα συναινέσει σε πολιτική λύση στη Λιβύη αν δεν ανακληθεί η συμφωνία με την Τουρκία. Ο Ερντογάν, από την πλευρά του, ανακοίνωσε πως η Τουρκία θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί όλα τα διπλωματικά και στρατιωτικά μέσα για να διασφαλίσει στην σταθερότητα στα νότιά της, περιλαμβανομένης της Λιβύης. Την ίδια στιγμή, μάλιστα, προειδοποίησε ότι δεν είναι πλέον δυνατόν, από νομικής απόψεως, να γίνουν έρευνες, εξορύξεις ή να περάσει αγωγός φυσικού αερίου από την ζώνη που βρίσκεται ανάμεσα στις υφαλοκρηπίδες της Τουρκίας και της Λιβύης. Σαν τι φαντάζει όλο αυτό; Σαν τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από μια νέα εστία κρίσης στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, με Τουρκία και Ελλάδα να βρίσκονται και πάλι απέναντι.   Ελλάδα και η Τουρκία ως κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ με περίπλοκες διμερείς σχέσεις και οι άλλοι περιφερειακοί παίκτες  όπως το Ισραήλ, η Κύπρος, η Συρία, η Αίγυπτος, η Ιορδανία και ο Λίβανος σχηματίζουν ένα πολύπλοκο δίκτυο διμερών και πολυμερών σχέσεων. Με τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed και την διακρατική συμφωνία που υπεγράφη μεταξύ Ελλάδας – Ισραήλ – Κύπρου αλλάζουν τα δεδομένα. Το Ισραήλ έχει δημιουργήσει από καιρό ενεργειακούς δεσμούς με την Ελλάδα και την Κύπρο ενώ η συνεργασία τους έχει επεκταθεί και σε θέματα ασφάλειας. Αυτή ακριβώς η διπλωματική προσέγγιση, όμως, έχει θορυβήσει την Τουρκία, καθώς η Άγκυρα ερμηνεύει τη συμφωνία για τον αγωγό ως προσπάθεια αποκλεισμού της από τις έρευνες αναζήτησης υδρογονανθράκων. Ο Ερντογάν υποσχέθηκε μάλιστα πως θα χαλάσει τα «παιχνίδια» και τις προσπάθειες εγκλωβισμού της Τουρκίας σε χερσαία σύνορα. Η Λίβυη λοιπόν και η κυβέρνηση της Τρίπολης δεν αποτελεί παρά το νέο πεδίο δράσης των Τούρκων, μια κίνηση άμεσα συνυφασμένη με τον απεγκλωβισμό της Τουρκίας από τα χερσαία σύνορά της. Και αναμέπεται συνέχεια στην εξέλιξη των γεγονότων. Σε κάθε περίπτωση λοιπόν δεν νομίζω ότι θα μπορούσε να πιστέψει κανείς ότι όλα γίνονται για την δημοσιονομική τόνωση των δύο χωρών. Απλά η κυριαρχία και η αναβάθμιση του στρατηγικού ρόλου των δύο εταίρων του ΝΑΤΟ έχει την τιμητική της. Κατά τα λοιπά, το όψιμο ενδιαφέρον των Ευρωπαίων με την διεθνή Διάσκεψη του Βερολίνου για τον τερματισμό το εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη και η μη πρόσκληση της Ελλάδας έχουν το ενδιαφέρον τους.